در نشست خبری چهلمین جشنواره تئاتر فجر مطرح شد؛
«فجر استانی» به جشنواره تئاتر فجر بازگشت/ فروش بلیت در سالن‌های کوچک جشنواره منتفی است/ هیچ اثری را به دلیل عدم دریافت مجوز رد نکردیم/ قول مساعد شهرداری برای تامین امنیت تئاتر شهر
نشست خبری چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در آستانه این رویداد، امروز دوشنبه دهم بهمن‌ماه با حضور مسئولان مربوطه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با حضور حسین مسافر آستانه (دبیر جشنواره)، مهران فاطمی (استاندار یزد)، اتابک نادری (دبیر اجرایی جشنواره) و دست‌اندرکاران این رویداد پیش از ظهر دوشنبه دهم بهمن برگزار شد.
«مهران فاطمی» (استاندار یزد) نخستین سخنران این نشست بود که در سخنانی گفت: یزد افتخار دارد که میزبانی این دوره را برای اولین بار برعهده بگیرد و این اتفاق فرخنده‌ای است که اتفاقات فرهنگی و هنری از پایتخت به مراکز شهرهای دیگر منتقل شود و زمینه رشد فرهنگی و شکوفایی استعدادها که در دیگر استان‌ها وجود دارد، فراهم شود. این را به فال نیک می‌گیریم و ممنونیم که به استان‌ها اطمینان شد تا چنین رویدادهای بزرگی در آن‌ها برگزار شود. ان‌شاالله این اقدام الگویی و مبارک در سال‌های دیگر در دیگر استان‌ها به وقوع بپوندد.
فاطمی ادامه داد: ما در استان یزد اعلام کرده‌ایم که فرهنگ، هنر و محیط زیست در صدر الویت‌های توسعه استان قرار دارند و فرهنگ و هنر در کنار محیط زیست دو مسئله اساسی و مهم هستند. ان‌شاالله زیباترین اتفاقات رقم بخورد و برنامه‌ریزی‌هایی کرده‌ایم که به لحاظ شکلی و محتوایی شاهد رخ دادن اتفاقی متفاوت با سال‌های پیش باشیم. از همه بزرگواران تقدیر و تشکر می‌کنم.
در ادامه لوح تقدیری به مهران فاطمی، استاندار یزد اهدا شد.
«حسین مسافر آستانه» نیز در ادامه به بیان جزئیات و آمارهایی از چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر پرداخت و گفت: خروجی بخش پژوهش جشنواره را از طریق برگزاری نمایشگاه اسناد چهل‌ساله تئاتر فجر ارائه خواهیم داد؛ به خاطر محدودیت‌ها بخشی از آن را به صورت فیزیکی و عمده آن را در فضای مجازی برپا خواهیم کرد.
دبیر جشنواره تئاتر فجر ادامه داد: فاز اول پروژه تاریخ شفاهی برای اولین بار آغاز شده است؛ یکی از نقاط ضعف ما این است که تاریخ تئاتر ایران و فجر را در ذهن هنرمندان داریم اما فاز اول این اتفاق آغاز شده و خروجی آن را در تلویزیون تئاتر ایران شاهد خواهیم بود.
مسافرآستانه با اشاره به ترجمه کتاب راهنمای جشنواره‌های بین‌المللی، گفت: این کتاب مجموعه مقالاتی از انتشارات کمبریج است که با ترجمه، آماده چاپ شده است. چون اطلاعات و اخبار جشنواره‌های مختلف را با ظن و گمان خویش بررسی می‌کردیم اما جالب بود آن را از طریق منابع رسمی پیگیری کنیم و این کتاب مبین اطلاعاتی در مورد جشنواره‌های دنیا بود.
او یادآور شد: در گذشته بخشی در جشنواره داشتیم به نام فجر استانی که آخرین آن در دوره سی و هفتم برگزار شده بود و شامل اعزام برگزیده‌ها به استان‌ها برای اجرا می‌شد. که استارت آغاز دوباره آن را در این دوره زدیم. این اتفاق در گستره جشنواره اثرگذار بوده و می‌تواند آن را تعمیم دهد چون امکان دیدن و حضور در تهران برای همه نیست و این اتفاق یک ضرورت بود. در این دوره تعدادی از اجراهای صحنه‌ای و خیابانی را در این شهر و همچنین در شهر رشت برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
دبیر جشنواره با اشاره به اینکه امسال مسابقه بین‌الملل نداریم و بخش ملل جایگزین آن شده است، گفت: در جلسات اجرایی و سیاست‌گذاری که داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که با توجه به شرایط دنیا، فرصت را مغتنم شماریم تا تمرکزمان را روی ایران فرهنگی و کشورهای همسایه بگذاریم. با توجه به وضعیت کنونی تئاتر، فرصت مناسبی بود تا رابطه‌مان را با کشورهایی برقرار کنیم که اشتراکات فرهنگی بیشتری با آن‌ها داریم. در این دوره میزبان کشورهای آذربایجان، الجزایر، عراق، افغانستان، بلغارستان، ایتالیا، ارمنستان و تاجیکستان خواهیم بود.
