هفت قطعه منتخب با موضوع تاریخی‌ترین اتفاق و امامت مولا علی(ع)+صوت
عید غدیر خم در میان اعیاد و مناسبات مذهبی یکی از مهمترین‌هاست به این دلیل که انتصاب امام علی (ع) به عنوان ولی امر مسلمانان مهمترین انتخاب تاریخ اسلام توسط رسول اکرم (ص) است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، یکی از مزیت‌های موسیقی نسبت به دیگر هنرها این است که با شعر و ادبیات آمیخته شده و این ویژگی موزیسین‌های سبک‌های مختلف در همه کشورها را بر آن می‌دارد تا از این امکان در جهت پرداختن به مناسبات خاص استفاده کنند.
در گذشته فقط روضه‌خوان‌ها و مداحان بودند که در مناسبات مذهبی به اجرای اشعاری با موضوع انبیاء و ائمه اطهار (ع) و وقایع مذهبی می‌پرداختند. اما حال چند دهه‌ای است که اهالی موسیقی نیز به میدان آمده‌اند و پیش از مناسبات و اعیاد مهم ملی و مذهبی آثار را در مدح اشخاص برجسته و ایام مهم تولید و منتشر می‌کنند.
چرا عید غدیر خم یکی از مهمترین اعیاد مسلمانان است؟
در میان اعیاد مذهبی قطعا عید غدیر خم یکی از مهمترین‌هاست و حتی می‌توان آن را یکی از سیاسی‌ترین رویدادهای جهان اسلام دانست. اگر بنا به تعریفی خلاصه از عید غدیر باشد، باید گفت پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) به سال دهم هجری قمری در روز هجدهم ذی‌الحجه برابر با بیست و هشتم اسفندماه سال دهم خورشیدی مولای متقان علی (ع) را ولی، اولین امام و مولای مومنان اعلام کرد. در ادامه همراهان رسول اکرم (ص) که تعداداشان بسیار زیاد بود با امام اول شیعیان علی (ع) بیعت کردند آنهم در کنار غدیر خم که نام برکه‌ای کوچک و ناحیه‌ای میان مکه و مدینه بود.
به مناسبت فرا رسیدن عید غدیر خم مصادف با دوشنبه بیست و هفتم تیرماه، برخی از آثاری که توسط خوانندگان پاپ و سبک‌های دیگر طی سال‌های اخیر در وصف عید غدیر و ولایت مولا علی (ع) خوانده شده‌اند با ذکر جزییات ارائه می‌شود.
«ای عاشقان» با صدای علیرضا عصار
سال تولید: ۱۳۸۱
علیرضا عصار خواننده پاپ در دهه هفتاد و هشتاد یکی از پرطرفدارترین‌ها بود و آلبوم‌های «ای عاشقان»، «حال من بی‌تو»، «کوچ عاشقانه» و «نهان مکن» را در کارنامه دارد. او در بیش از دو دهه حضور کم و بیش در عرصه موسیقی، آثاری را در مدح مولا علی (ع) خوانده و به شعرهای مولانا جلاالدین بلخی شاعر ایرانی توجه ویژه دارد.
عصار چند سال پیش یکی از قطعات آلبوم «ای عاشقان» را با همین نام به مناسبت عید غدیر خوانده است.
ترانه «ای عاشقان» سروده شاهکار بینش‌پژوه است و فود حجازی آهنگسازی آن را به عهده داشته است. بابک روزبه، افشین مقدم و علیرضا شجاع‌پور دیگر ترانه‌سرایان قطعات آلبوم «ای عاشقان» هستند. اینکه بیش از بیست سال از زمان تولید آلبوم و قطعه «ای عاشقان» گذشته اما آثار مذکور همچنان شنیدی و جذابند.
متن ترانه «ای عاشقان»؛
ای عاشقان‌ای عاشقان دل را چراغانی کنید
ای می‌فروشان شهر را انگور مهمانی کنید
معشوق من بگشوده در روی گدای خانه‌اش
تا سر کشم من جرعه‌ای از ساغر و پیمانه‌اش
بزم است و رقص است و طرب مطرب نوایی ساز کن
در مقدم او بهترین تصنیف را آواز کن
مجنون بوی لیلی‌ام در کوی او جایم کنید
همچون غلام خانه‌اش زنجیر در پایم کنید
نوری به چشم دوستان خاری به چشم دشمنان
می‌سوزم از سودای او این شعله را افزون کنید
چندان که خون اندر سبو از روح جانم می‌رود
ای عاشقان از قلب من پیمانه‌ها پر خون کنید
ای عاشقان‌ای عاشقان دل را چراغانی کنید
«علی‌ای همای رحمت» با صدای محمد اصفهانی
سال تولید: 1380
محمد اصفهانی یکی دیگر از موزیسین‌هایی است که آثاری را هم برای ائمه اطهار خوانده که «علی‌ای همای رحمت» یکی از آنهاست. مضمون و محتوای شعر اثر، خود گویای این است که به مناسبت عید غدیر خم و ولادت امام علی (ع) ساخته و منتشر شده است.
