در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
هر نوع دروغ‌پراکنی به لغو سفرها منجر می‌شود/ برای مقابله با ایران‌هراسی نیازمند عزم ملی هستیم/ گردشگری باعث امنیت پایدار تمامی حوزه‌ها می‌شود
دبیر فراکسیون گردشگری و میراث فرهنگی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر آنکه گردشگری، فی‌النفسه باعث امنیت پایدار می‌شود، گفت: با ورود گردشگر می‌توان تصویر ذهنی که از ایران در جامعه جهانی شکل گرفته را اصلاح کرد. همچنین توسعه گردشگری داخلی می‌تواند موتور توسعه‌ی گردشگری خارجی را فعال کند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، ایمان دهاقین (دبیر فراکسیون گردشگری و میراث فرهنگی مجلس شورای اسلامی) با اشاره به آنکه بعضاً در کشور با نگاهی اشتباه با گردشگری روبه‌رو شده‌ایم، گفت: با این نوع نگاه، گردشگری را در ارز، دلار، هواپیما و هتل خلاصه کرده‌ایم. این نگاه اشتباه به گردشگری، چند آسیب را متوجه آن ساخته است چنانکه سبب شده از اصل مطلب و هدف اصلی آن غافل شویم.
او با طرح پرسشی درخصوص چرایی و چگونگی ایجاد صنعت گردشگری در عرصه جهانی، گفت: باید از خود بپرسیم که اصلا چرا صنعت گردشگری در دنیا شکل گرفت و چه شد که این صنعت ایجاد شد. بعد از جنگ جهانی اول و دوم، در کشورهای اروپایی عداوت‌ها و کینه‌هایی که ریشه در تاریخ داشت، شدت گرفت و بیش از ۱۰۰ میلیون انسان بیگناه کشته شدند. رهبران این کشورها به این فکر افتادند که چه کنند تا عداوت‌ها کم شود، از این رو سفرهای دانشجویی را برنامه‌ریزی کردند. در واقع می‌توان گفت در بدو شکل‌گیری، موضوع گردشگری کاملا امنیتی بود. به این شکل که برای مثال، فرانسوی‌ها به کشور آلمان سفر می‌کردند تا از نزدیک با حال و هوا، تفکر، فرهنگ و روحیات آن‌ها آشنا شوند. حتا بعد از جنگ جهانی دوم، زمانی که قصد داشتند اتوبانی از فرانسه به آلمان احداث کنند، عموم جامعه اجازه این کار را نمی‌دادند چراکه معتقد بودند آلمانی‌ها در جنگ آسیب‌های زیادی به آن‌ها زده‌اند و دشمنی همچنان بین‌شان ادامه داشت اما زمانی که گردشگری رشد و توسعه یافت و دوستی‌ها شکل گرفت، کم‌کم مرزهای سیاسی برداشته شد، واحد پولی مشترک ایجاد و البته امنیت برقرار شد. چنانکه اکنون که در غرب اروپا که شاهد گردشگری توسعه یافته هستیم، امنیت بیشتر از بخش شرقی اروپاست.
دهاقین، تصریح کرد: گردشگری همچون کاشت گندم می‌ماند و گندم گردشگری، اصلاح تصویر ذهنی است. می‌توان با ورود گردشگر، تصویر ذهنی که از ایران در جامعه جهانی شکل گرفته، اصلاح کنیم. امروزه اگر در گوگل سرچ بزنیم «Why IRAN» نخستین و بیشترین تصاویری که ظاهر می‌شود، عکس تفنگ و جنگ و… است این درحالی است که اگر اسم کشورهای اروپایی همچون فرانسه و… را سرچ بزنیم، تصاویر دیگری نشان داده می‌شود. چراکه تصویری که از ایران در ذهن جامعه جهانی شکل گرفته، تصویری اشتباه است و دلیل آن هم هزینه هنگفتی است که کشورهای غربی صرف این تصویرسازی نادرست از ایران می‌کنند.
