چرا توریست‌ها از موزه فرش فرار می‌کنند؟!
موزه‌ای ویرانه با یک سوراخ در سقف، فرش‌هایی که سال‌ها آویزان مانده بودند، تهویه‌‌ی خراب و حوض‌هایی برای کارتن‌خواب‌ها
مدیر موزه فرش با تاکید برآنکه این موزه یک ویرانه است، گفت: این موزه سال‌هاست با مشکلات عدیده‌ای روبه‌روست. از تهویه که باید به صورت زیرساختی اصلاح شود تا سرویس بهداشتی، نظافت و سقف مخزنی که سوراخ شده بود. اصلاح این اموز زمان‌بر خواهد بود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، ماجرا از آنجا شروع شد که میثم امامی (راهنمای رسمی ایرانگردی و جهانگردی، مدرس گردشگری و کارشناس فرش ایرانی) پس از بازدید از موزه فرش، پستی را در شبکه اجتماعی خود منتشر و نسبت به وضعت موزه فرش، نقدهایی را ارائه داد.
او در این پست نوشت: ای کاش این مطلب به گوش آقای وزیر برسه!
امروز به روال قبل برای بازدید درس اصول تفسیر میراث، به اتفاق ۴۰ نفر از راهنمایان و فراگیران دوره راهنمایی تور برای بازدید به موزه فرش رفتیم.
در یک جمله همه شرایط برای نابودی فرش‌ها و ناامیدی بازدیدکنندگان فراهم بود! دمای داخل موزه با دمای یک سونا هیچ فرقی نمی‌کرد! لامپ‌های روشنایی سالن هم تقریبا همه خاموش! لابی بی‌روح و خالی از فرش‌های سابق که هیچ تدبیری براش نشده! پرسنلی که اگر نگم ناامید، اما کم امید به خاطر شرایط. سال‌هاست اراده‌ای بر حل مشکلات موزه فرش که نیست هیچ، هر روز مشکلاتی هم اضافه می‌شود. انگار این موزه یک خار پاشنه است برای آقایان!
و فرش‌هایی که اگر هریک تکه از آنها در یک موزه بین‌المللی بود طور دیگه‌ای باهاشون برخورد می‌شد، کاملا متفاوت از اینجا. من اول از مادر خودم و مادران قالیباف سرزمین شرمسارم. بعد از دوستانی که امروز رنج این بازدید رو به جان خریدند. (توریست‌های خارجی که میومدن در کمتر از ده دقیقه از اون فضا خارج می‌شن!) …
در این میان سجاد نوروزیان (مدیر موزه فرش ایران) با تاکید برآنکه این موزه یک خرابه به معنای واقعی کلمه بوده، گفت: بازسازی و آواربرداری آن نیز به اندازه کافی سرعت ندارد چراکه نمی‌توان مجموعه‌ای را که طی ۲۰ سال تبدیل به یک خرابه شده، ظرف شش ماه آباد کرد. وضعیت موزه فرش به اندازه‌ای خرابه است که تا زمانی که بتوان گفت تا حدودی سامان گرفته، طول می‌کشد.
او درخصوص وضعیت نورپردازی موزه فرش نیز گفت: چند هفته است که مشغول درست کردن نورپردازی تالار و موزه فرش هستیم. نور سالن آمفی تئاتر بعد از ۴۰ سال درست شد و نورپردازی تالار فرش نیز در حال اصلاح است و از چند ماه پیش درخواست بودجه شده و کارها نیز آغاز شده است. البته تورلیدری که نقدشان در فضای مجازی منتشر شده است در روز جمعه به موزه فرش آمده بود و با وجود توضیحاتی که همکاران موزه به ایشان داده بودند و گفته بودند که نور موزه درحال اصلاح و درست شدن است، ممکن است تعدادی از نورها روشن یا خاموش باشند و این برای ایمنی است، ایشان به این مورد نقد داشت و آن را منتشر کرد.
