حداد عادل مبتکر نهضت جهانی گسترش زبان فارسی است/ حدادعادل: اعتقاد اسلامی و علاقه به ایران مثل شیر و شکر در ذهن من عجین‌اند

به گزارش خبرنگار ایلنا، شبکه رادیویی فرهنگ در ادامه سلسله برنامه‌های نکوداشت مفاخر فرهنگ و ادب پارسی دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱در آیین ویژه «فرزانگان فرهنگ» با حضور شخصیت‌های برجسته فرهنگی کشور، از غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تجلیل کرد.

این مراسم به پاس خدمات ارزنده این استاد برجسته در پاسداشت زبان و ادب فارسی و اهتمام ویژه در یک دهه حضور در برنامه «درس مثنوی» رادیو فرهنگ بود که لوح فشرده ۵۰۰ مجلس از این درس‌ها نیز دراین برنامه رونمایی شد.

الگویی برای جوانان و آیندگان

علیرضا حبیبی؛ مدیر شبکه رادیویی فرهنگ در این جلسه گفت: رادیو فرهنگ و مخاطبان فرهیخته اش قریب به یک دهه است که درس های مثنوی معنوی را با لحن شیرین و بیان به یادماندنی دکتر غلامعلی حداد عادل، ادیب فرهیخته، شب‌های پنجشنبه ساعت 23:00به شرح و روایت می‌نشینند و اکنون این مجموعه برنامه، مایه فخر رسانه ملی شده است. این درس ها در ۵۰۰ برنامه و در قالب ۱۰ لوح فشرده جلوه آرایی و طراحی شده است و اینک رادیو فرهنگ در زادروز این مرد عرصه فرهنگ و رسانه، هنر و دین به پاس سالیان هم سفری و هم سخنی با شرح مثنوی شریف با تدوین این مجموعه فاخر به صورت کتاب صوتی و درسنامه؛ در قامت آیینه فرزانگان فرهنگ از این مرد فاضل و فرهنگی، قرآن پژوه و فیلسوف برجسته ، با حضور شخصیت ها و مفاخر فرهنگی، هنری و ادبی کشور سپاسگزاری و تقدیر می کند.

علی بخشی زاده؛ معاون صدای رسانه ملی هم با بیان اینکه غلامعلی حداد عادل قریب به نیم قرن در متن فرهنگ و ادب ایران حضور داشته است، گفت: در کارنامه فرهنگی ایشان سابقه همکاری و همفکری با علامه شهید مرتضی مطهری و بسیاری از شخصیت‌های تاریخ معاصر دیده می شود. در دانشگاه تهران فلسفه تدریس می کنند و کتاب هایی در باب  فلسفه و حکمت نیز تألیف و ترجمه کرده اند. لازم به ذکر است که ترجمه ایشان از کتاب تمهیدات کانت برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده است. ایشان از مترجمین و پژوهشگران قرآنی نیز هستند. ترجمه قرآن را از سال ۱۳۸۲ شمسی آغاز و در سال ۱۳۹۰ به اتمام رساندند. استاد بهاءالدین خرمشاهی این ترجمه گرانقدر را یکی از سه ترجمه برگزیده قرآن به فارسی می دانند. پیش از انقلاب، جوانی انقلابی بودند که به دلیل فعالیت‌های سیاسی شان به زندان افتادند و بعد از انقلاب و در دهه ۶۰ ، نقش کلیدی در تألیف کتاب های درسی برای مدارس داشتند. ایشان بیش از دو دهه ریاست فرهنگستان زبان و ادب فارسی را به عهده دارند و مدتی هم ریاست مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشتند. پس از پیروزی انقلاب، دکتر حداد عادل همواره نقش های مدیریتی مهمی را به عهده داشته اند و در سال ۱۳۹۳ نیز نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر به ایشان اهدا شده است.

بخشی‌زاده یادآور شد: به واسطه تألیف آثار متنوع، و خدمات گوناگون او که موجب باروری حوزه فرهنگ و ارتقای سابقه فرهنگی و تمدنی ایران عزیز شده ‌است، جدا و حقیقتا باید از ایشان ستایش کرد. دکتر حداد عادل مروج فرهنگ و تمدن اسلامی اند و به جهت سوابق علمی، تقوا، تدبیر و دانش گسترده ای که دارند، الگوی مناسبی برای جوانان امروز و آیندگان خواهند بود که همواره دغدغه مسائل فرهنگی را دارند.