دبیر فراکسیون گردشگری و میراث فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به راه مقابله با ایران‌هراسی و ساخت تصویری واقعی از ایران در ذهن جهانیان، گفت: بهترین راه آن است که گردشگر وارد کشور شود. ۹۹ درصد گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند، بعد از بازگشت، تصویر ذهنی‌شان اصلاح شده. بنابراین به واسطه ورود گردشگر می‌توانیم تصویر ایران را در جامعه جهانی اصلاح کنیم. این مهم حتا در حوزه گردشگری داخلی نیز صدق می‌کند. چنانکه در اغلب مواقع وقتی از کردستان یاد می‌شود، ناخودآگاه ذهن به سمت کولبری می‌رود یا وقتی از سیستان و بلوچستان یاد می‌کنیم، ذهن به سمت قاچاق سوخت می‌رود. اما آیا همه در سیستان و بلوچستان قاچاق سوخت می‌کنند؟ قطعا خیر. پس راه‌حل تغییر ذهنیت در این خصوص چیست؟ توسعه گردشگری. زمانی که گردشگر به این مقاصد سفر کند، کردها و سیستانی‌ها و بلوچ‌ها را همان‌طور که هستند، می‌شناسند. به این واسطه می‌توان وفاق ملی را شکل داد. گردشگری فی‌النفسه می‌توانند سبب همدلی و اتحاد در کشور شود.
دهاقین در پاسخ به این سوال که "هرچند گفته می‌شود ورود و حضور گردشگران در ایران می‌توان تصویر ذهنی جهانیان را درخصوص ایران بهبود بخشد اما در همان مبادی ورودی گردشگران با چالش‌هایی از منعیاتی که کشورهای مختلف برای سفر به ایران به گردشگرانشان پیشنهاد می‌کنند تا مشکلاتی در حوزه صدور ویزا و… روبه رو می‌شوند، در شرایطی که مباحث سیاسی تا این اندازه بر گردشگری سایه افکنده، چگونه می‌توان گردشگران را به ایران جذب و به فکر توسعه گردشگری بود"، گفت: تجربه مشابهی را در سایر کشورها مانند جنوب شرقی آسیا داریم. برای مثال، حدود ۳ دهه پیش وقتی نامی از ژاپن یا سایر کشورهای جنوب شرق آسیا به میان می‌آمد، در فیلم‌های هالیوودی شاهد نمایش نما و انسان‌های خوبی از این بخش از جهان نبودیم. اما آن‌ها برای اصلاح این تصویر، مسیر صحیحی در نظر گرفتند و موفق هم شدند. ایران نیز باید از این تجارب برای تغییر تصویر ذهنی جهانیان نسبت به خود استفاده کند.
این فعال گردشگری خاطرنشان کرد: وزارتخانه‌ای به عنوان میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از لحاظ حقوقی و قانونی، ساختاری تعریف شده برای اصلاح تصویر ذهنی جهانیان نسبت به ایران، ندارد. اگر به سند توسعه گردشگری کشور که مصوب هیات دولت است، نگاهی داشته باشیم، می‌بینیم که ۲۳ دستگاه غیر از وزارت میراث و گردشگری، مسئول هستند تا در حوزه گردشگری ایفای نقش کنند. حال باید ببینیم که آیا این ۲۳ دستگاه نقش خود را درست ایفا می‌کنند؟ مسلما که درست انجام نمی‌دهند. چندی پیش شاهد آن بودیم که بلیت هواپیما را دو نرخی کردند. ابتکار و بدعتی که جای بسی تامل دارد. وقتی بلیت هواپیما دو نرخی و از مسافران خارجی نرخ دلاری و از مسافران ایرانی نرخ ریالی گرفته شد، وزارت میراث که ساختار حقوقی در اختیار ندارد، چگونه می‌خواهد جلوی این کار را بگیرد. چنین تصمیماتی که متولیان آن نهادها و دستگاه‌هایی جز میراث و گردشگری هستند، صدمه جبران ناپذیری به صنعت گردشگری وارد می‌کند. هر کدام از این ۲۳ دستگاه سهمی در توسعه‌ی گردشگری دارند که می‌بایست همسو با چشم‌انداز توسعه‌ی گردشگری کشور گام بردارند. یا مثالی دیگر، طبق سیاست‌گذاری وزارت میراث و گردشگری، ۴ کشور هدف جذب گردشگر ایران به ترتیب: چین، عراق، عمان و آذربایجان هستند اما آیا شبکه حمل و نقل هوایی و ریلی منطبق با این اهداف است؟ امروزه شاهد گران‌ترین و کمترین خطوط هوایی به سمت کشور چین هستیم که متناقض با سیاست‌های توسعه‌ی گردشگری است.
