خانه موسیقی تنها نهادی است که باید روی آموزش موسیقی نظارت داشته باشد

به گزارش ایلنا به نقل از خانه موسیقی، برنامه «ارغنون» رادیو گفتگو روز پنجشنبه ۱۸ آذرماه با موضوع فعالیت‌های خانه موسیقی و با حضور حمیدرضا نوربخش (مدیرعامل خانه موسیقی) و عطا نویدی (مدیر روابط عمومی) برگزار شد. 

در این برنامه که رضا مهدوی (نوازنده سنتور) به عنوان مجری کارشناس، اجرای آن را بر عهده داشت، به مسائل و سوالاتی که در برنامه‌های گذشته در خصوص خانه موسیقی و فعالیت‌های این نهاد صنفی تخصصی مطرح شده بود پاسخ داده شد. 

حمیدرضا نوربخش (مدیرعامل خانه موسیقی ایران) پاسخ به سوالی مبنی بر ماهیت صنفی خانه موسیقی گفت: در یک دوره‌ای حدود ۲۰ یا بیست و اندی سال پیش که به تدریج تشکل‌های صنفی شکل گرفتند، آن زمان دوستان تشخیص‌شان این بود که چون سابقه و تجربه آنچنانی وجود نداشت، این تشکل‌ها در وزارت ارشاد شکل گرفت. شاید به دلیل همین‌عدم سابقه و پیشینه و تجربه این شاکله به صورت مؤسسات فرهنگیِ صرفی که انواع آن بسیارند و به صورت شخصی اداره می‌شود، طبیعتآً با آن‌ها تفاوت داشت. خانه سینما، خانه تئاتر و تشکل‌هایی به این شکل وجود داشتند. منت‌ها این‌ها ویژگی‌ای داشتند که هم کار صنفی بکنند و هم این‌که وجوه فرهنگی‌هنری و تخصصی هم در آن‌ها لحاظ شود. به همین دلیل هم در اعضا درجه‌بندی هست و طبیعتاً ممکن است در صنوف صرف چنین چیزی نباشد. اما اگر بخواهیم این را ملاک قرار بدهیم، به هر حال وقتی که در وزارت کار یا وزارت کشور به صورت NGO ثبت شوید، به هر حال تابع قوانین و قواعد خاص آن مجموعه هستید و طبیعتاً وقتی سازوکار به این شکل است می‌شود گفت که آن‌ها هم در وزارت کار ثبت می‌شوند و خیلی نمی‌توانند با آن مجموعه چالش‌های جدی داشته باشند. 

وی افزود: این‌که یک تشکل در کجا ثبت می‌شود ملاک نیست، ملاک این است که قواعد و قوانین صنفی در آن‌ها لحاظ می‌شود، وزارت ارشاد و دولت هم این را پذیرفته‌اند، وزارت کار هم شاکله خودش را دارد. البته اما بارها اعلام شده است که با تفاهم‌نامه‌ای که بین وزارت کار و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی امضاء شد، همه این تشکل‌ها به نوعی هم در وزارت کار ثبت می‌شوند و هم در وزارت ارشاد، این اتفاق قریب به دو سال است که رخ داده و این تغییر در حال صورت گرفتن است. امیدواریم بتوان از مزایایی که در وزارت کار و رفاه هست وجوه صنفی‌اش لحاظ شود و از این موارد هم استفاده شود. 

خانه موسیقی واحد دولتی و تابع صد در صدی ارشاد نیست

نوربخش گفت: به هیچ عنوان به این معنا نیست که چون نهاد‌ها در وزارت ارشاد ثبت شده پس واحدی دولتی و تابع صددرصد است و هیچ‌گونه چالشی ندارد و کاری نمی‌کند. این تشکلی‌ست صنفی و تخصصی، یعنی هم طبق اساسنامه‌اش فعالیت‌های صنفی دارد کما این‌که تا الان انجام داده است، اگر این‌جا فقط یک مؤسسه فرهنگی‌هنری بود چگونه اعضایش می‌توانستند بیمه شوند؟ این‌ها تخصیص‌هایی بوده که این قاعده خورده و ویژگی‌هایی بوده که دولت هم پذیرفته افرادی که در این مجموعه هستند، هنرمند شناخته می‌شوند، صنف هستند و قواعد صنفی راجع به آن‌ها اجرا می‌شود. 