محمد مهدی اسماعیلی؛ وزیرفرهنگ و ارشاد اسلامی هم تصریح کرد: شخصیت علمی و فرهنگی دکتر غلامعلی حدادعادل فراتر از آن است که بخواهیم در یک مجلس درباره آن صحبت کنیم. ایشان سالیان سال در حوزه‌های مختلف بدون کمترین لغزشی با استواری در راهی که به آن مومن بوده‌اند، حرکت کرده‌اند و امروز در این جایگاه و مرتبه والا ایستاده‌اند. ایشان همچنان پرتلاش به مسیر خودشان ادامه می‌دهند، لذا این ویژگی بارز دکتر حداد عادل است که بسیار خستگی ناپذیرند.

اسماعیلی ادامه داد: در سالیان طولانی که به ایشان ارادت دارم، کتاب فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی را به عنوان اولین متن از متون تألیفی شان با لذت می خواندم و استفاده می‌کردم و تا امروز که در جایگاه خدمتگذار مردم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستم، دائماً از وجود ایشان بهره می برم. تواضع مثال‌زدنی استاد برای همه ما به مثابه درس است. پایداری ایشان در مسیر انقلاب و ولایت بسیار مهم است. ایشان از چهار دهه پیش تاکنون با یک صیانت مثال‌زدنی ای در این راه حرکت کرده‌اند و خیلی دشوار است که شخصیتی فرهنگی در عرصه سیاسی به نحوی کنشگری داشته باشد که مسیر صحیح را با همه شرایط و مسائل آن به درستی طی کند. ایشان این مسیر طولانی را در حوزه سیاست هم طی کرده‌اند اما در عین حال همیشه جنبه فرهنگی ایشان ارجحیت داشته است. دکتر حداد عادل با شجاعت و ازخودگذشتگی از انقلاب اسلامی و ارزش‌های آن صیانت کرده است، حتی اگر چهره درخشان ایشان در عرصه فرهنگ کمتر دیده شود و مورد هجمه و تخریب نیز قرار بگیرد.

احمد جلالی؛ سفیر سابق ایران در یونسکو نیز با بیان اینکه «بنده دوستی ۵۴ ساله ممتد و بدون انقطاعی با دکتر حداد عادل دارم.» گفت: ایشان از افرادی هستند که از گذشته تا امروز می‌توانم خدمات فرهنگی شان را ذکر کنم به خصوص از اقدامات فرهنگی و علمی ایشان در پیش از پیروزی انقلاب که نسل جوان ما کمتر از آنها اطلاع دارد. یکی از برکات دوستی ما در زمان ورود به دانشگاه شیراز که من دانشجوی لیسانس بودم و ایشان دانشجوی فوق لیسانس فیزیک؛ آشنایی نزدیک بود با جواهری به نام مرتضی مطهری (ره). این یکی از بزرگترین هدایایی بود که خداوند به من عطا کرد که معرف و باعث آشنایی من با آن مرد بزرگ، دکتر غلامعلی حداد عادل بودند. درحقیقت کتاب امتداد‌های غیبی در زندگی بشر که حاصل سخنرانی استاد مطهری در دانشگاه شیراز بود، به دعوت انجمن اسلامی دانشگاه صورت گرفته بود که دکتر حداد عادل آن انجمن را تشکیل داده بودند . در همان جلسه بود که دفتری به دست استاد مطهری دادند که ایشان چیزی در آن دفتر بنویسند (آن دفتر اکنون نزد دکتر حداد عادل است) مرحوم شهید مطهری گفتند آیه ای از قرآن را می نویسم که حاج آقا روح‌الله آن را خیلی دوست دارد: «قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَه أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ ...». شب شهادت استاد مطهری با دکتر حداد عادل در منزل آن شهید والامقام بودیم و ایشان تا به صبح گریه می‌کردند و می‌گفتند آنها که او را ترور کردند نمی‌دانستند که مطهری چه جواهری است.

جلالی تصریح کرد: شهید مطهری معتقد بودند کسانی که علوم پایه را خوانده‌اند و در آن رشته‌ها لیسانس گرفته‌اند باید در سطوح بالاتر در فلسفه تحصیل کنند و این همان راهی بود که دکتر حداد عادل رفتند و در این مسیر آموزگار موفقی هم بوده و هستند. نکته مهم دیگر در شخصیت دکتر حداد در پیش از پیروزی انقلاب این بود که معتقد بودند باید در محیط های دانشگاهی با نگاهی عمیق، مبانی فلسفی اندیشه اسلامی تدریس شود تا جامعیت در دانشگاه‌ها حاصل گردد. این نگاهی بود که دکتر حداد عادل از آغاز داشتند و تا امروز هم، همچنان این راه را ادامه می‌دهند که ابتدا مرحوم استاد مطهری در این زمینه مشاور ایشان بودند. همچنین در مرکز تعلیمات عمومی دانشگاه صنعتی شریف با حضور ایشان فعالیت‌های چشمگیری در حوزه های مختلف فلسفی، فرهنگی و دینی صورت گرفت.