او در پاسخ به این سوال که آیا دستگاه‌ها و نهادهای ذیصلاح در حوزه گردشگری از آن جهت که درخصوص فواید حضور گردشگران در ایران توجیه نشده‌اند؛ همکاری که باید داشته باشند، را ندارند، گفت: دلیل بروز چنین تصمیمات و اتفاقاتی آن است که ساختار حقوقی در کشور برای حوزه توسعه گردشگری ضعیف است و این نقطه ضعف بزرگ کشور در حوزه گردشگری است. هر دستگاه سهم خود را در راستای توسعه صنعت گردشگری ایفا نمی‌کند. نه آنکه در این خصوص توجیه نباشند بلکه از آن جهت که زیرساخت حقوقی برای این امر تعریف نشده باید در مجلس قانونی تحت عنوان قانون جامع گردشگری کشور داشته باشیم تا دستگاه‌های مختلف ملزم به اجرای آن شوند. البته در حال حاضر این طرح درحال نوشته شدن است و انشاالله تا آخر مجلس فعلی در صحن مطرح و به قانون تبدیل خواهد شد. از طریق تصویب این قانون، دستگاه‌ها و نهادهای مختلف موظف می‌شوند وظایف خود را در خصوص توسعه‌ی گردشگری ایفا کنند. متولی واحدی در حوزه حکمرانی گردشگری کشور نداریم از این رو صنعت گردشگری کشور ایام خوبی را سپری نمی‌کند.
دهاقین همچنین درخصوص استفاده از ظرفیت رسانه و اینفلوئنسرها برای تغییر چهره ایران در ذهن جهانیان نیز گفت: در سال گذشته در قانون بودجه ۱۴۰۱ تبصره‌ای مطرح شد که اگر شرکت‌های حقوقی، تولید محتوا به زبان‌های خارجی در حوزه گردشگری و معرفی ایران داشته باشند، می‌توانند مشمول معافیت مالیاتی شوند. این اقدام خوبی بود اما کافی نبود. ما برای آنکه بتوانیم با ایران هراسی مقابله کنیم، نیازمند عزم ملی هستیم. سه قوه باید در کنار هم قرار گیرند و یک صدا این کار را پیش ببرند. یک وزارتخانه به تنهایی نمی‌تواند این مهم را پیش برد. سه قوه باید این مهم را در دستور کار خود قرار دهند و در این راستا به سهم خود گام بردارند. ضمن آنکه این پروژه یک یا دوساله نخواهد بود بلکه باید چشم‌انداز بلندمدت کلان برای آن در نظر بگیریم.
دبیر فراکسیون گردشگری مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سوال که هم اکنون از تصویرسازی نادرست درخصوص ایران از غرب عقب مانده‌ایم پس چه زمانی قرار است شاهد این تغییر تصویر ذهنی از ایران باشیم، گفت: البته قبول داریم که طی این چند سال گام اساسی در این خصوص برداشته نشده اما نباید فراموش کرد که مقام معظم رهبری نیز تاکید دارند که اگر رهبر نبودند دوست داشتند مسئول فضای مجازی کشور باشند. این فرمایش ایشان اهمیت توجه به این مهم را می‌رساند. متاسفانه تصمیم‌گیری‌های فرهنگی در راستای فرمایشات ایشان در این حوزه نبوده است و شایسته است در حوزه‌ی تولید محتواهای فرهنگی گام‌های تأثیرگذار در مقیاس بین‌المللی برداشت.
