معاون گردشگری کشور در گفت‌وگو با ایلنا:
گردشگری ایران، رویداد محور می‌شود/ در انتظار پاسخ روس‌ها برای لغو ویزای گروهی هستیم/ برای توسعه سفر به کشورهای منطقه برنامه داریم
معاون گردشگری کشور با اشاره به آنکه توسعه گردشگری داخلی رویدادمحور خواهد شد، گفت: نقش جشنواره‌ها در همه زمانی و همه مکانی کردن سفر اهمیت دارد در این میان توسعه گردشگری بین‌المللی را مدنظر داریم و امکان بازبینی در بازارهای هدف گردشگری وجود دارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در دوران پساکرونا و برداشته شدن محدودیت‌های سفر، جان دوباره‌ای به کالبد گردشگری دمیده شد و امید به رونق دوباره این صنعت می‌رود. از ابتدای سال جاری تاکنون بعد از تعطیلات نوروز که با سونامی سفر همراه بود، تعطیلات متعدد از عید سعید فطر گرفته تا تعطیلات نیمه خرداد و در پس آن تعطیلات عید سعید قربان و غدیر با حجم گسترده‌ای از سفرهای داخلی مواجه شدیم. در این میان اخذ سیاست گردشگری رویدادمحور توسط معاونت گردشگری وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و برگزاری ۷۱۰ برنامه‌ی گردشگری در قالب جشنواره، نمایشگاه و مراسم توسط ادارات کل استانی در ۴ ماه نخست سال جاری در سراسر کشور به منظور توزیع و همه مکانی کردن سفرهای داخلی از موضوعاتی است که این روزها مطرح شده. در این راستا با علی‌اصغر شالبافیان (معاون گردشگری) به گفتگو نشستیم تا از سیاست‌های این معاونت برای توسعه و رونق گردشگری در دوران پساکرونا سخن گوید و از چگونگی همه مکانی و همه زمانی کردن سفر حکایت کند.
در ادامه گفتگوی ایلنا را با علی اصغر شالبافیان (معاون گردشگری وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) می‌خوانید:
ابتدا از سیاست‌های کلی معاونت گردشگری درخصوص سفرهای تابستانه بگویید. این سفرها چگونه و بر چه اساسی برنامه‌ریزی خواهند شد و در قالب چه بسته‌های سفری در اختیار عموم جامعه قرار می‌گیرند؟
نخستین موردی که برای نظام‌مند کردن بحث سفرهای داخلی لازم بود، این مهم بود که فعالیت ستاد خدمات سفر کشور را به نوروز محدود نکنیم. با همکاری تمام دستگاه‌های عضو ستاد، موفق شدیم پیش از آغاز تعطیلات تابستانی و حین آن، جلسات ستاد خدمات سفر در استان‌ها را برگزار کنیم. این جلسات قبل از آغاز تعطیلات قربان و غدیر تشکیل شد و هنوز در دستور کار استانداران قرار گرفته تا در تعطیلات پیش رو بتوانند مدیریت سفر را به نحو مناسبی داشته باشند تا مسافران کمتر با مشکل مواجه شوند.
در این خصوص؛ توزیع مکانی سفر و معرفی ظرفیت‌های پنهان و میراث ناملموس و ظرفیت‌هایی که به گونه‌ای بتوان از آن در حوزه گردشگری استفاده کرد را به طور جدی مورد توجه قرار داده‌ایم و آنها را در قالب جشنواره‌ها که به صورت جدی از ابتدای سال دنبال می‌کردیم، گنجاندیم. بر این اساس، از ابتدای سال جاری و آغاز تابستان بنابر استعداد و ظرفیت‌های هر استان و منطقه شاهد برگزاری جشنواره‌های مختلف بودیم که توسط ادارات کل استانی شکل گرفته‌اند.
ما معتقد هستیم که جشنواره‌ها باید نظام‌مند و تقویم برگزاری آنها از قبل اعلام شود حتا برآن هستیم تا سامانه‌ای را راه‌اندازی کنیم که امکان اطلاع از شرایط شرکت و حضور گردشگران و البته جوامع محلی… را فراهم سازد. در دوران پس از کرونا برای فعال شدن و احیای مجدد گردشگری داخلی به چنین محرکی نیاز داشتیم که سعی کردیم از آن به درستی استفاده کنیم.
در ماه‌های آینده سامانه جشنواره‌ها رونمایی خواهد شد تا به توزیع مکانی سفر کمک بهتری کند. این سامانه هنوز راه‌اندازی نشده و به زودی رونمایی خواهد شد تا همه مردم از زمان و چگونگی برگزاری جشنواره‌ها در سراسر کشور مطلع شوند. تعداد کل رویدادهای ثبت شده استان‌ها تا پایان سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۲۰۰ مورد پیش‌بینی شده. رویدادهای مذکور در قالب محلی، منطقه‌ای و ملی برگزار می‌شوند و جشنواره‌های مختلف اعم از آنچه مربوط به کشت محصولات متنوع کشاورزی و برگزاری آیین‌هاست تا جشنواره‌های مرتبط با مسابقات محلی، معرفی محصولات غذایی، آشپزی و تولیدات بومی استان‌ها و… را دربرمی‌گیرد.