نباید بی‌پایه و اساس انتقادات و صحبت‌هایی را در رسانه مطرح کرد

نوربخش در ادامه در پاسخ به سوالی در خصوص وضعیت کانون سازندگان ساز گفت: کانون سازندگانِ ساز در همین انتخابات هیأت‌مدیره انتخاب کرده و در همه دوره‌ها هم هیأت‌مدیره داشته است. کانون سازندگان ساز در همین انتخابات جزو یکی از انتخابات‌ها بوده، اگر این دوستان زحمت بکشند و به همان جدول برنامه انتخاباتی مراجعه کنند به سادگی می‌بینند که روز انتخاباتِ کانونِ سازندگان ساز در فلان روز بوده است و این برنامه هم اجرا شده و هیأت‌مدیره آن هم انتخاب شدند و در مجمع عمومی شرکت کردند. به نظرم باید مقداری خیلی چیزها را سند و دلیل خواست، اگر کسی ادعایی می‌کند، باید برای ادعایش دلیل داشته باشد. این که ما یکسری صحبت‌هایی را همین‌طور بدون مبنا و سند و مدرک بگوییم و برویم نمی‌شود، گله‌مندی من این بود که گفتم بالاخره آیا می‌شود همین‌طور آمد و بی‌مبنا حرفی زد و رفت و کسی هم از آدم چیزی نخواهد، نباید اینگونه باشد. 

درهای خانه موسیقی به روی همه باز است

نوربخش در خصوص پاسخ به منتقدین در خانه موسیقی گفت: تا الان آیا کسی گفته که در خانه موسیقی پاسخ ما را ندادند، کسی بگوید ما را راه ندادند یا کسی بگوید خواستم مدیرعامل را ببینم و من را راه ندادند؟! حتی یک نفر. آیا زمانی بوده که در اتاق من بسته باشد؟ اصلاً روال من این است و وقتی که تشریف می‌آورید به همین شکل است، بیایید ببینید و خودتان هم تشریف آوردید، کدام زمان در اتاق من بسته است؟ کدام موقع ما حاجب و دربان داشتیم؟ 

وی افزود: اصلاً درهای خانه موسیقی بسته نیست و هر کس به آن‌جا می‌آید درها باز است. حتی من وقتی در اتاقم هستم هیچ‌وقت در اتاقم بسته نیست. چون کسی که می‌آید احساس نکند که باید وقت بگیرد که می‌خواهد مدیرعامل را ببیند. گاهی اوقات یک نگاه و یک لبخند بسیار تأثیرگذار است. اگر نمی‌توانیم باری را از دوش کسی برداریم، حداقل می‌توانیم مقداری با لبخند یا کلامی امیدبخش بتوانیم آرامش‌بخش باشیم. این چیزهایی است که مراقبت کردیم و به این صورت پیش رفتیم. 

