گردشگری خوراک قابلیت صادرات دارد

به گزارش خبرنگار ایلنا، محمدحسین جبل عاملی (مشاور و مدرس برندینگ، بازاریابی و تبلیغات) با اشاره به آنکه در حوزه گردشگری یکی از پدیده‌های تکرارپذیر و مهم برای همه گردشگران، همان گردشگری خوراک است، گفت: گردشگری خوراک یکی از لذت‌بخش‌ترین انواع گردشگری است. نباید فراموش کرد که عملا فرآیند خوراک در تمام انواع گردشگری جاری است ولی از آنجایی که بخش خوراک از اهمیت بالایی برخوردار است از این رو این بخش را به عنوان یکی از انواع گردشگری در نظر می‌گیریم. از دیگر سو گردشگری خوراک از کشش و توانی برخوردار است که می‌تواند گردشگران را جذب کند.

او ادامه داد: گردشگری خوراک این توانایی را دارد که انگیزه منحصر یک اقدام برای گردشگری را ایجاد می‌کند. گردشگری داخل یک شهر تا گردشگری بین شهرها و حتا گردشگری بین کشورها را در حوزه گردشگری خوراک شاهد هستیم چنانکه به طور مثال برای همه ما پیش آمده که یک روز هوس خوردن یک خوراک خاص مثلا یک کباب خوب را بکنیم. برای خوردن این کباب از یک سر تهران به منطقه دیگری از تهران می‌رویم تا بتوانیم طعم آن کباب مد نظر را بچشیم و حتا ممکن است یک تا دو ساعت هم در ترافیک باشیم؛ اما در نهایت هدف ما رسیدن به آن مقصد گردشگری دلخواه برای خوردن کباب است. حال آنکه ممکن است این مقصد برای یک شهر اتفاق بیافتد و برای چشیدن طعم غذاهای خوشمزه به طور مثال به گیلان سفر کنید. حتا ممکن است بگویید که به آذربایجان بروید و طعم کباب‌های خوب و خوشمزه آنجا را بچشید و یا حتا برای خوردن ماهی خوب و تازه به جنوب کشور سفر کنید یا آنکه به اصفهان بروید تا بریونی بخورید.

جبل عاملی تصریح کرد: اتفاقی که انگیزه سفر در آن خوردن و چشیدن طعم غذاهای مقصد سفر باشد همان گردشگری خوراک است. این مهم در بین کشورها نیز اتفاق می‌افتد و گاها اینگونه بوده که گردشگر برای خوردن غذاهای ایتالیایی به ایتالیا سفر کند یا آنکه برای خوردن غذاهای ترکی به ترکیه برود. این یک فرآیند است که گردشگری خوراک نامیده می‌شود. درواقع تفاوت این نوع از گردشگری با سایر بخش‌های گردشگری آن است که در تمام شاخه‌های گردشگری، خوردن غذا اتفاق می‌افتد اما در گردشگری خوراک، منحصرا خوراک انگیزه سفر است.

این فعال گردشگری درخصوص لزوم برندسازی در حوزه گردشگری خوراک برای جذب گردشگران نیز گفت: شاید در نگاه نخست اینگونه به نظر برسد که ممکن است یک مقصد صرفا به دلیل خوراک و غذا برای سفر انتخاب نشود و غذا در کنار سایر بخش‌های سفر انگیزه می‌شود اما طی سال‌های گذشته سفرهایی که انجام شده گاها صرفا برای خوردن یک غذای خاص حتا به صورت عبوری از کنار جاده یا در یک شهر بوده. گاها اتفاق افتاده است که گردشگران مسیر خود را بر اساس چشیدن طعم غذاها و خوراک‌های خاص شهرها انتخاب می‌کنند و می‌گویند از فلان مسیر برویم تا فلان چیز را بخوریم. به طور مثال شهر خمام با میوه‌های یخی خود معروف شده‌است و مسافران برای خوردن این خوراک خاص به خمام می‌روند.

او ادامه داد: حتا در گذشته در منطقه سرولات مازندران نیز شاهد اتفاق جالبی هستیم. چند سال پیش خاورخانم یا همان خاورخاله در این منطقه رستوران کوچکی راه انداخت و غذاهای خانگی و محلی را در آن ارائه داد. کم کم گردشگران این خانم و دستپخت او و منطقه را معروف کردند. امروزه منطقه سرولات که خارج از شهر است و مسیری پرپیچ و خم برای دسترسی دارد، به اندازه‌ای معروف شده که گردشگران صرفا برای خوردن غذاهای محلی و خانگی به این منطقه سفر می‌کنند و از این طریق ده‌ها رستوران و کافه در منطقه فعال شده و رونق یافته. حتا چهار هزار صندلی خوراک در منطقه فعال شده و در زمان پر مسافر بیش از ۲۰ هزار گردشگر به منطقه می‌آیند و غذا می‌خورند. هرچند این اتفاق غیر علمی بود اما اتفاق افتاده و به واسطه گردشگری خوراک، منطقه رونق یافته، اشتغال و درآمد ایجاد شده.