معتقد هستیم که جشنواره‌ها باید نظام‌مند و تقویم برگزاری آنها از قبل اعلام شود حتا برآن هستیم تا سامانه‌ای را راه‌اندازی کنیم که امکان اطلاع از شرایط شرکت و حضور گردشگران و البته جوامع محلی… را فراهم سازد.
تحقق هدف همه مکانی کردن سفر به واسطه برگزاری رویدادها منوط به آن است که بتوانیم قبل از برگزاری رویدادهای گردشگری، اطلاع‌رسانی صحیح و کامل درخصوص برگزاری آن رویداد داشته باشیم. این اطلاعات در دسترس قرار می‌گیرد تا مسافران در اکثر نقاط کشور در جریان آن قرار گیرند تا بتوانند از ظرفیت‌های محلی که بیشتر این جشنواره‌ها را شامل می‌شود، برخوردار شوند. این کار اکنون توسط گروه کارشناسی در دست بررسی است تا بتوانیم در ماه‌های آینده قاعده مندی بهتری را شاهد باشیم. ضمن آنکه تاکنون نیز استقبال خوبی از جشنواره‌ها و رویدادهای گردشگری که برگزار شده، صورت گرفته.
نگاهی که به جشنواره‌ها وجود دارد غیر از نگاه محلی و ملی؛ آن است که بتوانیم از ظرفیت‌های بین‌المللی آن نیز در منطقه استفاده کنیم. برای مثال، طی هفته‌های گذشته شاهد برگزاری جشنواره قرابیه در استان آذربایجان شرقی بودیم، به همین جهت از بخش‌های مرتبط در کشور ترکیه دعوت شده بود که شرکت کردند. حتا جشنواره‌هایی در کردستان برگزار شد که میزبان مسافران خارجی بود. همچنین در سالروز ثبت جهانی بافت تاریخی یزد تلاشمان آن بود که بتوانیم به این رویداد ابعاد بین‌المللی نیز بدهیم.
دستورالعمل نحوه برگزاری جشنواره‌ها باتوجه به سطح برگزاری آن در اداره کل گردشگری داخلی معاونت گردشگری در دست تهیه است تا به ادارات کل استان‌ها ابلاغ شود. قصد آن است که بتوانیم در حوزه خدمات و زیرساخت‌ها فعالیت لازم را داشته باشیم تا پاسخگوی نیاز گردشگران باشیم. تعریف برگزاری رویدادهای مشترک با سایر دستگاه‌ها را نیز مدنظر داریم به طور مثال می‌توانیم با همکاری وزارت ورزش و جوانان در حوزه برگزاری جشنواره‌هایی که ظرفیت بومی و محلی را دربرمی‌گیرد، بهره جوییم. درنهایت مشارکت ظرفیت‌ها در بخش‌های مختلف مدنظر است.
یعنی معاونت گردشگری سیاست کلی خود را در حوزه توسعه گردشگری داخلی بر رویدادمحور کردن گردشگری متمرکز کرده است؟
یکی از راه‌هایی که می‌توانیم برای فعال کردن و فعال نگاه داشتن گردشگری داخلی از آن استفاده کنیم، این است که بتوانیم رویدادهایی را در طول سال در نقاط مختلف کشور داشته باشیم. تحقق این هدف نیازمند مشارکت تمام دستگاه‌ها و البته توزیع زمانی مناسب است تا توازن لازم برای توزیع سفر را شاهد باشیم. البته نباید از نقش این رویدادها در توزیع مکانی سفر غافل شد.
همانطور که اشاره داشتید علاوه بر توزیع مکانی سفر، توزیع زمانی سفر نیز درخصوص توسعه گردشگری اهمیت دارد. چند دهه است که درخصوص ساماندهی تعطیلات و تعریف بازه زمانی برای تعطیلات تابستانه مطرح شده اما تاکنون به نتیجه مطلوبی نرسیده. در این حوزه تا چه اندازه توانسته‌اید پیش بروید؟
یکی از ایراداتی که در موضوع سفر با آن مواجه هستیم، متمرکز بودن تعطیلات رسمی کشور در بازه زمانی خاص است. این مهم ابعاد و پیچیدگی‌های متعددی دارد از این روست که حدود دو دهه از طرح موضوع ساماندهی تعطیلات می‌گذرد اما هنوز به نتیجه خاصی نرسیده است. کارگروهی ذیل ستاد خدمات سفر تشکیل شده تا سوابق و دلایل عدم توفیق طرح‌های پیشنهادی در این خصوص را مورد بررسی قرار دهد. اگر جمع‌بندی کارشناسی مد نظر نهایی شود، امیدواریم در قالب برنامه هفتم توسعه بتوانیم محملی را برای توزیع زمانی تعطیلات باز کنیم.
