در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
فیلم‌های ایرانی می‌توانند مخاطبان خاص خارجی خود را داشته باشند/ در ایران صنعت سینما به درستی تعریف نشده است
وحید دلیلی معتقد است سینمای ایران می‌تواند در عرصه بین‌الملل مخاطبان بسیاری داشته باشد اما تا امروز اقدام چندانی برای موفقیت سینمای ایران در گیشه جهانی صورت نگرفته است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، فیلم سینمایی «پسر انسان» به کارگردانی سپیده میرحسینی و تهیه‌کنندگی وحید دلیلی این روزها در گروه هنر و تجربه در سینماهای کشور در حال اکران است.
وحید دلیلی (سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده) معتقد است که سینمای ایران می‌تواند در بازارهای جهانی نیز با موفقیت در گیشه مواجه شود اما تا امروز اقدام چندانی برای رسیدن به این مهم صورت نگرفته است.
در گفتگو با سرمایه‌گذار «پسر انسان» این موضوع را مورد بررسی قرار دادیم که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید:
شما به لزوم شکل‌گیری سینمای تجاری تأکید دارید. با توجه به اینکه فیلم شما در گروه هنر و تجربه اکران شده، ارتباط آن با سینمای تجاری چیست؟
در سال‌های گذشته بحث سینمای کمیک و سینمای تجاری و بدنه در ایران بسیار مطرح بوده و من در این سال‌ها تهیه‌کننده‌ها و کارگردانهای مطرح سینمای ایران جلساتی داشتم که اکثراً نیاز مخاطب ایرانی را در سینما بر اساس فیلم‌های کمدی و همچنین حضور بازیگران مطرح در نقش‌های اول و دوم می‌دیدند. طبیعتاً وقتی این فیلم‌ها فروش بالایی دارند چنین تصوری می‌تواند منطقی باشد اما من با شناخت و آگاهی از این شرایط برای ساخت «پسر انسان» سرمایه‌گذاری کردم و در حقیقت جدا از بحث حمایتی که ما از بخش فرهنگ و هنر به عنوان یک مسئولیت اجتماعی به آن نگاه می‌کنیم از نظر فنی خودم را به چالش کشیدم تا در عرصه سینما اثری متفاوت از این جریان بسازم و به سهم خودم بتوانم تأثیری در این داشته باشم که ما بتوانیم با نشر و عرضه چنین محصولاتی نظر مخاطبان را در ایران و دیگر کشورهای جهان به خود جلب کنیم.
به نظر من؛ ما به تعریف درستی درباره صنعت سینما نرسیده‌ایم. حضور سینمای ما در دنیا صرفاً از طریق جشنواره‌ها بوده و بعضاً از این رویدادها جوایزی نیز کسب کرده‌ایم که باعث افتخار ما است اما به عنوان کشوری که حداقل در آسیا می‌تواند صاحب صنعت سینما باشد، ما عملکرد مناسبی برای شکل‌گیری آن نداشتیم. علی‌رغم همه کاستی‌ها و قوانین محتوایی که در کشور وجود دارد که البته نقدهایی هم به آن وارد است، ما می‌توانیم آثاری را داشته باشیم که این آثار به عنوان یک محصول بتوانند درآمد خوبی را از طریق فروش در کشورهای دیگر برای ما کسب کنند. با توجه به اینکه در فروش جهانی ما درآمد دلاری کسب می‌کنیم و تولید ما با ریال انجام می‌شود ما می‌توانیم به راحتی با عرضه فیلم‌هایمان از طریق پلتفرم‌ها و شبکه‌های خارجی در دیگر کشورها به سود برسیم.
فیلم‌های سینمایی می‌توانند صادرات فرهنگی بسیار خوبی برای ما باشند. من با توجه به این مسئله به این نتیجه رسیدم که ما باید دفاتر فروش بین‌المللی را در دنیا شناسایی کنیم و با برقراری ارتباط مناسب با آن‌ها بتوانیم نقشی سازنده و موفق در عرضه خارجی فیلم‌هایمان داشته باشیم. من 20 سال در عرصه تجارت و خدمات تجربه دارم و سعی می‌کنم با استفاده از این تجربه بتوانیم دریچه‌ای را باز کنیم که آن آثار هنری که می‌توانند در دنیا مخاطبان خاص خود را داشته باشند جدا از بحث هنری، محتوایی و موضوعی از لحاظ اقتصادی هم آورده‌ای برای ما داشته باشند.
بنابراین تا امروز برای اکران یا پخش جهانی فیلم اقدامی نداشتید؟
پس از اینکه اکران داخلی فیلم تمام شود قصد داریم دفاتر پخش بین‌المللی در دنیا را شناسایی کنیم و با افرادی وارد بحث و مذاکره شویم که فیلم در کشورهای مختلف عرضه شود. قطعاً این فیلم نیز می‌تواند مورد انتقاد قرار گیرد و نقدهایی به آن وارد است اما سعی ما بر این است که نمایش فیلم را با حفظ جایگاه، شأن و ارزش این محصول در کشورهای دیگر داشته باشیم.