او همچنین در پاسخ به این سوال که در حال حاضر نتوانسته‌ایم برنامه‌های توسعه چهارم، پنجم و ششم درخصوص گردشگری را به ثمر برسانیم پس چه تضمینی وجود دارد که بتوانیم در برنامه هفتم، توسعه گردشگری را تحقق بخشیم آنگونه که مشمول صحبت‌هایی که درخصوص عدم تحقق سندهای پیشین مطرح شده است، نشود، گفت: انشاالله احکامی که در برنامه هفتم توسعه نوشته شده، متمایز است. بند ۱۷ سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری به مجمع تشخیص مصلحت نظام به حوزه گردشگری تاکید دارد. امیدواریم بتوانیم گفتمان گردشگری را ارتقا دهیم. باید دید و تجربه کرد که آیا می‌توانیم این اهداف را محقق کنیم یا نه. واقعیت آن است که تمام کشورها دست به دست هم داده‌اند تا چهره ایران را مخدوش کنند. زمانی که وزارت خارجه‌های کشورهای غربی، ایران را در لیست قرمز قرار می‌دهند و به گردشگرانشان می‌گویند که به ایران نروید و… حتا رسانه‌های مختلف ایران را به ناحق تخریب می‌کنند، ایران در شرایطی قرار داده می‌شود که سایر کشورها با آن روبه رو نیستند. این مهم کار را سخت کرده است. ما نیز نمی‌توانیم بگوییم که در این زمینه مسیر درست را رفته‌ایم. البته که از منفعل بودن ما بوده این اتفاقات رقم خورده و آن‌ها تا این اندازه در ساخت تصویری نادرست از ایران موفق بوده‌اند. مدیریت فرهنگی از مدیریت سیاسی متمایز است و همانند بار شیشه می‌ماند. کسی که پشت فرمون این ماشین می‌نشیند باید به اندازه‌ای دست فرمان خوبی داشته باشد که این شیشه‌ها نشکند. باید از مسیر معقول و منطقی این بار را به سر منزل رساند.
دهاقین همچنین در خصوص یکی از کلید واژه‌هایی که بارها در سایت‌های وزارت‌های خارجه کشورهای مختلف اعم از آمریکا، کانادا، لندن و… به چشم می‌خورد و آن هم «بازداشت» است و تاثیری که این واژه می‌تواند در تصمیم گردشگر برای انتخاب مقصد سفر داشته باشد، گفت: نباید فراموش کرد که صنعت گردشگری، صنعتی ترسو است. این قبیل دروغ‌پراکنی‌ها نیز تاثیر خود را خواهد گذاشت، اتفاقات سیاسی اخیر و اخباری که از آن منتشر می‌شود نیز در سفر گردشگران به ایران بی‌تاثیر نیست. چنانکه بر اساس آماری که این مدت منتشر شده، شاهد آن هستیم که بیشتر تورهای ورودی حدود ۹۰ درصد آن‌ها لغو شده‌اند. انتشار تصاویر و مصاحبه‌های مختلف از اتفاقات اخیر سبب لغو سفرهای گردشگران خارجی شده. تنها صنعت مردم‌پایه گردشگری است و به شدت از اتفاقات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی که در جامعه رخ می‌دهد، تاثیر می‌پذیرد.
او تاکید کرد: درحال حاضر معاونت گردشگری بسته‌هایی را برای توسعه گردشگری داخلی ترتیب دیده است و در بهمن ماه شاهد ارائه بسته‌های سفر ارزان‌قیمت برای نوروز ۱۴۰۲ خواهیم بود. نباید فراموش کرد که گردشگری داخلی موتور توسعه گردشگری خارجی است. اگر بتوانیم گردشگری داخلی را توسعه دهیم، می‌توانیم موتور گردشگری خارجی را نیز فعال کنیم.
