دست از نگاه ترحم‌انگیز به تئاتر بردارید/ جا انداختن این فکر که مخاطب باید به هنرمند صدقه بدهد، نگاهی تقلیل‌گرا به تئاتر است/ مردم تئاتر می‌بینند چون دغدغه دارند

«حسین پوریانی‌فر» نمایشنامه‌نویس و کارگردان «هار» در گفتگو با خبرنگار ایلنا، از تمدید این نمایش با پیشنهاد تماشاخانه ایرانشهر و به دلیل استقبال بالای تماشاگران خبر داد و گفت: ما تا امروز، بیشتر از دو هزار تماشاگر داشته‌ایم و تماشاخانه ایرانشهر به دلیل این استقبال تصمیم به تمدید نمایش تا روز هشتم تیر ماه گرفته است؛ استقبالی که برای خود من هم غافلگیرکننده بود. برای همین، در این مدت همچون دو هفته اخیر، بدون تعطیلی، هر روز اجرا خواهیم داشت.

پوریانی‌فر همچنین با انتقاد از اظهارنظر یکی از هنرمندان در روزهای اخیر مبنی بر اینکه «برویم تئاتر ببینیم تا تئاتر زنده بماند»، گفت: این روزها، یکسری که نمی‌دانم تئاتری هستند یا سینمایی، به این شکل می‌خواهند از تئاتر حمایت کنند اما به نظر من این بازی بدی با تئاتر است و ارزش آن را تقلیل می‌دهد؛ مثل همان رفتاری که سیستم و حاکمیت با تئاتر دارد.

او ادامه داد: در این یک سال و نیمی که کرونا بود، بالاخره آثاری هم بودند که اجرا شدند، سوال من از کسی که این شکل دعوت به تئاتر را پخش کرده، این است که آیا در این مدت ایشان رفته یک تئاتر را ببیند؟ کاری که ایشان ترویج می‌کند، مثل صدقه دادن به هنر است. در حالی‌که تئاتر زنده است و حاصل این نگاه ترحم‌آمیز همان کاری است که حاکمیت با تئاتر کرده و می‌کند.

این کارگردان جوان با تاکید بر اینکه مخاطبان آثاری مانند «هار» با استقبال‌شان از تئاترهای روی صحنه نشان دادند که راه و هدف دیگری را دنبال می‌کنند، گفت: با این‌که ما تبلیغات خوبی هم نداشتیم، ولی خیلی‌ها می‌آیند و کارمان را می‌بینند؛ اتفاقی که قطعا برای اجراهای دیگر هم رخ داده. برای همین با این شکل دعوت به تئاتر که «مردم بیایید هر هفته دو تا تئاتر ببینیم، بگذاریم حمایت شود، هنرمندان وضعیت زندگی‌شان بد است و...» تئاتر را روز به روز پایین‌تر می‌کشیم و به امر سطح پایینی تقلیل می‌دهیم. انگار خانواده تئاتر، محتاج امثال این آقا شده که او بتواند برای ما چهار تا مخاطب بیاورد.

پوریانی‌فر ادامه داد: تئاتر سالیان سال است که بوده و هست. شاید روزی، هنری مثل سینما از بین برود، ولی تئاتر همیشه زنده است. برای همین فکر می‌کنم این نوع برخورد با تئاتر ساده‌انگارانه است؛ آن‌که می‌گوید برای زنده‌ ماندن تئاتر به تماشای آن برویم، کسی است که احتمالا اصلا تئاتر نمی‌بیند. مردم ما بسیار باهوشند؛ در این شرایط بد کرونا، در شرایط بد وضعیت مالی و اتفاق‌هایی که در مملکت وجود دارد، می‌آیند و تئاتر می‌بینند. نه برای این‌که صرفا حمایت کنند و بگویند وای این تئاتری‌ها چقدر مظلوم‌اند. برای این‌که اندیشه برایشان مهم است، برایشان هنر مهم است، برایشان خیلی چیزهای دیگر مهم است.

او خاطرنشان کرد: این حس ترحمانه نسبت به تئاتر، زشت و خطرناک است؛ جا انداختن این فکر که مخاطب باید به هنرمند صدقه بدهد، نگاهی تقلیل‌گرا به تئاتر است. آدم‌ها می‌آیند که تئاتر ببینند، چون تئاتر را دوست دارند، و چون دنبال اندیشه هستند نه نگران مرگ تئاتر. اصلا یعنی چه که تئاتر بمیرد؟ مگر تئاتر موجود زنده است؟! به نظر من این کارها، «شو» است. ولی این آدم‌ها باید حواس‌شان باشد که تئاتر جای شوخی نیست، تئاتر جای موج‌سواری نیست که بیایند و بگویند برای این‌که تئاتر زنده بماند، بروید و تئاتر ببینید، نه، این‌جا دچار اشتباه شده‌اند؛ هم در مورد خانواده تئاتر و هم در مورد تمام مردم.

کارگردان نمایش برگزیده جشنواره تئاتر دانشگاهی، این نوع تبلیغ برای تئاتر را ضدتبلیغ و سطحی خواند و گفت: من باور دارم که مردم آگاهند، مردم می‌توانند تئاتر خوب را از بد تشخیص دهند. مردم تئاتر را دوست دارند، می‌بینند و دغدغه‌شان است. مردم دغدغه مسائل اجتماعی دارند، دغدغه سیاسی دارند، دغدغه هنری دارند، بنابراین می‌آیند و تئاتر می‌بینند.

پوریانی‌فر در ادامه، درباره اجرای نمایش «هار» هم توضیح داد: این کار در دوره‌های قبلی اجرا هم پرفروش بوده و جایزه‌هایی را در جشنواره تئاتر دانشگاهی گرفته و همه این‌ها احتمالا در پر مخاطب شدن آن تاثیر داشته است.

او یادآور شد: خیلی سخت است که در مورد اجرای خودت صحبت کنی. ولی «هار» اجرایی است که آدم‌ها را به فکر فرو می‌برد، حتی کسانی که از این کار بدشان می‌آید. تکلیف مخاطب با این اثر روشن است؛ نیامده سرگرمی ببیند. اساسا من هم کارگردانی نیستم که تئاتر را در این شرایط جامعه امروز و در ایران سرگرمی ببینم. تئاتر برای من به هیچ وجه سرگرمی نیست و مخاطب کاملا این را متوجه شده؛ او متوجه شده با کاری روبرو است که دغدغه‌های امروز ما را به چالش می‌کشد. از سیستم گرفته تا آدم‌های کوتوله‌ای که آن را جلو می‌برند و تا بلاهایی که خودمان سر خودمان می‌آوریم.

سپندار اعلم، بردیا مشهودی، مهدی قربانی، علی‌اصغر حسینی، میلاد افواج، میرآقا بهاری، اکبر سلمانی اله‌دادی، علیرضا آشوری، جواد کارگر، شهاب رحمانی و مهرکوش علیزاده بازیگران این اثر نمایشی هستند.

«هار» با نویسندگی، طراحی و کارگردانی حسین پوریانی‌فر، کاری از گروه تئاتر پاپتی‌ها با تهیه‌کنندگی حمید پورآذری است که تا هشتم تیر هر روز ساعت ۱۸ در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر اجرا می‌شود.