در نظر داشته باشید که اگر هالیوود فروش جهانی را نداشت هیچ‌گاه نمی‌توانست به جایگاه امروزش برسد و می‌توان گفت بالای 70 درصد فروش فیلم‌های هالیوود در کشورهای دیگر است، این وضعیت را در کشور ترکیه می‌بینیم که درآمدهای میلیاردی دارند یا کشوری چون کره‌جنوبی با برنامه‌ریزی دقیقی که داشته توانسته به درآمد بالایی در فروش برسد. شاید در کشورهای دیگر به دلیل شرایط و قوانینی که وجود دارد به راحتی می‌توانند به موضوعات مختلف بپردازند اما ما شرایط محدودتری داریم و با این حال موضوعات جذابی هستند که می‌توانیم به آن‌ها بپردازیم، با تیم‌های حرفهای فیلمسازی و نخبه‌هایی که در این عرصه فعالیت می‌کنند می‌توانیم مخاطب خاص خود را در نقاط مختلف دنیا داشته باشیم.
به نظر شما چرا تا امروز نتوانسته‌ایم به شرایط مطلوبی در عرضه فیلم‌هایمان در بازارهای جهانی برسیم؟
دلایل مختلفی دارد و من فکر می‌کنم در ایران صنعت سینما به درستی تعریف نشده است. در کشور ما سینما تنها از جنبه هنری بررسی می‌شود و مواردی چون صنعت در مباحث ما جایی ندارد و اگر هم به عنوان صنعت بخواهیم سینمای خودمان را بررسی کنیم فقط به امکان کسب درآمد از بازار داخلی توجه داریم. ما هنوز نتوانسته‌ایم افراد بسیار قوی را پیدا کنیم که خارج از جنبه جوایز جشنواره به بحث صنعتی بپردازند.
صنعت یعنی شما کالایی داشته باشید و برای آن درآمدزایی در نظر بگیرید و ما زمانی که سینمایمان چنین خاصیتی ندارد نمی‌توانیم ادعای سینمای صنعتی داشته باشیم. متأسفانه برخی از دوستان باعث فرار سرمایه‌گذار شده‌اند و این فرار به این دلیل رخ داده که نگاه تولیدکنندگان اغلب بر این است که سود را از تولید به دست بیاورند و چون نگاهشان به سودرسی از طریق اکران و نمایش فیلم نیست سرمایه‌گذار با هزینه بسیار بالایی (چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی) وارد کار می‌شود و بدون اینکه چشم‌اندازی از فرآیند درآمدزایی و سرمایه‌گذاری به او بدهند به او اینگونه القا می‌شود که این یک محصول خاص فرهنگی است و نمی‌تواند سود خاصی برای خود متصور شود. در این شرایط چه انگیزه‌ای برای افراد سرمایه‌گذار باقی می‌ماند؟
این فضا ذهنیت کسانی که به صنعت سینما توجه دارند را نسبت به این هنر در کشورمان تخریب می‌کند. این فضا و این فرهنگ باید تغییر کند و باید فضا را در اختیار کسانی قرار دهیم که از صنعت، اقتصاد، بیزینس، ترویج، نشر و عرضه آثار درک درستی داشته باشند. فعالان اقتصادی می‌توانند در این زمینه تأثیرگذار باشند.
درآمدزایی از تولید به جای درآمدزایی از فروش فیلم سال‌هاست که به یک روند در سینمای ما تبدیل شده، به نظر شما این روند درآمدزایی را می‌توان به راحتی کنار زد و به روند طبیعی و سالم رسید؟
به نظر من با ورود سرمایه‌گذارهایی که دغدغه صنعت دارند کم‌کم می‌توان این روند را تغییر داد. من به شخصه چنین دغدغه‌ای دارم و اگر بتوانم در این مسیر موفق باشم قطعاً انگیزه‌ای برای ورود افراد دیگر خواهد شد و اینچنین ما به اقتصادی سالم و منطقی در سینمایمان می‌رسیم. به هر حال باید برخی افراد پیش قدم شوند، تا زمانی که تلاشی برای تغییر این فرهنگ اقتصادی وجود نداشته باشد مطمئناً تغییری حاصل نخواهد شد. به نظر من صنعت فقط باید از فروش به درآمد برسد، در این شرایط است که نگاه صاحبان محصول به کیفیت، شکل معرفی، تبلیغات و... معطوف می‌شود و به همین شکل است که پیشرفت رقم می‌خورد.
