انتقاد انجمن جامعه باستان‌شناسی ایران از مرمت «دژ رشکان»
جامعه باستان‌شناسی ایران در خصوص «دژ رشکان» و اقدامات لازم برای انجام در حوزه میراث‌فرهنگی و آثار باستانی بیانیه‌ای صادر کرد.
به گزارش ایلنا، در بیانه جامعه باستان‌شناسی ایران در خصوص «دژ رشکان» آمده است:
روزی نیست که خبری تازه و تأثربرانگیز از تخریب و تاراج میراث فرهنگی ایران به گوش دلسوزان و علاقه‌مندان آن نرسد. از سدهایی چون چمشیر -که به تازگی آبگیری شد - که به جای فرصت پژوهش و استخراج اطلاعات در زمینۀ تاریخ و فرهنگ ایران، گورستان محوطه‌های تاریخی کشور می‌شوند، تا بافت‌های تاریخی شهری چون یزد و شیراز و… که سوداگرانه و به سبب بی‌مبالاتی نهادهای مسئول و ترک فعل آنان، برنامه‌ریزی نامناسب و ضعف نظارت تخصصی ویران می‌شوند. بناهای گوناگون و فراوان تاریخی همچون مسجد شیخ لطف الله و شاه عباسی اصفهان به دست افراد نابلد و در زدوبندهای اداری به نام مرمت و ساماندهی و بدون نظارت مناسب به ناشیانه‌ترین شکل اصالت‌زدایی می‌شوند.
به‌تازگی «مرمت» بخش‌هایی از بنای دژ رشکان و کهندژ ری (منطقۀ ۲۰ تهران) آه از نهاد کارشناسان و دوستداران مواریث تاریخی- فرهنگی برآورده است و شگفت‌آور اینکه تاکنون واکنشی از سوی نهادهای مسئول چون معاونت میراث فرهنگی کشور، ادارۀ کل پایگاه‌ها میراث ملّی و جهانی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و از همه مهمتر ادارۀ کل میراث استان تهران نسبت به تخریب، آسیب و لطمه به اصالت این اثر تاریخی- فرهنگی دیده نمی‌شود. دژ رشکان تازه ترین نمونه از زنجیرۀ تخریب‌ها و وضعیت بیمار میراث فرهنگی ایران است. تصاویر منتشر شده خود گویاتر از واژه‌ها و توصیف‌هاست. مرمت بنای دو هزارساله با مصالح ناهمخوان و ناهمگن و استفاده از سنگ و سیمان! آن هم در دل پایتخت و نه گوشه‌ای دور دست. آشکارا دانش و تخصص به بازی گرفته می‌شود. مدیریت، نظارت، ارزیابی و پاسخگویی هم که وجود ندارد. اتفاقی که به تدریج به روندی عادی در تشکیلات میراث فرهنگی ایران تبدیل شده است.
تردید نیست که متأسفانه بخش عمده‌ای از فعالیت های حفاظتی، مرمتی و ساماندهی بناها و محوطه‌های تاریخی کشور بدون نظارت کارشناسان و متخصصین انجام می‌شود. مراکز مسئول باید پاسخگوی چنین فعالیت‌هایی که اصالت و ماهیت آثار تاریخی کشور را نشانه گرفته است باشند. افکار عمومی باید بداند چرا و چگونه با بودجۀ عمومی، آثار فرهنگی و تاریخی کشور چنین آسیب و لطمه می‌بینند. چگونگی انتخاب مجریان این برنامه ها، اجرا و نظارت بر آن‌ها اینک بیش از هر زمان مورد پرسش و ابهام جدی است. چرا پژوهشکده حفاظت و مرمت هیچگونه نظارتی بر امور حفاظتی و مرمتی آثار تاریخی کشور ندارد و جایگاه آن در این ساختار نامناسب و ناکارآمد کجاست؟ چرا این مرکز علمی و اداری، مسئولانه به این رویۀ غلط اعتراضی نمی‌کند؟
«جامعۀ باستان‌شناسی ایران»، ضمن ابراز تأسف و هشدار از آنچه بر میراث فرهنگی و تمدنی کشور می‌گذرد، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی نهادهای متولی به‌ویژه معاونت میراث فرهنگی کشور، اداره‌کل حفظ و احیاء بناها و محوطه‌های تاریخی، ادارۀ کل پایگاه‌ها میراث ملّی و جهانی، و مراکز استانی بویژه ادارۀ کل میراث فرهنگی استان تهران را در مورد دژ رشکان خواستار است. همچنین از متخصصان و جامعه مرمتگران کشور دعوت می‌کند با نقد این رویۀ مرمتی، ضمن دفاع از اعتبار حرفه‌ای جامعۀ حفاظت و مرمت ایران که کارهای درخشان نیز در کارنامۀ خود دارند، دربارۀ راه‌های پیشگیری از وقوع این اقدامات مخرب چاره اندیشی کنیم.