این مشاور برندینگ گردشگری اذعان داشت: اگر این مهم به صورت هدایت شده و با دانش و علم روز در سایر نقاط کشور اتفاق بیافتد شاهد رونق صد چندان گردشگری خوراک خواهیم بود. نباید فراموش کرد که قانون اول برندسازی و مسئله اصلی برندسازی آن چیزی است که در ذهن شما ترجیح ایجاد کند. تمیز دادن مسائل از هم و انتخاب آنچه ترجیح می‌دهیم همان برند است.

جبل عاملی با اشاره به آنکه درایران بعد از مدت‌ها معاونت گردشگری به فکر توسعه و رونق گردشگری خوراک افتاده، گفت: اکنون کارگروه گردشگری خوراک راه‌اندازی شده و امیدواریم این شاخه از گردشگری که سال‌ها در دنیا و یونسکو رواج و رونق داشت، در ایران نیز به صورت علمی و جدی در پیش گرفته شود. یونسکو حدود ۵ سال پیش کرسی خود را در حوزه گردشگری خوراک در ایران راه‌اندازی کرد اما طی این سال‌ها به صورت جدی پیگیری نشده است. اما اکنون بخش دولتی نیز ورود کرده و در صدد رونق گردشگری خوراک است.

او توسعه گردشگری خوراک را از دو جنبه حائض اهمیت و مزیت دانست و گفت: گردشگری خوراک، تنها شاخه گردشگری است که نیازمند جاذبه اقامتی نیست و صرفا از منظر عبوری هم می‌توان از آن درآمدزایی کرد. بسیاری از مقاصد گردشگری ما عبوری هستند و در آن اقامت نداریم، شاید این مقصد جاذبه گردشگری و میراثی هم نداشته باشد پس چطور می‌تواند گردشگران را جذب کند؟ اینجاست که گردشگری خوراک و غذا می‌تواند پاسخگوی این نیاز باشد. گونه‌های زیادی نیز در این حوزه وجود دارد و بسیاری از شهرهای ما می‌توانند با برندسازی و معرفی خوراک و غذای خاص خود، گردشگران را جذب کنند همانگونه که خمام با معرفی میوه یخی توانست به این جایگاه دستیابد و حتا امروزه نمایندگی این خوراک خاص را به سایر شهرها با نام و برند خود می‌دهد.

به گفته جبل عاملی، مزیت دوم گردشگری خوراک از آن‌جهت است که به عنوان کسب و کار کوچک شناخته می‌شود و همانند سایر بخش‌های گردشگری مانند هتل و ایرلاین و… نیازمند سرمایه کلان نیست و با یک سرمایه اندک نیز قابل دسترسی است. مزیت سوم آن است که اشتغال پایدار در میان مردم ایجاد می‌کند و نیازی به دولت ندارد. گردشگری خوراک قابل صادرات است. ما نمی‌توانیم تخت جمشید و سایر بناهای تاریخی‌مان را صادر کنیم اما می‌توانیم شعبه رستوران و یا نمایندگی یک نوع از برندهای خاص غذایی‌امان را صادر کنیم. امروزه گردشگری خوراک فرای مرزهای ما گردشگر جذب می‌کنند.

او درخصوص تاثیری که ثبت جهانی شهرهای خوراک در جذب گردشگری دارند، گفت: هنوز آنچنان که باید نتوانستیم از این مهم بهره جوییم ضمن آنکه شیوع کرونا توسعه گردشگری را متوقف کرد و این مهم شامل بخش گردشگری خوراک نیز می‌شود. اما این شهرها و سایر شهرهای کشور ظرفیت بالایی برای رشد در حوزه گردشگری خوراک دارند. احتمالا به زودی مشهد نیز به عنوان یکی دیگر از شهرها خلاق در حوزه غذا معرفی خواهد شد.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: نباید فراموش کرد که به طور مثال در کشوری مانند ترکیه در سال ۲۰۱۹ از ۳۰ میلیارد دلار درآمد کسب شده در حوزه گردشگری، ۶ و نیم میلیارد دلار آن به حوزه گردشگری خوراک بازمی‌گردد. این مهم نشان از ظرفیت بالای توسعه گردشگری خوراک دارد که باید مورد توجه مسئولان و البته فعالان حوزه گردشگری قرار گیرد.