مؤلفه‌های سبک زندگی اسلامی-ایرانی؛ معطوف به تبیین و تحلیل تدبیر شماره ۵ سند الگو

به گزارش ایلنا، «غلام‌علی افروز» رئیس اندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت و استاد ممتاز دانشگاه تهران در یادداشتی به بررسی مؤلفه‌های سبک زندگی اسلامی-ایرانی؛ معطوف به تبیین و تحلیل تدبیر شماره ۵ سند الگو پرداخته است.

مشروح این یادداشت را در ادامه می‌خوانید:

یکی از اهداف متعالی الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، تبیین و نهادینه‌سازی سبک زندگی بر اساس ارزش‌های اسلامی-ایرانی است. سبکی از زندگی که در دهه‌های اخیر با هجوم فرهنگ غربی، کمی مهجور شده و نیازمند احیا و ترویج است. از این رو، تدبیر 5 این سند به صراحت، به این هدف پرداخته است: «تبیین و نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی-ایرانی و استوارسازی بنیان خانواده با آسان‌سازی ازدواج پایدار و فرزندآوری و تأمین مسکن و اشتغال برای زوج‌های جوان». نظر به اهمیت و ضرورت موضوع فوق، یادداشت زیر به تبیین جوانب گوناگون آن می‌پردازد.

به طور کلی، سبک زندگی انسان، برایندی از یادگیری، انتخاب و تکوین باورها و نگرش‌ها و بستر پدیدآیی منش و شاکله شخصیت و بالطبع، هویت فردی و اجتماعی است.

بدون تردید، سبک زندگی انسان همواره می‌تواند در گستره حیات، در شرایط و موقعیت‌های مختلف، انعطاف‌پذیر و تغییرپذیر باشد. به سخن دیگر، همه ما می‌توانیم در هر سنی، سبک زندگی مطلوب و معقولی را تجربه نماییم؛ اما در این مهم، عادت‌زدگی نباید مانع رشد و تحول و انتخاب سبک زندگی معقول و دل‌آرام باشد. به سخن دیگر ، باید «عادت کنیم که عادت نکنیم». نماز و نیایش ما هم نباید حسب عادت باشد؛ چراکه عادت‌های خوب هم خوب نیستند! در حقیقت، تربیت و تحول وجود انسان، زمانی معنا می‌یابد که عادتی شکسته می‌شود! عادت‌ها، عموماً اندیشه و رفتار ما را در حصاری روانی، محبوس و فرصت رشد و تعالی را محدود می‌کنند. بر اساس همین است که رشد و شکوفایی وجود انسان، همیشه در بستری تحولی و سیری مستمر به سوی کمال میسور می‌گردد و در این گذر، ایستایی معنا ندارد!

سبک زندگی اسلامی-ایرانی، به معنای دقیق آن، متضمن مؤلفه‌های مطلوب و معقول و آموزه‌های استوار و جهان‌شمول است. برخی از مؤلفه‌های سبک زندگی اسلامی-ایرانی بسیار مهم است که در این مقال به اختصار به چند بعد از ابعاد جامع آن اشاره می‌شود.

سبک زندگی اسلامی-ایرانی، خانواده‌محور است. پیامبر اعظم، حضرت محمد -صلی الله علیه و آله- فرمودند: «خانواده، محبوب‌ترین بنای هستی است». خانواده، باغ پرطراوت همسران دل‌آرام و محبوب است؛ و با ازدواج به‌هنگامِ هر زوج آرامش‌آفرین، خانواده محبوب بنا می‌شود.

سبک زندگی اسلامی-ایرانی، اخلاق‌محور و معنویت‌محور است؛ و رسول خدا، محمد مصطفی -صلی الله علیه و آله-  فرمودند: «إنی بعثت لأتمم مکارم الأخلاق» یعنی من برای حاکمیت اخلاق و معنویت در جوامع بشری برگزیده شدم. در این نگاه، انتظار آن است که همه انسان‌ها در گستره جهان به‌ویژه مسلمانان و علی‌الخصوص مسلمانان ایرانی، همیشه در حیات فردی و خانوادگی و روابط اجتماعی به والاترین صفات اخلاقی و معنوی متصف گردند.

سبک زندگی اسلامی-ایرانی بر پایه منطق و عقلانیت استوار است. پیامبر خدا -صلی الله علیه و آله- فرمودند: «العقل هو الدین و الدین هو العقل» یعنی دیانت و عقلانیت همسو و همسنگ هستند. این بدان معنا است که همه آموزه‌ها و ارزش‌های دینی بر فطرت، معنویت، منطق و عقلانیت استوار است؛ یعنی همه آنچه آفت رشد زیستی، شناختی، روانی، اخلاقی و اجتماعی انسان است حرام، و مقید بودن به همه عوامل رشد و تحول مطلوب وجود، ضروری و واجب است.

سبک زندگی اسلامی-ایرانی، متضمن حفظ سلامت زیستی و روانی و اجتماعی و رشد اخلاقی و معنوی است.

صاحبان سبک زندگی اسلامی-ایرانی، دو ساعت قبل از نیمه‌شب می‌خوابند و در طلیعه فجر، وجودشان مملو از نشاط معنوی و احساس نیایش است.

سبک زندگی اسلامی-ایرانی، حال‌محور، آرامش‌آفرین و امیدبخش است. آرامش، لحظه‌های امروز است؛ آرامش، مقصد نیست، مسیر است. دیروز، تاریخ است. باید از تاریخ، تجربه آموخت و گذشت. فردا، راز ناگشوده است. باید به فرداهای نامعلوم دل نبست. باید به فردای بهتر، امیدوار بود و قدر همه لحظه‌های امروز را مغتنم دانست. اگر در دیروز بمانیم فرسوده می‌شویم و اگر به فرداهای نامعلوم دل ببندیم پریشان می‌شویم. صاحبان سبک زندگی اسلامی-ایرانی دل‌آرام، به نیکی، قدر لحظه‌های امروز را می‌دانند.

سبک زندگی اسلامی-ایرانی بر پایه ساده‌زیستی و تجمل‌گریزی است. تجمل‌گرایی و مدزدگی، آفت سلامت روان و مانع رشد اخلاقی و معنوی است.

سبک زندگی اسلامی-ایرانی، با مثبت‌اندیشی، صلح‌آفرینی، بخشایشگری، خیرآفرینی، آرامش‌آفرینی در خانواده و اجتماع و تلاشمداری و توکل به خالق حکیم و قدیر همراه است.

سبک زندگی اسلامی-ایرانی با دانش‌افزایی مدام و نشر علم نافع، عجین است.