در بحث نظارت بر آموزش موسیقی هیچ تعارف و انعطافی نداریم

نوربخش در خصوص وضعیت آزمون‌های صلاحیت تدریس که توسط خانه موسیقی انجام می‌شود گفت: بحثِ نظارت بر آموزش، بحثی بسیار جدی و زیربنایی و تخصصی است. آنچه ما بر سر آن به هیچ عنوان تعارف و انعطاف نداریم و نباید داشته باشیم مسئله آموزش است. بعضی از عزیزان مسئله آموزش را با اشتغال اشتباه می‌گیرند و فکر می‌کنند ما برای اشتغال‌زایی یا یک کسی خدایی نکرده نباید بیکار شود و… ما نباید اینگونه نگاه کنیم، در گذشته دور نظارت بر بحث آموزش موسیقی به خانه موسیقی با پیگیری‌های زیاد محول شده بود و شاید غریب به ۱۷.۱۸ سال پیش یا همان ابتدای تشکیل خانه این کار انجام شد. متأسفانه بعدها به دلایلی که شاید نخواهم این‌جا بگویم، بخشی بحث‌های رابطه‌بازی، مسائل رانتی و… است، این‌ها به هر دلیلی از خانه موسیقی گرفته شد. 

خانه موسیقی تنها نهادی است که باید روی آموزش موسیقی نظارت داشته باشد

وی افزود: خانه موسیقی تنها جایی که می‌تواند و حق دارد از نظر قانونی بر این مسئله نظارت داشته باشد. زیرا کار تخصصی است. کسی دیگر نمی‌تواند این کار را انجام بدهد و بعد هم با شورایی ۴.۵ نفره نمی‌توانیم بر روی همه رشته‌ها نظارت کنیم. ما در بحث آموزش اصلاً نباید تعارف کنیم، بخش زیادی از مشکلاتی که امروز در موسیقی‌مان داریم به آموزش مربوط می‌شود. این‌که کسی بتواند از طریق رابطه آموزشگاه بگیرد و بعد یکسری افرادی که واجد صلاحیت نیستند درس بدهند، دقیقاً مانند این است که روی رستورانی هیچ نظارتی نباشد و هر غذایی را با هر کیفیتی به مردم بدهد. خب چند نفر هم که در این میان مسموم می‌شوند. پس این نظارت‌ها مهم است و ما می‌خواهیم این نظارت را انجام بدهیم که نیازمند یکسری زیرساخت است. 

نوربخش گفت: ما الان نمی‌توانیم در شهرستان‌ها بگوییم همه به تهران بیایند و در فلان روز آزمون بدهند. خب این سخت است، زیرساخت هم هزینه دارد زیرا متعلق به ما نیست، متعلق به مجموعه‌ای است که در اختیار ما می‌گذارد و هزینه‌ای که افراد می‌پردازند متعلق به ما نیست، مال آن زیرساخت‌هاست. دوم این‌که استادِ محترمی را دعوت می‌کنیم که چند ساعت یا چند روز باید در آن‌جا بیاید و برای امر نظارت وقت بگذارد، خب ما وقتی فرصت این‌ها را می‌گیریم باید حق‌الزحمه‌ای هرچند کوچک پرداخت شود. 

نوربخش با اشاره به برخی انتقادات در خصوص اخذ وجه برای آزمون صلاحیت تدریس گفت: این بی‌انصافی است که فکر کنیم خانه موسیقی از این راه درآمدی کسب می‌کند. 