«علی ای همای رحمت» در واقع یکی از قطعات آلبوم «ماه غریبستان» با صدای محمد اصفهانی است که در شهریورماه سال 1380 منتشر شده و هنرمندانی چون علیرضا کهن‌دیری، محمد حقیقی‌فرد، شهریار فریوسفی، مجید اخشابی و فریدون شهبازیان آهنگسازان آن هستند.
بخشی از شعر قطعه «علی‌ای همای رحمت» برگرفته از اثر مطرح غزل‌سرای معاصر شهریار است و شهریار فریوسفی آهنگسازی آن را به عهده داشته است.
بخشی از متن شعر:
علی‌ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوا فکندی همه سایه هما را
علی‌ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوا فکندی همه سایه هما را
ناشناسی که به تاریکی شب
می‌برد شام یتیمان عرب
پادشاهی که به شب برقع‌پوش
می‌کشد بار گدایان بر دوش
علی‌ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوا فکندی همه سایه هما را
علی‌ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوا فکندی همه سایه هما را
دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین
به علی شناختم من به خدا قسم خدا را
به خدا که در دو عالم اثر از فنا نماند
چو علی گرفته باشد سر چشمه بقا را
به خدا که در دو عالم اثر از فنا نماند
چو علی گرفته باشد سر چشمه بقا را
برو‌ای گدای مسکین در خانه علی زن
که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
«علی‌ای همای رحمت» با صدای روزبه نعمت‌اللهی
سال تولید: ۱۳۹۵
روزبه نعمت‌الهی که از سال ۱۳۸۰ فعالیت حرفه‌ای خود را آغاز کرده و «سرزمین مادری»، «هفته عاشقی»، «عمو زنجیر باف» و «داروگ» را در کارنامه دارد هم، اثری را در مدح مولا خوانده که «علی» نام دارد و شعر آن سروده معروف شهریار است.
آهنگسازی این اثر به عهده روزبه نعمت‌الهی بوده و پیام قربانی تنظیم‌کننده آن است. باید گفت تشابه اثر محمد اصفهانی و روزبه نعمت الهی صرفا در عنوان آنهاست و ارتباطی با هم ندارند.
«خاک تشنه» باصدای فریدون آسرایی
سال تولید: ۱۳۹۲
فریدون آسرایی هم اثری دارد که به مناسبت عید غدیر خم و ولایت امام علی (ع) تولید و منتشر شده. عبدالجبار کاکایی هم در ابتدای آهنگ، شعر آن را دکلمه کرده است.
فریدون آسرایی در بحبوحه انقلاب به سال ۱۳۵۸ از ایران به کانادا مهاجرت کرد و فعالیت خود را در زمینه موسیقی آغاز نمود و آثاری را به مرحله انتشار رساند. او در دهه هشتاد پس از بازگشت به کشور با آهنگ «خوشگل عاشق» از آلبوم «غریبه» مطرح شد. «از تو دورم»، «ریمیکس»، «خاطرات گم‌شده» و «عشق یعنی» دیگر آلبوم‌های آسرایی هستند که طی سال‌های اخیر منتشر شده‌اند.
ترانه‌سرای اثر «خاک تشنه» سروده عبدالجبار کاکایی است و فریدون آسرایی آهنگساز آن است و پاشا یثربی تنظیم آن را به عهده داشته است.
بخشی از متن شعر:
مثل لاله‌های مجنون، مثل ریگای بیابون، مثل دلتنگیه صحرا
مثل برکه مثله بارون، مثل ابرای مسافر، مثل جاده‌های خالی
مثل قطره‌های کوچیک ته ظرفای سفالی
حتی آسمون تنها، چتر خورشیدشو وا کرد
تو رو با تموم غربت، با تموم دل صدا کرد
تا گذشتی از رو پله، تارسیدی به تماشا
تا شکفتی رو به خورشید، تا دمیدی رو به دریا
مثل لاله‌های مجنون، مثل ریگای بیابون
مثل دلتنگیه صحرا، مثل برکه مثله بارون
مثل ابرای مسافر، مثل جاده‌های خالی
مثل قطره‌های کوچیک ته ظرفای سفالی
حتی خاک تشنه اون روز، رو به آسمون دعا کرد
برای دیدن تو دنیا، گره چشماشو وا کرد
«ای عاشقان» با صدای محسن چاوشی
سال تولید: ۱۳۹۳
محسن چاوشی این روزها با طرفداران بسیار، طی سال‌های گذشته چند اثر برای امام علی (ع)، حضرت عباس، امام حسین (ع) و برخی دیگر از شخصیت‌های مذهبی خوانده و آثاری را هم به مناسبت‌های مختلف مذهبی تولید و ارائه نموده است.
«ای عاشقان» یکی از آثار محسن چاوشی است که در وصف علی (ع) و منزلت عید غدیر تولید و عرضه شده. شعر این اثر سروده مولاناست و آهنگسازی و تنظیم آن را چاوشی انجام داده است.