در سینمای ما در بهترین حالت تنها به فروش داخلی توجه می‌شود و آن هم فقط معطوف به سینمای کمدی است که البته من سینمای کمدی را به طور مطلق رد نمی‌کنم و قطعاً هر کشوری که صاحب سینما است به این گونه نیاز دارد اما ما راه‌های دیگری هم داریم و می‌توانیم به فروش بین‌المللی هم توجه داشته باشیم. به نظر می‌رسد که تولیدکنندگان آثار سینمایی ما اصلاً چنین دغدغه‌ای ندارند، تعدادی از تولیدکنندگان به سودرسی از تولید فکر می‌کنند و تعدادی هم به همین فروش داخلی اکتفا کرده‌اند و انگیزه‌ای برای گسترش دادن ندارند. من چنین دغدغه‌ای دارم، با جدیت برای بازاریابی در خارج از مرزهای ایران تلاش می‌کنم و فکر می‌کنم سینمای ایران مخاطب خاص خود را دارد. قطعاً با توجه به شرایطی که داریم نمی‌توانیم انتظار مخاطبان آنچنان گسترده و عمومی داشته باشیم اما باید اقدام کنیم، آثارمان را به درستی معرفی کنیم و اگر این اتفاق رخ دهد کم‌کم سینمای ایران در بازارهای جهانی می‌تواند به فروش مناسبی برسد.
آیا می‌توان از این طریق علاوه بر دستاوردهای اقتصادی به دستاوردهای فرهنگی هم رسید؟
به هالیوود توجه کنید، آن‌ها اکثر فروش آثار خود را مدیون کشورهای دیگر هستند و از همین طریق به راحتی سیاست‌های فرهنگی خود را به تمام دنیا ترویج می‌کنند. آن‌ها توریست خود را و فرهنگ خود را گسترش می‌دهند، خود را به عنوان یک نماد معرفی می‌کنند و شاید اهداف بلندمدت خود را در این آثار مطرح می‌کنند و زمینه‌سازی‌های لازم را انجام می‌دهند. ما این موارد را در سینمای خودمان اصلاً نداریم و به نظر من صنعت سینما می‌تواند به افزایش توریست در کشور ما تأثیر مستقیمی داشته باشد.
آیا آثار سینمایی و تلویزیون حال حاضر ایران قابلیت فروش در کشورهای دیگر را دارند؟
آثار هنری و فرهنگی باید به شکلی باشند که ما بتوانیم نظر مخاطبان خارج از کشور را هم به خود جلب کنیم. اگر همین سریال‌هایی که امروز ساخته می‌شوند حائز ویژگی‌هایی باشند که مخاطبان خارجی هم بتوانند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند قطعاً امکان فروش بین‌المللی برای آن‌ها وجود دارد. شاید ما نتوانیم به بسیاری از موضوعات بپردازیم اما باز هم در دراز مدت می‌توانیم ارتباطی ایجاد کنیم که فیلمساز از ابتدا بداند اثرش قرار است در کشورهای دیگری هم نمایش داده شود و مخاطبان آن کشورها را هم در نظر بگیرد. مسئله این است که ما قدم اول را برداریم، فیلم‌هایی که مخاطب خاص دارند را بتوانیم در خارج از مرزهای ایران معرفی کنیم، مخاطبان را پیدا کنیم و کم‌کم به سمت مخاطبان عام برویم.
ما باید استراتژی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت داشته باشیم و به نظر من برخی آثار سینمایی و سریال‌های ما در حال حاضر حائز ویژگی‌هایی هستند که همین الان هم می‌توانند در کشورهای دیگر فروش مناسبی داشته باشند.
در این چند سال که در این زمینه فعالیت می‌کنم شاهد هستم که نگاه بین‌المللی سینماگران ما فقط معطوف به موفقیت فیلم‌هایشان در جشنواره‌ها و کسب جایزه است و نهایت نگاه اقتصادی‌شان به جوایز نقدی این رویدادها مربوط می‌شود. در این مدت هر چقدر با این دوستان صحبت کردم برخی به من می‌خندیدند که چه تصوراتی دارم و چه حرفهای دور از ذهنی می‌زنم. اگر شما احترام و ارزشی که برای کالای خودتان قائل هستید، پایین باشد دیگرانی که برای خرید آن کالا به شما مراجعه می‌کنند هم همین نگاه را دارند.
آیا از اکران «پسر انسان» رضایت دارید؟
گروه هنر و تجربه با ما همکاری خوبی داشتند و فیلم به خوبی عرضه شده است اما ما سینماها و سانس‌های محدودی داریم و واقعیت این است که سینمای کمیک نیاز جامعه امروز ما است و کمتر کسی به فیلم‌های دیگر توجه دارد. با این حال در این مدت که «پسر انسان» اکران شده، میزان فروش قابل توجهی داشته و اگر می‌خواهیم قضاوتی درباره فروش داشته باشیم بهتر است اینگونه نگاه کنیم که این یک فیلم اکران شده در گروه هنر و تجربه است. با در نظر گرفتن این شرایط به نظر من تا حدی برای من فروش این فیلم قابل انتظار بود.