ساز و کار انتخابات آنلاین فراهم نیست

حمیدرضا نوربخش در بخشی از سخنانش در پاسخ به سوالاتی در خصوص وضعیت انتخابات خانه موسیقی گفت: از ابتدای پدید آمدن بحث کرونا، در هر دوره و مقطعی با ستاد کرونا و اداره کل حقوقی وزارت ارشاد و دبیرخانه مؤسسات فرهنگی نامه‌نگاری کردیم و نظر خواستیم. همه آن‌ها بالاتفاق خصوصاً ستاد کرونا اجازه انتخابات ندادند. دوستانی صحبت از انتخابات آنلاین کردند، اما شما می‌دانید که انتخابات آنلاین زیرساخت نیاز دارد و حتی عزیزانی که گفتند بعداً قانع شدند. یکی، دو مورد انتخابات آنلاین انجام شد و به قدری راجع به آن حرف و حدیث و شبهه آمد که من فکر می‌کنم همان برگزارکنندگان پشیمان شدند و در آخر هم به نتیجه نرسید. خب طبیعی است که چنین انتخاباتی نیازمند زیرساخت است، اولاً وقتی که تعداد زیادی از اعضای ما در روستاها و شهرستان‌های دورافتاده هستند، مانند هنرمندان نواحی، آیا آن‌ها ساز و کار اینترنت و آنلاین می‌دانند؟ از این گرفته تا زیرساختی که باید وجود داشته باشد. ما اعلام کردیم که زیرساخت شفاف وجود ندارد و پس از آن شبهه‌های بیشتری به وجود می‌آید. این‌که به تعویق انداختیم هر بار با استعلام بوده و زمانی که برگزار کردیم باز با استعلام این کار را کردیم و اعلام کردیم که در فضای باز و با پروتکل این کار را انجام می‌دهیم. اتفاقاً تعداد قابل‌توجهی هم در بعضی از کانون‌های ما آمدند. 

انتخابات دقیقا طبق اساسنامه خانه موسیقی انجام شد و به آن مفتخریم

نوربخش در خصوص جمعیت حاضر در انتخابات کانون‌های مختلف نیز گفت: در کانونی که کلاً ۶۰ نفر عضو دارد، اگر ۱۵ نفر بیایند و به آن‌ها وکالت بدهند، عددی که نیمی از کانون یا نزدیکی به نیمی از آن تعداد است را که نباید با چند هزار نفر مقایسه کنیم. ما کانونی داریم که ۲هزار نفر عضو دارد و از بین آن‌ها ۶۰۰ نفر می‌آیند. یک کانون است که ۷۰.۸۰ نفر عضو دارد. مگر چند پژوهشگر موسیقی در کشور داریم؟ چند صدابردار خاص موسیقی در کشور داریم؟ خب کانون‌هایی که کم‌تعداد هستند که نباید انتظار داشته باشیم ۲۰۰ نفر آدم بیایند. ما هیچ‌یک از این‌ها را در نظر نمی‌گیریم و می‌گوییم که چرا ۲۰ یا ۳۰ نفر آمدند. بعد هم کسانی که نمی‌توانستند بیایند طبق قانون به آن‌ها وکالت دادند و آن‌ها رأی دادند. این‌ها را نباید به حساب‌عدم شفافیت یاعدم استقبال بگذاریم. 

وی افزود: طبق قانون، اساسنامه و آیین‌نامه همه باید از یکی، دو هفته قبل اعلام کاندیداتوری می‌کردند روند انتخابات خانه طبق مُرّ قانون انجام شد. اتفاقاً جزو افتخارات خانه هست که در تمام ادوار یک مورد کار غیرقانونی انجام نشده و حتی کسی نتوانسته در این مورد تشکیکی بکند و ما چنین چیزی هیچ‌وقت نداشتیم. 

عطا نویدی (مدیر روابط عمومی خانه موسیقی) در بخش دیگری از این برنامه پیرامون تعامل هنرمندان و خانه موسیقی گفت: در تمام سال‌های فعالیت خانه موسیقی چشم انتظار هنرمندان بودیم و فکر نمی‌کنم که کسی به خانه موسیقی آمده باشد، درخواستی داشته باشد و ما کاری بتوانیم برایش انجام بدهیم و کوتاهی کرده باشیم و ناراضی رفته باشد. یکی از موارد شاید بحث امکانات ماست؛ در خانه به لحاظ امکانات مالی، اجرایی و فضا توانایی پاسخگویی به نیازهای همه عزیزان را نداشته باشیم. شاید انتظار داشته باشند در سالنی بسیار بزرگ برایشان کنسرت برگزار کنیم، توانایی داشته باشیم که برایشان آن سالن را رزرو کنیم، نه ما بلکه فکر می‌کنم هیچ صنفی نیست که در این بخش بتواند دستش آنقدر باز باشد که با تمام مراکز فرهنگی‌هنری که درآمدزا هستند چنین تعاملی داشته باشد که به راحتی فضایی را در اختیار بگذارد. 