نوروزیان در ادامه به وضعیت نامناسب تهویه هوای موزه فرش اشاره کرد و گفت: بیش از یک دهه است که این موزه مشکلات تهویه هوا دارد. چند گروه کارشناس برای بررسی این وضعیت آمده‌اند و توانسته‌ایم منابع اعتباری برای اصلاح این وضعیت، تامین کنیم. تهویه در حال اصلاح است تا بتواند حداقل ۵ سال نیاز مجموعه را تامین کند. این درحالی است که سال گذشته در چنین زمانی دو ماه موزه برق نداشت چه برسد به آنکه تهویه مناسب داشته باشد. موزه فرش مشکلاتی دارد که می‌توان از آن به عنوان مشکلات اولیه حیات انسانی یاد کرد. سرویس‌های بهداشتی نداشت، برق نداشت و… در کل وضعیت موزه فرش بسیار عجیب و غریب بوده است.
مدیر موزه فرش ایران درخصوص برداشتن فرش‌های پاسیو نیز گفت: اساسا آویزان کردن فرش‌ها به مدت طولانی در پاسیو اشتباه است. تمام این فرش‌ها شکسته شده‌اند. ۱۰ سال است که این فرش‌ها در پاسیو نصب بودند. اصلا نیاز به کارشناسی نیست، اگر یک فرد عادی نیز ببیند که یک فرش بیش از ۱۰ سال است که از جایی آویزان است و دچار عیب و نقص شده پس این فرش خسته شده و باید استراحت کند. ضمن آنکه پاسیو، محل نمایش فرش نیست. نباید فرش‌ها را خارج از فضای حفاظتی و مراقبتی نمایش داد.
او با تاکید برآنکه فضایی که از آن به عنوان لابی یاد می‌شود در واقع فضای پاسیو است، گفت: دورتادور این فضا نیمکت دارد و محل نشستن بازدیدکنندگان است و روح این بخش را همین بازدیدکنندگان شکل می‌دهند. اینجا محل گفتگوست. نکته جالب توجه درخصوص محلی که از آن به عنوان لابی یاد می‌شود، آن است که اینجا پاسیو است. از آنجا که سقف این بخش به اندازه‌ای کثیف شده و طی سال‌های گذشته تمیز نشده که نورگیر آن بسته و تبدیل به سقف شده از این رو کسی حس نمی‌کند که آنجا پاسیو است. این اندازه آلودگی و کثیف بودن محیط برای جایی که فرش در آن نصب است بسیار عجیب است. حتا کنار سرویس بهداشتی فرش نصب نمی‌کنند درحالی که این کار انجام شده بود. سقف پاسیو باید تمیز شود و باید از کارشناسان دعوت کنیم تا برای ارائه پیشنهاداتی برای چگونگی استفاده از این بخش به موزه بیایند. گالری طبقه بالای موزه فرش بعد از سال‌ها بالاخره راه افتاده است و از چهار استان برتر حوزه فرش از جمله آذربایجان شرقی، اصفهان، تهران و قم نمایشگاه طرح و نقش فرش برگزار شده است.
نوروزیان تصریح کرد: سقف مخزن فرش به دلیل کاشت درخت و ریشه دواندن آن سوراخ شده بود. از این رو طی بارندگی‌ها شاهد آبگرفتگی مخزن بودیم و همکاران ناچار بودند با لگن بدوند تا روی فرش‌ها باران نیاید. با هماهنگی شهرداری درخت را جابه‌جا و سقف مخزن را درست کردیم. اگر کسی دغدغه دارد در موزه باز است و بیاید و پیشنهادش را بدهد. اینکه می‌گویند من هیچگاه در موزه نیستم، کذب است. بیایند اگر نبودم آنوقت بگویند. درِ موزه فرش ۳ سال روی زمین بود و کسی دراین باره چیزی نگفت. فرش‌هایی داریم که داغان شده و شکسته‌اند. باید وضعیت تمام فرش‌ها کارشناسی شود. ۱۸۰۰ فرش در موزه فرش نگهداری می‌شود که نیازمند بررسی وضعیت هستند.