مسافرآستانه با بیان اینکه «ما در بررسی آثار و ثبت‌نام از داوطلبان برای شرکت در جشنواره و انتخاب، موضوع خاصی را تعیین نکرده‌ایم؛ اما در خروجی نتیجه جالبی حاصل شد.» گفت: ۱۰۹ نمایش روی صحنه هستند که ۱۹ اثر به مضامین مرتبط با مقاومت و شهید سلیمانی و مدافعان سلامت، مقاومت‌های ضد استعماری و... می‌پردازند، ۹ نمایش با موضوع مسایل خانواده و ۲ اثر مرتبط با مشکلات مواد مخدر هستند.
دبیر جشنواره همچنین درباره بودجه جشنواره گفت: سال گذشته بودجه جشنواره ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بود در برآورد بودجه امسال هم تلاش کردیم تنها جاهایی را لحاظ کنیم که نصیب هنرمندان شود چون سال سختی را در تولید تئاتر گذراندند. هر چه در وسع بودجه باشد و اگر بتوانیم جایی از آن را افزایش دهیم تلاش می‌کنیم به دست هنرمندان برسد. برای امسال ۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان را پیشنهاد داده بودیم که مصوب هم شده و بخشی از آن اختصاص یافته است که بخشی از کمک هزینه گروه‌ها را از آن پرداخت خواهیم کرد. هرچند که همین هم بودجه‌ای حداقلی است و امیدوارم نگاه بازتری نسبت به جشنواره شکل بگیرد و بر اساس اهمیت آن، بودجه اختصاص پیدا کند.
مسافرآستانه در پاسخ به سوالی درباره اتفاقات اخیر تئاتر شهر و فضای ناامن اطراف آن، توضیح داد: در مورد فضای تئاتر شهر همه ما نگران این وضعیت بوده و هستیم. عده‌ای علم مخالفت برداشته‌اند که «آی، می‌خواهند حصار بکشند و محدود کنند و...» این نگاه‌ها اگر مغرضانه نباشد، ناآگاهانه است. اینجا محل فعالیت بی در و پیکر و محل عبور و مرور افرادی شده است که تناسبی با موضوع آن مکان ندارند و باید توسط مسئولین رسیدگی شود. بی توجه به اینکه هر کسی طرح داده یا نداده، آنکه مسئولیتی حس می‌کند باید برای ساماندهی و تعریف فضای تئاتر شهر اقدام کند و امیدوارم این اتفاق بیفتد.
او تصریح کرد: از شهرداری منطقه ۱۱ قول مساعد گرفته‌ایم که در برگزاری جشنواره، امنیت این منطقه را فراهم کند.
دبیر جشنواره تئاتر فجر در ادامه در پاسخ به سوالی درباره سی درصد ظرفیت سالن‌های تئاتر و تفاوت آن با جشنواره فیلم فجر، گفت: از آنجایی که سینما قبل از اعلام ستاد کرونا، پیش فروش ۵۰ تا ۷۰ درصد سالن‌هایش را آغاز کرده بود، تعهداتی داده بودند. قطعا محدودیت ظرفیت سی درصدی ما را دچار مشکل می‌کند و برای همین مساله «فروش» بلیت را حداقل در سالن‌های کوچک منتفی کردیم. امیدوارم با فروکش کردن فراگیری، بتوانیم از ظرفیت ۵۰ یا حتی ۱۰۰ درصدی سالن‌ها استفاده کنیم تا بخشی از مشکلات ما در پذیرایی از مخاطبان و مهمانان برطرف شود.
مسافرآستانه همچنین درباره علت عدم مشارکت استان‌های دیگر در جشنواره این دوره گفت: برای مشارکت استان‌ها در جشنواره از خیلی وقت پیش اقدام کردیم اما با توجه به شرایط کشور، کمتر استانی اعلام آمادگی کرد. با مناطق آزاد هم گفتگوهایی داشتیم که دستخوش تغییرات سیاسی و مدیریتی شد و تفاهم‌نامه‌ها و توافق‌ها دچار تغییر شد؛ برای همین فعلا به این دو استان بسنده کردیم.