سفیر سابق ایران در یونسکو ادامه داد: انسان تعجب می‌کند از تسلط، آرایش و انضباط فکری دکتر حداد که چقدر پر کار هستند. ایشان بدون تکلف با بزرگان رفتار می‌کند و آرزو می‌کنم که همه مسئولان عالی کشور نیز به زینت تواضع و بی‌تکلفی آراسته گردند.

پرچمدار روابط ایران و تاجیکستان

نظام الدین زاهدی سفر جمهوری تاجیکستان در ایران هم در ادامه جلسه پیام و سلام گرم اهالی ادب جمهوری تاجیکستان را به حداد عادل و مردم شریف ایران ابلاغ کرد و گفت: استاد حداد عادل به مثابه فرهنگی میان تاجیکستان و ایران ومیان مناطق فارسی زبان جهان امروزند. در تاجیکستان ما، استاد را به عنوان سیاستمدار ایران معاصر، شاعر، نویسنده، دانشمند برجسته علوم انسانی، فیلسوف مشهور، قرآن پژوه و مولوی شناس می‌شناسند. دکتر حدادعادل در برقراری روابط دیپلماتیک و فرهنگی میان ایران و تاجیکستان تلاش‌های زیادی را انجام دادند. این مبالغه نیست، زیرا 31 سال پیش در سال ۱۳۷۰ شمسی، اولین سفارت خارجی که در شهر دوشنبه افتتاح شد، سفارت جمهوری اسلامی ایران بود و یک هیأت بسیار با نفوذ نیز از تهران به تاجیکستان آمدند که در میان آنها جناب آقای دکتر حداد عادل حضور داشتند.

سفیر تاجیکستان در ایران ادامه داد: وقتی اعلامیه برقراری روابط ایران و تاجیکستان آماده شد، ضرورتی پیش آمد که این اعلامیه به فارسی نیز ترجمه و حروف نگاری شود. در وزارت امور خارجه ما دستگاه تایپ فراهم شد. حال فردی لازم بود که این بیانیه را تایپ و حروف نگاری کند که چنین فردی را نداشتیم! جناب آقای حدادعادل با جایگاه مهمی که در ایران داشتند، خودشان پشت دستگاه تایپ نشستند و اعلامیه برقراری روابط دیپلماتیک میان دو کشور را تایپ کردند. از نظر ما ایشان سردمدار برقراری روابط میان ایران و تاجیکستان اند که این نکته، مبالغه آمیز نیست بلکه عین واقعیت است.

حداد عادل و نهضت جهانی زبان فارسی

سعید خطیب زاده؛ سخنگوی وزارت امورخارجه در ادامه نشست گفت: ما مفتخریم که استاد و معلمی چون دکتر غلامعلی حدادعادل داریم. ایشان از آخرین نسل حکمای ایران‌اند که ساحت‌ها و سپهرهای مختلف ادب، فرهنگ، سیاست، هنر ، دانش و فن را درنوردیده اند. برخی سوال می‌کنند که چگونه یک شخصیت می‌تواند در ساحت‌های مختلف فعالیت نمایند و بدرخشد؟! پاسخ این است که این افراد از جمله دکتر حداد عادل فرزند خلف سنت حکمت در ایران‌اند! لذا می بینید که قرآن پژوهی می کنند، فیزیک خوانده اند، از مولانا سخن می‌گویند، فلسفه کانت را ترجمه می کنند و در عرصه سیاست و تدبیر مدن هم نقش دارند. ما در زبان و ادب فارسی بزرگانی چون فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ را داریم! اما دکتر حداد عادل به مولانا علاقه ویژه‌ای دارند چرا که او را جامع عرفان، قرآن، فلسفه و حکمت می دانند.

او خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که قدرت در دنیای جدید متحول شده است! یکی از عناصر قطعی قدرت، زبان است و اگر کسی به زبان شما سخن بگوید به این معناست که آنچه در تمدن خودتان دارید را به خوبی عرضه کرده اید! آنچه دکتر حداد عادل انجام داده اند یعنی تأسیس بنیاد سعدی و مدیریت فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حقیقت راه اندازی نهضتی است که زبان فارسی را در جهان به جایگاه اصلی خود رسانده است.

