در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
یونسکو بودجه سنگینی را به حفاظت از میراث ناملموس اختصاص داده/ حل اختلافات میان کشورها با میراث‌فرهنگی شدنی است
هیبا نشاب درخصوص اقداماتی که یونسکو برای حفظ و حراست از میراث‌ناملموس در دنیا در پیش گرفته، گفت: یونسکو بودجه سنگینی را برای حفاظت از میراث‌فرهنگی ناملموس مد نظر قرار داده و دوره‌های آموزشی را برای کارشناسان برگزار می‌کند. همچنین تمام سعی یونسکو برآن است تا برنامه‌های مرتبط با میراث ناملموس را به صورت مستمر دنبال کند تا منجر به حفاظت از آن و در نهایت توسعه پایدارگردد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، پنجمین نشست شورای حکام مرکز مطالعات پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی طی روزهای گذشته در تهران برگزار شد و ایران با اکثریت آرا به‌عنوان رئیس شورای حکام مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی به مدت سه سال انتخاب شد.
میراث فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرایندهای فرهنگی گفته می‌شود که با گذشت زمان و از نسل‌های پیشین باقی مانده و از نسلی به نسل بعد منتقل می‌شود. بخشی از دارایی‌های فرهنگی، محصولاتی ملموس مانند ساختمان‌ها یا کارهای هنری هستند. با این حال بخش‌های زیادی از فرهنگ مانند ترانه، موسیقی، درام، توانمندی، آشپزی، هنر صنایع دستی و جشنواره‌های گوناگون به‌شکل ناملموس است. اینها شکل‌هایی از فرهنگ به‌شمار می‌روند که قابل ثبت و ضبط هستند ولی ملموس نبوده و قابلیت ذخیره در محل فیزیکی مانند موزه را ندارند ولی از طریق ابزارها و وسایلی که در آن‌ها به‌کار رفته‌اند، قابل تجربه هستند. این وسایل فرهنگی توسط سازمان ملل متحد گنجینه‌های بشری نامیده شده‌است.
از میراث ناملموس ایران در یونسکو می‌توان به آیین نوروز، ردیف‌های موسیقی سنتی ایران، آیین ورزش‌های پهلوانی و زورخانه‌ای، هنر نمایشی تعزیه، مهارت قالی‌بافی کاشان، مهارت فرش بافی فارس، آیین نقالی، دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی در خلیج فارس و موسیقی بخش‌های خراسان اشاره کرد.
هیبا نشاب (عضو مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس از کشور لبنان) با تاکید بر آنکه توجه به میراث‌فرهنگی ناملموس مسئله مهمی است که باید بر روی آن کار کنیم، گفت: زیر چتر یونسکو، تهران بهترین مکان برای پرداختن به این موضوع است و لبنان نیز خیلی به ایران در این خصوص نزدیک است و در حوزه میراث‌فرهنگی ناملموس، مشترکات بسیار زیادی داریم و می‌توانیم همزمان و به صورت موازی با یکدیگر در این حوزه همکاری داشته باشیم.
او ادامه داد: آخرین جلسه شورای حکام مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی در سال ۲۰۱۷ برگزار شد و از آن زمان تاکنون به دلیل شیوع کووید ۱۹ و برخی مسائل دیگر، برگزار نشد و به تعویق افتاد. فکر می‌کنم تا حدودی در این حوزه عقب مانده‌ایم و نیاز است بیش از گذشته به کارهایمان سرعت بخشیم.
نشاب در پاسخ به این سئوال که چرا دنیا بیشترین توجه خود را معطوف به حوزه میراث‌فرهنگی ملموس کرده و به نوعی میراث‌فرهنگی ناملموس مهجور واقع شده، گفت: بله این صحبت درست است چراکه کار کردن روی میراث‌فرهنگی ناملموس دشوار‌تر است. این درحالی است که میراث‌فرهنگی ملموس جلوی دید شماست و شما می‌توانید به راحتی درباره آن تصمیم‌گیری کنید اما میراث‌ناملموس به سنت‌ها و چگونگی طرز تفکر مردم بستگی دارد. اینکه مردم چگونه می‌بینند و چگونه تصمیم‌می‌گیرند. از این رو به نوعی عقب‌تر از میراث ملموس قرار گرفته. از این روست که سازمان یونسکو اقداماتی را اخذ کرده تا بتواند از میراث‌ناملموس محافظت کند و مردم را نسبت به آن آگاه‌تر سازد.
او درخصوص اقداماتی که یونسکو برای حفظ و حراست از میراث‌ناملموس در دنیا در پیش گرفته، گفت: یونسکو بودجه سنگینی را برای حفاظت از میراث‌فرهنگی ناملموس مد نظر قرار داده و دوره‌های آموزشی را برای کارشناسان برگزار می‌کند. همچنین تمام سعی یونسکو بر آن است تا برنامه‌های مرتبط با میراث ناملموس را به صورت مستمر دنبال کند تا منجر به حفاظت از آن و در نهایت توسعه پایدارگردد. این امر یکی از وظایف اصلی یونسکو است.
عضو مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس همچنین در پاسخ به این سئوال که یکی از مسائلی که در حوزه میراث‌ناملموس مطرح است شباهت‌های زیاد برخی از موارد این میراث در میان کشورهای همسایه و حتا سایر کشورها است که گاها ثبت آن در یونسکو با مناقشات و درگیری‌هایی بین این کشورها همراه می‌شود، در این میان چگونه می‌توان از این میراث مشترک برای ایجاد همبستگی و اتحاد بین کشورها استفاده کرد، گفت: شاید در نگاه نخست این تصور ایجاد شود که این موارد مشابه هستند اما وقتی کارشناسان روی میراث ناملموس در میان کشورهای پیشنهاد دهنده مطالعه و بررسی انجام می‌دهند، متوجه می‌شوند که ممکن است در نگاه نخست مشابه باشند اما تفاوت‌های جزئی در آن‌ها وجود دارد. برای مثال اگر ایران را با اندونزی مقایسه کنید، شاهد آن خواهید بود که میراث‌ناملموس آن‌ها متفاوت است. حتا اگر لبنان را با استرالیا مقایسه کنید این تفاوت‌ها را شاهد خواهیدبود. اما این میراث در میان کشورهایی که به یکدیگر نزدیک هستند مانند لبنان و سوریه، شباهت‌های بسیاری را شاهد خواهید بود.
او ادامه داد: وقتی میراث‌فرهنگی بین کشورها مشترک باشد، به نظرم اختلاف نظرها را می‌توان رفع کرد و مشکلی ایجاد نمی‌کند. همچنین گروهی در یونسکو حضور دارند که به صورت تیمی فعالیت می‌کنند و داستان‌هایی را درخصوص میراث‌فرهنگی هر کشور به صورت مجزا بیان می‌کنند و معمولا از نمایندگان این کشورها نیز می‌خواهیم تا با هم همکاری داشته باشند و نمی‌گذاریم اختلافی بوجود آید.
بنابراین گزارش، شورای حکام مرکز مطالعات پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی در حال حاضر ۱۱ عضو دارد که شامل کشورهای سوریه، قرقیزستان، ارمنستان، تاجیکستان، اندونزی، هند، لبنان، ترکیه، افغانستان، قزاقستان و ایران است.