همواره در حد بضاعتمان از جوانان حمایت کردیم

نویدی با اشاره به برگزاری کنسرت برای گروه‌های جوان توسط خانه موسیقی گفت: در حد بضاعت خودمان خصوصاً در رابطه با جوانان کارهایی را انجام می‌دهیم جوانان در تمام این سال‌ها خیلی حمایت شدند. به عنوان مثال پیش از کرونا از گروه‌های جوان در سال ۹۷ و ۹۸ دعوت کردیم و فراخوان دادیم که سالن خانه هنرمندان را در اختیار می‌گذاریم و این کار را بدون هیچ چشمداشت دلسوزانه برایشان کار انجام دادیم. چون من با این عزیزان که همه در رده سنی جوان بودند، در ارتباط بودم می‌توانم بگویم شاید ۷۰.۸۰ درصد این گروه‌ها برای اولین بار روی صحنه‌ای مانند خانه هنرمندان رفتند که صحنه رسمی است رفتند. 

وی افزود: خانه موسیقی اگر بخواهید با محیط‌های دیگر مقایسه کنید محیط اداری ندارد، محیطی کاملاً صمیمانه دارد و هر هنرمندی که وارد می‌شود با روی باز و گشاده از آن پذیرایی می‌شود و هر کاری که بتوانیم انجام می‌دهیم. 

انتقاد باعث پیشرفت است و از آن استقبال می‌کنیم

مدیر روابط عمومی خانه موسیقی در پاسخ به سوالی در باره تاسیس کانون به نام منتقدان خانه موسیقی گفت: برخی دوستان کانون منتقدان تئاتر را مثال می‌زنند، خانه تئاتر کانونی به نام کانون منتقدان، پژوهشگران و نویسندگان تئاتر دارد که خانه موسیقی هم کانونی دارد به نام پژوهشگران و نویسندگان و روزنامه‌نگاران که کلمه منتقد در آن نیست. اگر در خانه‌ای کانون منتقدان شکل گرفته، منتقد خانه تئاتر یا خانه سینما نیستند، منتقدِ تئاتر یا سینما هستند. در این‌جا هم کانون پژوهشگران، نویسندگان و منتقدان که زیرمجموعه آن می‌شود این‌ها منتقدان موسیقی هستند. 

وی با اشاره به استقبال خانه موسیقی از نقدهای سازنده گفت: سخنان هیچ منتقدی بدون پاسخ مسئولان خانه موسیقی نمانده است اگر برای مجموعه‌ای منتقد نباشد، هیچ پیشرفتی صورت نمی‌گیرد. انتقاد است که باعث پیشرفت می‌شود و همیشه از انتقاد استقبال شده است. 

ملاک عضویت در خانه موسیقی امرار معاش افراد از حوزه موسیقی است

مدیر روابط عمومی خانه موسیقی در بخش دیگری از برنامه پیرامون وضعیت عضویت هنرمندان و فعالان موسیقی در این نهاد گفت: ملاک خانه موسیقی در عضویت هنرمندان، امرار معاش افراد بوده و این‌که صحبت شده نوازندگانِ سفره‌خانه‌ها امکان عضویت در خانه موسقی را ندارند اشتباه است. من حتی می‌گویم نوازندگان خیابانی، کسی که از این راه امرار معاش می‌کند حتماً باید عضو خانه بشود و از مزایای صنفی استفاده کنند. یعنی یکی از ملاک‌های عضویت همین است و کسی که امرار معاش می‌کند قطعاً در اولویت است، برای این‌که وقتی خدایی ناکرده ضربه‌ای می‌خورد از بیمه، بیمه تکمیلی و مزایای صنفی استفاده کند. این‌جا هر کسی که از راه موسیقی امرار معاش می‌کند، باید عضو شود، عضو شده و بعد از این هم همین خواهد بود. 