عموما در بازه زمانی‌های خاص که با تعطیلات چند روبه روبه رو می‌شویم، حوزه گردشگری با چالش‌هایی ازجمله مشکلات موجود در زیرساخت‌ها روبه رو می‌شود. در این میان بیشترین شکایت انجام شده در حوزه اقامت و رزرواسیون است. البته برخی واحدها مانند خانه مسافرها از جمله مراکزی هستند که گاه با مجوز و گاه بدون مجوز درصدد پذیرش مسافر برمی‌آیند و از قضا برخی سایت‌های رزو اقامت نیز به این قضیه دامن می‌زنند. چه اقداماتی درخصوص فعالیت این دست از مراکز و سایت‌ها در حوزه گردشگری صورت گرفته؟
در مواجهه با مراکز اقامتی که به صورت رسمی دارای پروانه بهره‌برداری نیستند نیروی انتظامی و کمیسیون ارتقای امنیت گردشگران وظایفی دارند که در همکاری با وزارت میراث و گردشگری انجام وظیفه می‌کنند.
خانه مسافرها یکی از انواع تاسیسات گردشگری است که در آیین نامه ایجاد، اصلاح و تکمیل تاسیسات گردشگری آمده است. اما خانه مسافرهایی که دارای پروانه بهره‌برداری هستند را قبول داریم. اگر اقامتگاهی مجوز فعالیت نداشته باشد، از سوی وزارت میراث و گردشگری مراکز مجاز شناخته نمی‌شوند.
آن دسته از سایت‌هایی که مجوز فروش مراکز اقامتی را دارند طبیعتا باید درصدد فروش مراکزی برآید که مجوز فعالیت دارند. این امر توسط اداره کل میراث و گردشگری استان‌ها و بخش نظارتی ستاد خدمات سفر مورد بررسی قرار می‌گیرند و در صورت شکایت مسافران با این نوع فعالیت‌ها چه در حوزه اقامت و چه در حوزه تور، مورد پیگیری قرار می‌گیرند. اگر با مورد غیر مجاز روبه رو شویم به پلیس فتا معرفی و مورد پیگیری قرار می‌گیرند. این امر یک فرآیند مستمر است.
در بخشی از صحبت‌هایتان به موضوع گردشگری بین‌المللی اشاره داشتید. با توجه به تغییراتی در دوران پساکرونا با آن روبه رو هستیم، آیا بازارهای هدف گردشگری تغییر خواهند کرد؟
با توجه به شرایطی که پیش می‌آید ممکن است بازارهای هدف تغییر کند. اما باتوجه به شرایطی که داریم، کشورهای منطقه بخصوص کشورهایی که کمتر به آنها توجه شده اما گردشگر فرستی مناسبی دارند، مد نظر قرار گرفته‌اند. این روزها از برخی از تورهای ورودی به ایران استقبال‌هایی صورت می‌گیرد که می‌تواند امکان بازبینی در بازارهای هدف را ایجاد کند. به طور مثال اکنون امکان سفر گردشگران روس به ایران مهیا شده و این علاقه‌مندی نیز بوجود آمده. همچنین با توجه به سیاست دولت مبنی بر توسعه مناسبات ایران با کشورهای منطقه، کشورهایی که در حاشیه دریای خزر یا کشورهای CIS یا کشورهایی که در منطقه حضور دارند مانند پاکستان، هندوستان و… مد نظر قرار گرفته‌اند. البته بازارهای سنتی که همان کشورهای اروپایی هستند نیز در لیست بازارهای هدف ما قرار دارند و بازاری از این لیست حذف نشده بلکه درحال نظام‌مند کردن برخی از تقاضاهایی هستیم که در این میان وجود دارد.
حدود یک سال پیش شاهد امضای تفاهم نامه لغو ویزای گروهی گردشگران ایران و روسیه بودیم. اما این مهم تاکنون به مرحله اجرا نرسیده است. چه موانعی پیش روی اجرایی شدن این مهم وجود دارد؟
به واسطه آنکه در دوران کرونا بودیم و از آن جهت که کشور روسیه دغدغه‌هایی درخصوص بیماری کرونا داشت نتوانستیم به درخواست‌ها درخصوص لغو ویزای گروهی پاسخ مثبت بدهیم. از آنجا که هنوز بیماری کرونا مرتفع نشده، همچنان در انتظار پاسخ دولت روسیه برای نهایی کردن تفاهم‌نامه لغو ویزای گروهی هستیم.
جنگ روسیه و اوکراین تا چه اندازه در عدم اجرایی شدن لغو ویزار گروهی ایران و روسیه تاثیرگذار بوده؟
از طرف وزارت امور خارجه تاکنون چیزی یا نکته‌ای درخصوص تاثیر مناسبات روسیه و اوکراین دراین مورد به ما ارائه نشده. تنها موردی که عنوان شده موضوع کرونا و دغدغه روسیه درخصوص‌عدم اتمام پاندمی کروناست.