متن شعر؛
ای عاشقان‌ای عاشقان آن کس که بیند روی او
شوریده گردد عقل او آشفته گردد خوی او
معشوق را جویان شود دکان او ویران شود
بر رو و سر پویان شود چون آب اندر جوی او
شاهان همه مسکین او خوبان قراضه چین او
شوریده گردد عقل او آشفته گردد خوی او
معشوق را جویان شود، دکان او ویران شود
بر رو و سر پویان شود چون آب اندر جوی او
شاهان همه مسکین او خوبان قراضه چین او
شیران زده دم بر زمین پیش سگانِ کوی اوا
ین عشق شد مهمان من زخمی بزد بر جان من
صد رحمت و صد آفرین بر دست و بر بازوی او
شاهان همه مسکین او خوبان قراضه چین او
شیران زده دم بر زمین پیش سگان کوی او
این عشق شد مهمان من زخمی بزد بر جان من
صد رحمت و صد آفرین بر دست و بر بازوی او
جلوه گاه رخ او دیده من تنها نیست
ماه و خورشید همین آینه می‌گردانند
«علی» با صدای محسن چاوشی
سال تولید: ۱۳۹۹
محسن چاوشی در سال نود و نه هم اثری را ساخت و خواند که در رابطه با امام علی (ع) است و به مناسبت فرارسیدن عید غدیر خم منتشر شده است. ترانه‌سرا و آهنگساز قطعه «علی» محسن چاوشی است و امیر جمال‌فر تنظیم و میکس و مستر آن را به عهده داشته است.
بخشی از متن ترانه؛
کشان‌کشان تو مرا کی بکشانی به نور
نشان بده تو مرا تا که نخفتم به گور
نگو روم نگو تا جان بنیوفتد شمار
بیا و تا که شوم از نفست چون بهار
امان بده که نفس تازه کنم جان جان
جوان بده که رود پیر ز جانم دوان
روح دمم که شوم از تن خاکم جدا
کوه شوم و به کشتی تو آیم الا
خزان خزان بشدم زرد ز شیطانیان
بمان بمان تو بمان در بر زندانیان
خبر خبر خبری شد عاقبت
بیا بیا که مریض است این جان من
علی علی تو به والله تمام منی
دل ببری همه شب ماه تمام منی
قسم قسم به رهت جان بدهم مرتضی
رسم رسم به دو چشمان سیاهت ش‌ها
«اسدلله» با صدای محسن چاوشی
سال تولید ۱۴۰۰
«اسدالله» نیز تک‌آهنگ دیگری از محسن چاوشی است که سال گذشته به مناسبت فرا رسیدن عید غدیر تولید و روانه بازار موسیقی شد.
ترانه‌سرا و آهنگساز این اثر محسن چاوشی است و اشکان عرب تنظیمش کرده و مهدی کریمی میکس و مستر آن را به عهده داشته است. از دیگر عوامل آن می‌توان به عادل روح نواز (نوازنده گیتار الکتریک)، بهروز میرزایی (نوازنده گیتار آکوستیک)، و امیرحسین کیان‌پور (نوازنده دودوک) اشاره کرد.
بخشی از متن ترانه «اسدالله»؛
شهر پر از فتنه شد از روی تو
جان چو کمان از خم ابروی تو
چشم‌سیه هر چه که در عالم است
وام گرفته‌است ز گیسوی تو
راه نشانم بده تا رگ به رگ
جوی شوم، جوی بلاجوی تو
آنکه به دنبال شه و شاهدست
خیمه برافراخته پهلوی تو
بر تن هر بدنظر یاوه‌گو
لرزه درانداخته یاهوی تو
فاتح خیبر اسدالله علی
لعنتإالله به بدگوی تو
شیرزنی کو که بِزاید چُنان
شکل حسین‌بن‌علی در جهان
غیرت‌الله تویی یا علی
رحمت‌الله به بانوی تو
غیر حلال از الکت رد نشد
خصمِ حرام است، ترازوی تو
در پایان
در پایان باید گفت در سال‌های اخیر با گسترش رسانه و پیشرفتهای صورت گرفته در عرصه صوت و صدابرداری آثار متعددی از خوانندگان سبک‌های مختلف منتشر می‌شود.اما آنهایی ماندگار می‌شوند که مجموعه‌ای از چند مولفه مهم هستند که کلام و ادبیات یکی از آنهاست. موضوع دیگری که آثار را (بخصوص آثاری درباره شخصیت‌های مطرح) ماندگار می‌کند اعتقاد خواننده و آهنگساز و نوازنده‌ها به کلام و مضمون اثر است که البته سهم خواننده از این اعتقاد بیشتر است. حال اگر موضوع اثر شخصیت‌های بزرگ و تاثیرگذاری چون امام اول شیعیان و دیگر ائمه اطهار باشند، درجه اعتقاد خواننده به صاحب اثر (به معنای فرد مورد منظور در کلام و شعر) تاثیر بیشتری بر زیبایی و ماندگاری قطعه یا آلبوم خواهد داشت.