مسافرآستانه در مورد چرایی برگزاری مراسم افتتاحیه گفت: برگزاری مراسم افتتاحیه و اختتامیه برای هر رویدادی ضروری است. آن‌چه از خاطرات هر دوره باقی می‌ماند تاثیر همین مراسم‌هاست. شما بهتر از من می‌دانید که رویدادهای فرهنگی و ورزشی در همه جای دنیا به خاطر مراسم افتتاحیه و اختتامیه‌شان از هم متمایز می‌شوند. اگر نبود شرایط، نبود بودجه، عدم برنامه‌ریزی، عدم وجود امکانات یا هر چیز دیگر باعث شده است، مراسم افتتاحیه نداشته باشیم، آن را باید نقد کرد و نه برگزاری‌اش را. امسال هم اگر مشارکت یزد را نداشتیم باید از خیر برگزاری افتتاحیه می‌گذشتیم. افتتاحیه ما نیز، صرفا زدن زنگ آغاز نیست و اعلام برگزیدگان سه بخش و تجلیل از پیشکسوتان را نیز شامل می‌شود. پس چه در تهران، چه در یزد و چه در هر کجای کشور به دنبال این باشید و مطالبه کنید که مراسم افتتاحیه حتما داشته باشیم و نداشتنش را دامن نزنیم.
او در مورد همزمانی جشنواره‌های تئاتر و فیلم فجر با بیان اینکه «فکر می‌کنم اولین بار در سال 1384 با دبیری خود بنده بود که جشنواره تئاتر فجر دقیقا همزمان با جشنواره فیلم فجر برگزار شد.» توضیح داد: خواهش می‌کنم همزمانی و غیرهمزمانی را فقط از زاویه دید خودتان که علاقه‌مند به هر دو حوزه هستید، نبینید و از دید مردم هم ببینید. اعتقاد من این است که همزمانی جشنواره فیلم و تئاتر هیچ ضربه‌ای به جشنواره تئاتر نمی‌زند و همان سال هم که انتقادات شدیدی شد، شاهد بودیم که سالن‌ها مملو از تماشاگر بودند و سینما و جذابیت‌های آن تاثیری بر تئاتر نگذاشته بود.
دبیر جشنواره در پاسخ به سوالی درباره ناراحتی برخی هنرمندان از این رویداد و انتخاب‌ها و حذف‌ها، و در پاسخ به انتقاد از ادبیات جوابیه به رسانه‌ها گفت: هیچ اتفاق خاصی در این دوره نیفتاده؛ این احساس لطیف شماست که برخی تعابیر را به خودتان نسبت دادید. من را می‌شناسید. من هیچ وقت نگاهی از بالا به پایین به دانشجویان یا آدم‌ها نداشته‌ام. چنین تعبیری در خصوص من عادلانه نیست. اگر از گروهی دعوت نکردم، به این دلیل بوده که بخشی به نام «مهمان دبیر» داشتم که سهمیه محدودی داشت اما با پنج برابر تقاضا در این بخش مواجه بودم و نیازی به دعوت نداشتم. می‌خواستم از کسانی که شرکت نکردند اما کارشان خوب است دعوت کنم اما تعداد تقاضاها پنج برابر سهمیه بود. بنابراین ما از هیچ گروهی دعوت نکردیم.
مسافرآستانه ادامه داد: با کسانی که تناقضی را در مورد انتخاب داوران حس کرده بودند صحبت کردم و قانع شدند اما اینکه بعد از این گفتگوی محترمانه، جور دیگری مسأله را در فضای عمومی یا خصوصی مطرح می‌کنند ترجیح می‌دهم چیزی نگویم. من جواب مستقیم به ادعاهای نادرست در فضای عمومی نمی‌دهم؛ با همه این عزیزان صحبت داشتم و ماجرا تمام شده بود. چون معتقدم خیلی از مسائل درون خانواده را باید بین خودمان حل کنیم. خلاف این قضیه، اخلاق خوبی برای این قوم فرهیخته نیست. امیدوارم با دیالوگ رودرو با ویژگی تئاتر، بین خودمان مشکلات را حل کنیم.