رضا مهدوی، مجری و کارشناس برنامه ارغنون سوال کرد: هنرمندان نواحی، اقوام و موسیقی‌های محلی در خانه موسیقی چه جایگاهی دارند، بالاخره کانونی تشکیل می‌شود یا خیر؟ 

عطا نویدی در این خصوص گفت: تمام نوازندگانِ سازهای ایرانی اعم از محلی و موسیقی شهری و سازهای ملی همه در کانون نوازندگانِ سنتی (کانون نوازندگان سازهای ایرانی) عضو هستند و می‌توانند عضو شوند، هیچ مشکلی از نظر عضویت ندارند و حتی خوانندگان محلی که زیرمجموعه موسیقیِ ایرانی می‌شوند هم عضو کانونِ خوانندگان سنتی هستند و مشکلی ندارد. این موضوع هم در برنامه‌های قبل رادیو مطرح شده بود که برای عزیزان نواحی فکری نمی‌شود، چنین موردی نیست و ما همیشه پیگیر موضوعات مربوط به هنرمندان موسیقی نواحی بودیم، هستیم و خواهیم بود. 

در خانه موسیقی هدف گره‌گشایی از کار اهالی موسیقی است نه چشمداشت مالی

مدیر روابط عمومی خانه موسیقی در بخشی از سخنانش پیرامون حضور استادان پیشکسوت موسیقی در خانه موسیقی گفت: برخی از استادانی که عضو هیأت مؤسس بودند از میان ما رفته‌اند و که تا روزهای آخرِ حیات مبارکشان در خانه رفت و آمد داشت و همچنان بزرگوارانی که در هیأت مؤسس بودند در خانه هستند و فعالیت می‌کنند و عده‌ای شاید مشغله‌های دیگری دارند و عزیزانی هم بودند که در هیأت‌مدیره‌ها بودند و به دلایلی کار را واگذار کردند. 

وی افزود: کسانی که در خانه موسیقی و هیأت‌مدیره‌ها بدون هیچ دستمزد، چشمداشت و از دل و جان مایه می‌گذارند. وقتی می‌گویید جلسه هیأت‌مدیره کانون خوانندگان و نوازندگان سنتی تشکیل شد، اساتید منتخب بدون هیچ چشمداشت پیدا می‌کنند. از ابتدای تاسیس خانه موسیقی مسئله مالی مطرح نبوده و هنوز هم اینطور نیست، بلکه گره‌گشایی از اهالی موسیقی است. آن‌جا که شرکتی سودده نیست که کسی بگوید سهم من را بدهید. خانه موسیقی جایی هست که افراد برای باز کردن گره می‌آیند و وقتی این گره باز کردن دلی باشد چقدر ارزشمند است. 

منتقدان در ابتدا اساسنامه خانه موسیقی را مطالعه کنند

نویدی در پایان سخنانش گفت: عزیزان منتقد باید اول اساسنامه خانه موسیقی را مطالعه کنند. برخی منتقدان اعتقاد دارند که خانه موسیقی باید ارتباطش را به طور کلی با دولت قطع کند با اینکه در ماده ۸ اساسنامه در بندهای مختلف آن تأکید شده که خانه موسیقی موظف است که با ارشاد، دولت و دیگر نهادها برای پیشبرد کارها همکاری و تعامل کند، بنابراین نمی‌توانیم بگوییم خانه موسیقی غیر از اساسنامه‌اش عمل کند. یا صحبتی شده بود که چرا جشنواره را خانه موسیقی برگزار کرده است، اولاً خانه موسیقی مشارکت داشته و بعد هم در همان اساسنامه در بند ۱۰ ماده ۸ تأکید شده که خانه موسیقی می‌تواند جشنواره برگزار کند یا در آن مشارکت داشته باشد.