حجت الله ایوبی؛ رئیس کمیسیون ملی یونسکو – ایران نیز یادآور شد: با بررسی کشورهای فارسی‌زبان به خصوص افغانستان متوجه می‌شویم که خیلی از آنها آرزو دارند که شخصیتی چون دکتر حداد عادل را می داشتند تا در راستای تقویت و گسترش زبان آنها اقدام نماید تا زبان وفرهنگ آنها مورد هجوم زبان های بیگانه از جمله زبان انگلیسی قرار نگیرد. در پاکستان هجوم زبان انگلیسی کاملاً مشهود است و آنها نیز آرزو دارند که شخصیتی چون دکتر حداد عادل رامی داشتند تا زبان مادری آنها را احیا کند. هر کجا در کشورهای منطقه پرچم زبان فارسی برافراشته است بزرگانی چون دکتر حداد عادل حضور دارند، به خصوص اینکه در کشورهای فارسی زبان و در جهان نوروز، نام ایشان می درخشد.

ایوبی ادامه داد: دکتر حداد عادل مرد سیاست هم هستند اما ایشان هر کجا باشند نگاهی به فرهنگ، هنر  وادب فارسی دارند وهمیشه از جایگاهشان در عرصه سیاست برای ارتقای فرهنگ و هنر استفاده می‌کنند و بسیاری از راه‌های بسته را گشوده اند.

اهمیت به تخصص و متخصصین

امیر ابراهیم رسولی؛ مشاور رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به تخصص‌گرایی حدادعادل در حوزه اندیشه، فکر، علوم انسانی و مدیریت گفت: ایشان در حوزه‌های مختلف متخصص‌اند و چندین زبان خارجی می‌دانند و در عرصه‌های مختلف هم به دانشجویان فیض می‌رسانند. استاد حداد عادل جوان گرا هستند و در تربیت جوانان پشتکار قابل توجهی دارند. نکته مهم دیگر در شخصیت ایشان آن است که در آن چه تخصص ندارند سخن نمی‌گویند و عرصه را به متخصصین آن حوزه می‌سپارند. چیزی که باید برای مدیران جوان و حتی برخی از مدیران پیشکسوت نیز به مثابه الگو باشد.

علیرضا مرندی؛ رئیس فرهنگستان علوم پزشکی هم گفت: جناب آقای دکتر حداد عادل، دانشمند فرهیخته، متدین و متعهد، بسیار خوشبین و امیدوار به آینده‌اند و در زمینه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی صاحبنظراند. تلاش‌های گسترده علمی، فرهنگی و سیاسی و فعالیت‌های اجتماعی ایشان حاوی جاذبه‌های فراوانی است. ایشان توانستند بر روی افراد مختلفی تأثیر گذار باشند و در عرصه‌های مختلف علمی و فرهنگی نیروهای متخصص فراوانی را تربیت و به جامعه علمی کشور عرضه کنند.

نقطه وصل فرهنگ و سیاست

مجتبی حسینی؛ دبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه «به گمان من اگر چه سیاست و فرهنگ علیرغم دوری و دیری از هم، زیر چتر بسیط و وسیع علوم انسانی قرار دارند، اما شُبهه شباهتی میان این دو بوده است.» گفت: فرهنگ برآمده از فرّ است و بر کشیدن بینش و دانش و ادب دلالت دارد و سیاست تا پیش از آنکه او را در برابر تدبیر، ملک و حکمرانی و دیپلماسی بنشانند دلالتی بر تنبیه و جزا و عقوبت داشت و نگاهی به حفاظت و حراست! همین اشاره برای دوری و دیری میان فرهنگ و سیاست کافی است! شاید از این تفاوت‌هاست که وصال پایداری پایداری میان اهل سیاست و فرهنگ تجربه نشده است و ساکنان این دو خانه می کوشند تا تفوق خود را بر دیگری ثابت کنند! با این حال مصادیقی را می‌شناسیم که نقیض زنده و جذاب روایت دوری‌اند! قطعا یکی از این مصادیق دکتر غلامعلی حداد عادل است.

بهاء الدین خرمشاهی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم حداد عادل را از مفاخر فلسفه دانان، ادبا، فیزیکدانان و عالمان علوم انسانی خواند که مدیریت نهادهای مختلف فرهنگی کشور را نیز برعهده دارند و گفت: شرح مثنوی ایشان نوعی شرح متعادل و معتدل و تقریباً همه فهم است. البته منظور از همه فهم، صاحبدلان و آنانی اند که می خواهند واقعاً مثنوی را بفهمند و اندیشه مولانا را درک کنند. خوشبختانه گفتارهای ایشان در شرح مثنوی در رادیو فرهنگ به بیش از ۵۰۰ جلسه رسیده است که البته معتقدم این امر چیزی جز توفیق الهی برای ایشان نیست.