مدیر موزه فرش ایران همچنین در نقدی که به تبدیل حوض‌ها به باغچه وارد و عنوان شده که قرار بود این طرح موقتی باشد، گفت: این کار یک کار کارشناسی بود. این بخش‌ها حوض نیستند و سازه هستند. حدود ۱۵ سال است که آب درون آن نیست و تبدیل به مکانی برای اسکان کارتن‌خواب‌ها شده بود و بوی ادرار و مدفوع آنها آزار دهنده بود. نباید فراموش کرد که زه کشی آنجا نابود است و نمی‌توان درون این حوض‌ها آب کرد. باید تمام این بخش تراشیده و از نو کار شود. می‌توان المان در این بخش گذاشت که نیازمند ارائه فراخوان و برگزاری مسابقه است. تا آن زمان این بخش را تبدیل به باغچه کردیم تا مانع حضور کارتن خواب‌ها شویم. این امر نیز تا زمان رونق گرفتن موزه طول می‌کشد. اگر افرادی که نقد می‌کنند، به ما کمک می‌کردند این کارها به سادگی و با سرعت حل می‌شد. توانایی ما در همین حد کارهایی است که انجام داده‌ایم. نورپردازی، فضای سبز، نظافت ورودی، در فرش و… را انجام دادیم و از کمک کارشناسان و علاقه‌مندان برای اصلاح سایر بخش‌ها استقبال خواهیم کرد. سعی ما برآن است تا نسل جدید نور را برای نورپردازی موزه فرش اجرا کنیم و این امر تا اواسط هفته به نتیجه می‌رسد.
او ادامه داد: موزه فرش سرویس بهداشتی برای گردشگر خارجی نداشت و به آنها گفته می‌شد که برای این منظور به پارک بروند. اکنون این مشکل رفع شده و سرویس بهداشتی درست شده است هرچند تا رسیدن به نقطه مطلوب همچنان فاصله دارد. اگر ۴ تا ۵ سال زمان برای بهبود وضعیت این موزه بگذاریم بازهم کم است. معتقد هستم تامین بودجه مورد نیاز برای بهبود شرایط این خرابه حتا در توان وزارتخانه میراث نیست از این رو سعی داریم با کمک بخش‌های مختلف از خصوصی گرفته تا دولتی از شورای شهر گرفته تا سازمان مدیریت برای بهبود وضعیت موزه فرش استفاده کنیم. بخش خصوصی بعد از سال‌ها قهر با موزه برای بهبود وضعیت به موزه آمده‌اند.
نوروزیان در پاسخ به این سئوال که هرچند گفته می‌شود موزه فرش خرابه است و بهبود وضعیت آن سال‌ها زمان نیاز دارد بنابراین درچنین وضعیتی شرایط ۱۸۰۰ فرش فاخر و ارزشمندی که در این موزه نگهداری می‌شوند چگونه می‌شود، گفت: لامپ و برق و نور و تهویه، ظاهر خرابه‌هایی است که در موزه فرش می‌بینید. مشکلات جدی‌تری در این موزه وجود دارد. سقف موزه فرش وضعیت نامناسبی دارد و مملو از آشغال و زباله بود. کسی به پشت بام نرفته بود تا ببیند وضعیت چگونه است. تمام اینها نظافت شده است. مخزن موزه فرش سنسور و حسگرهای خاص خود را دارد و از جمله استتثناهایی است که کار می‌کند و دما، رطوبت و نور را کنترل می‌کند. وجود موش، سوسک و حشرات موذی را تکذیب می‌کنم. این موزه نیز مانند هر جای دیگری نیازمند سمپاشی است و انجام می‌شود. ممکن است پشه و مگس باشد اما جولان حشرات موذی را تکذیب می‌کنم.
او وضعیت نمایشی فرش‌ها در موزه فرش را نامناسب دانست و گفت: نوع نمایش و ایستایی آنها غلط است و باید اصلاح شود. درواقع این نوع نماش باید دوباره طراحی شود چراکه در دنیا فرش‌ها را ایستاده نگهداری نمی‌کنند و نمایش نمی‌دهند و باید بر روی سطح شیبدار باشد تا وزن فرش روی سطح بیافتد نه تار پود آن. وضعیت نورپردازی نیز درست شده و تبدیل به نور نسل جدید شده و بازدیدکنندگان می‌توانند از این پس با چنین نورپردازی آثار را ببینند. وضعیت تهویه و دما نیز نیازمند زمان است چراکه باید زیرساختی درست شود. این وضعیت موزه چندین سال است که اینگونه است.
