کاوش برای آگاهی از سنت‌های تدفین پیش از تاریخ بلوچستان

به گزارش ایلنا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، نخستین فصل کاوش در محوطه چگردک جلگه چاه هاشم شهرستان دلگان به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز استقراری پیش از تاریخ بلوچستان ایران به سرپرستی محمد حیدری و مرتضی گرگی آغاز و در حال انجام است. 

محمد حیدری (سرپرست هیئت باستان‌شناسی) گفت: این محوطه در جنوب شرقی هامون جازموریان قرار گرفته و فاصله آن تا مرکز شهرستان دلگان و مرکز استان سیستان و بلوچستان به خط مستقیم به ترتیب حدود ۵۰ و ۳۵۰ کیلومتر است. محوطه چگردک متشکل است از یک تپه اصلی، دو گورستان A و B و کوره‌های پخت سفال که بر اساس شواهد موجود، سکونت در آن از نیمه هزارۀ چهارم تا اوایل هزاره دوم ق. م. ادامه داشته است. 

او با اشاره به این که این محوطه در اوایل دهه ۱۳۸۰ به واسطه فعالیت حفاران غیر مجاز در حوزه فرهنگی جازموریان شناسایی شد تصریح کرد: پس از حضور تیم باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان، فعالیت‌های ساماندهی و نجات‌بخشی به مدت حدود ۲ دهه در چگردک تداوم پیدا کرد که تا حدود زیادی منجر به کاهش روند کاوش‌های غیر مجاز در محوطه شد. 

این باستان‌شناس افزود: این فصل از کاوش در گورستان B چگردک و با اهداف نجات‌بخشی و ثبت و ضبط بخش‌های باقی مانده گورستان و آگاهی از سنت‌های تدفین اواخر هزاره چهارم تا اوایل هزاره دوم ق. م. بلوچستان و همچنین مطالعه شواهد تخصص‌گرایی، پیچیدگی و طبقات اجتماعی در حال انجام است. 

او از دیگر اهداف این برنامه میدانی را آگاهی از نقش بخش‌های غربی دره بمپور در شبکه تولید و تجارت اشیای سنگی در عصر مفرغ و همچنین ارزیابی تحولات منتج به تغییر مواد فرهنگی دوره‌های بمپور V و VI در این محوطه اعلام کرد. 

در ادامه مرتضی گرگی دیگر سرپرست هیئت باستان‌شناسی اظهار کرد: علاوه بر کاوش، بررسی نظام‌مند محدوده محوطه و مطالعه داده‌های مضطرب سطحی گورهای تخریب شده توسط حفاران غیر مجاز در نیل به اهداف تحقیق راهگشا بود. بر اساس این شواهد می‌توان چگردک را به عنوان یکی از محوطه‌های مهم در شبکه تولید و تجارت ظروف کلریتی هزاره سوم ق. م. مطرح کرد. 

او افزود: در عین حال شواهد گسترده کارگاه‌های تولید سفال در اطراف محوطه، یافت شدن ابزارهای کار و سنگ‌های نیمه کاره و وجود معادن سنگ مرمر و کلریت منطقه می‌تواند تا حدود زیادی به درک وجوه تخصص‌گرایی در بخش‌های شرقی حوضه جازموریان کمک کند. 

گرگی اظهار کرد: یافت شدن مواد فرهنگی موسوم به بلخی و مروی در چگردک می‌تواند به شناخت بیشتر ماهیت برهم‌کنش‌های فرهنگی با آسیای میانه که شواهد آن پیش از این در گورستان خوراب درۀ بمپور شناسایی شده بود منجر شود.