«حکمت» در جان و جهان حداد عادل

حسن بلخاری؛ رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی هم در این نشست گفت: هرگاه ما در موضوعات حکمی و فلسفی نیاز به سخنوری داشتیم که به ژرفایی سخن بگوید، آقای حدادعادل حضور داشتند و البته هنگامی که سخن از شعر و شاعری هم بود، جناب ایشان دست انجمن را می گرفتند و در مراسم ها حضور به هم می‌رساندند. در جان و جهان دکتر حداد عادل بنابر آشنایی بیست ساله‌ای که با ایشان دارم، «حکمت» نهادینه شده است و هر کس این محرمیت با حکمت را یافت، که حکمت، منزل نشین جان و جهان او شود، یقین بدانید زبان جمیل هم می‌یابد. من تلاقی و وحدت این جمال سخن و حکمت را به جناب آقای دکتر حداد عادل تبریک عرض می‌کنم و برای ایشان آرزوی توفیق و تعالی دارم.

اعتقاد اسلامی و علاقه به ایران مثل شیر و شکر در ذهن من عجین‌اند

غلامعلی حداد عادل؛ رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم در این نشست گفت: سخنم را با شکر به درگاه خداوند آغاز می کنم. شکر مسلمانی و افتخار به ایرانی بودن! این که ایرانی مسلمان هستم و در این روز و روزگار زندگی می کنم و توفیق مختصر خدمتی پیدا کرده‌ام. یاد می‌کنم از معلمانی که برای من حق دارند! هفته معلم را هم پشت سر گذاشته ایم؛ بر من واجب است که از معلم کلاس اولم در سال ۱۳۲۹ که: دستم بگرفت و پابه پا برد... تا استاد بزرگوارم شهید مطهری(ره)- که روز شهادت ایشان نیز روز معلم نامیده شده است و من سال ها از محضر ایشان بهره مند شده ام، تقدیر نمایم: «یک دهان خواهم به پهنای فلک/ تا بگویم وصف آن رشک ملک»

حدادعادل در ادامه با اشاره به برپایی این جلسه، گفت: اولین بار است که چنین مجلسی برای من سنگین بود که دیگران برای من آمده اند! خودم در پی این کار نبودم و توقع نداشتم اما وقتی خبر دادند مجلسی است که البته به احترام مولانا و مثنوی هم برقرار شده است، من قانع شدم. چون فکر می کردم این کار ممکن است موجب تشویق جوانان شود. لذا به دوستان رادیو فرهنگ زحمت دادم.

او ادامه داد: خطاب به جوانان می‌گویم که در ذهن، فکر، دل و جان من دو چیز ستون اساسی‌اند که کار و تلاش و زندگی من بر آن‌ها بنا شده است: یکی اعتقاد اسلامی و دیگری علاقه به ایران! این دو را هم از هم جدا نمی‌دانم. این‌ها در ذهن من مثل شیر و شکر عجین شده‌اند و به هم گره خورده‌اند. انگیزه من در ۵۰ سال گذشته در کار، نوشتن و خواندن، درس دادن، مدیریت و سیاست هم، این دو معنا بوده است!

رئیس فرهنگستان زبان و ادب خاطرنشان کرد: بنده از قبل از پیروزی انقلاب تشخیص دادم که مشکل ما در اداره کشور کمبود نیروی انسانی لازم است! یعنی نیروی انسانی با تقوا و دانشمند! صراحتاً امروز هم بر این مسئله تأکید دارم که همت ما باید صرف نسل آینده شود چرا که آنهایند که آینده ایران و اسلام را خواهند ساخت.

در این مراسم همچنین بهمن نامور مطلق رئیس فرهنگستان هنر، امیر اسماعیل آذر مدیرگروه زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، محسن چینی فروشان مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی،مرتضی امیری اسفندقه شاعر و محمد حسین انصاری نژاد پژوهشگر ادبی نیز درباره جایگاه و اهمیت غلامعلی حداد عادل در سپهر فرهنگی، علمی و ادبی ایران به ایراد سخن پرداختند.

در انتهای این برنامه نیز فریدالدین حدادعادل به نمایندگی از خانواده استاد غلامعلی حداد عادل از رادیو فرهنگ و استادان حاضر در این برنامه  تقدیر و تشکر کرد.

در پایان این آئین نکوداشت به پاس بیش از پنج دهه فعالیت‌های درخشان علمی، فرهنگی، ادبی و سیاسی دکتر غلامعلی حدادعادل لوح سپاس و تقدیر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، وزارت امور خارجه، رادیو فرهنگ و فرهنگستان زبان و ادب فارسی به این استاد برجسته کشور اهدا شد.