او همچنین در پاسخ به سوالی درباره سانسور شدیدتر در این جشنواره نسبت به دوره‌های قبلی، و بازبینی نظارتی مجدد نمایش‌هایی که مجوز داشته‌اند، هم گفت: قانون این است که تمام آثاری که مجوز اجرا گرفته و روی صحنه رفته‌اند، برای اجرای مجدد در سالنی دیگر باید مجوز مجدد بگیرد. جشنواره هم از این قضیه مستثنی نیست. همه آثاری که قبلاً به صحنه رفته بودند برای اجرا در جشنواره باید دوباره مجوز بگیرند اما این کار را ما تقبل کردیم و پروسه دریافت مجوز را طی کردیم. هیچ کاری نبوده که به دلیل عدم دریافت مجوز آن را رد کرده باشیم؛ اگر هم نکاتی بوده با اعلام به گروه‌ها سعی کردیم آن را حل کنیم.
«اتابک نادری» قائم‌مقام دبیر هم در ادامه این نشست در مورد وضعیت ناگوار تئاتر شهر گفت: تئاتر شهر حریمی دارد که ملک تئاتر است و متاسفانه برخی نمی‌خواهند قبول کنند. حریم تئاتر شهر نرده و حفاظ داشت و در سال‌های دهه ۷۰، زمان مدیریت غلامحسین کرباسچی در شهرداری تهران، آن را با پارک ادغام کردند. و طی سال‌ها مدیریت شهری روی محوطه تئاتر شهر اعمال نظر شد. آن زمان که بنده در تئاتر شهر بودم با شهرداری صحبت کردم که اگر برنامه‌ای قرار است در آن‌جا اجرا شود تئاتر شهر باید مجوز دهد، در حالی که سابق بر آن شهرداری جلوی حوض صندلی می‌گذاشت و برنامه اجرا می‌کرد و هم اکنون نیز برخی از مدیران شهری با برجسته کردن نظرات هنرمندانی که مخالف این حریم هستند، می‌گویند مگر می‌شود؛ دور مرکز فرهنگی را دیوار کشید؟! شما اگر واقعا معتقد به این موضوع هستید چرا دیوارهای پردیس تئاتر خاوران را برنمی‌دارید؟!
او ادامه داد: ما امسال به صورت آکادمیک‌وار انتخاب‌ها را انجام دادیم و ثبت‌نام‌ها هم مجازی و اینترنتی بود. همه دوستان فیلم‌های‌شان را با فرمتی که به آن‌ها گفته شد در سایت تلویزیون تئاتر ایران بارگذاری کردند و پس از ارنج اطلاعات به بازبین‌ها دسترسی داده شد و همین باعث شد گستره انتخاب‌گران جشنواره هم افزایش یابد.
نادری با اشاره به اینکه «یکی از نکات جالب جشنواره امسال این است که جوان‌ترین کارگردان دوره اول تئاتر فجر در دوره چهلم به عنوان پیشکسوت حضور دارد» گفت: رضا صابری جوان‌ترین کارگردان دوره اول فجر به عنوان پیشکسوت در دوره چهلم حضور دارند.
مهدی دوایی، طراح پوستر چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و طراح لوگوی یزد در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا، در مورد انتخاب شدن پوسترش به عنوان یکی از نامزدهای بخش مسابقه پوستر علی‌رغم حضورش در جشنواره به عنوان یکی از دست‌اندرکاران گفت: بخش‌های مختلف در جشنواره تفکیک شده‌اند و مدیریت بخش عکس و پوستر با مهدی آشنا بود و ارتباطی بین مسئولیت من به عنوان طراح المان جشنواره با حضور در آن بخش که برآیند کار طراحان در جشنواره است وجود نداشت. من هیچ‌کدام از داوران را ندیدم و صحبتی هم بین ما رد و بدل نشد اما شاید از بیرون به گونه دیگری دیده شده است.
مسافرآستانه نیز در همین‌باره توضیح داد: سال گذشته اتابک نادری بازیگر تئاتری بود که به جشنواره هم آمد و ما تعمدا حذفش کردیم تا شائبه‌ای پیش نیاید اما در نگاهی فرهنگی و از زاویه نقدی فرهنگی این‌ها نباید معیار باشد و نگاه کارشناسی در هر بخشی باید تعیین‌کننده باشد. البته این از نگاه منفی همه ما سرچشمه می‌گیرد و من هم به شما حق می‌دهم اما نباید اینطور نگاه کنیم و اجازه دهیم نگاه کارشناسی وجود داشته باشد.
پایان بخش این نشست یادی از دو کارگردان از دست رفته «ساشا کشوادی» و «علی سلیمانی» بود که با نمایش‌های «اتاق» و «خاموشان» در چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر حضور دارند.
