محمد سلطانی‌فر:
برای انتشار اخباری مانند خانواده بابک خرمدین، باید متانت بیشتری به خرج دهیم/ جوک‌هایی که حرمت نهاد خانواده را شکست، ناجوانمردی رسانه‌ای بود
«محمد سلطانی‌فر» با انتقاد از شیوه اطلاع‌رسانی پلیس و مواجهه رسانه‌ها با ماجرای خانواده «بابک خرمدین» تاکید کرد در برخورد با چنین اخباری باید متانت بیشتری به خرج دهیم.
مدرس و مدیر گروه ارتباطات اجتماعی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد در گفتگو با خبرنگار ایلنا و در پاسخ به سوالی درباره پوشش خبری خانواده «بابک خرمدین» تصریح کرد: ابتدا باید بدانیم که نه در ایران و نه در جهان، اینطور نبوده که موضوع فرزندکشی و اتفاقاتی که طی چند روز گذشته مطرح شده، مسبوق به سابقه نباشد. همه جای دنیا این اتفاقات رخ می‌دهد و ناشی از یکسری ناهنجاری‌های روحی، روانی و فرهنگی و اجتماعی است که در جوامع اتفاق می‌افتد.
«محمد سلطانی‌فر» با اشاره به آماری که اخیرا منتشر شده مبنی بر اینکه در امریکا سالانه ۵۰۰ و انگلیس ۵۰ مورد فرزندکشی شکل می‌گیرد، گفت: این‌ها به هرحال پیامدهای دوگانگی‌های زمانیِ فرهنگی، یا دوگانگی‌های اجتماعی-فرهنگی است. ما در پای سنت و بدویت و سر در مدرنیته و پست مدرن داریم و هنوز نمی‌دانیم که بین این سو یا آن سو، کدام را بپسندیم و هنوز داریم با سنت‌ها و ارزش‌های سنتی‌مان زندگی می‌کنیم و از آن طرف، بچه‌هایمان عمدتا در فضای مدرن و پست مدرن زندگی می‌کنند و این تضاد، اتفاق می‌افتد.
او خاطرنشان کرد: از طرف دیگر، آلودگی‌های اجتماعی مانند مواد مخدر، مشروبات الکلی و ناهنجاری‌هایی که در اثر استعمال مواد نامرغوب پیش می‌آید باعث شده که در کشورمان شاهد چنین مباحثی باشیم. همانطور که در گذشته، در شهرهایی مانند ایلام نمونه‌های فراوانی داشتیم از دخترهایی که نمی‌خواستند به ازدواجی که پدر و مادر می‌خواهند تن دهند و توسط پدر کشته می‌شدند.
مولف کتاب «پوشش خبری» یادآور شد: بنابراین چنین اتفاقاتی در کشورمان مسبوق به سابقه است؛ اما نکته مهم این است که امروز این مساله، بازیِ رسانه‌ای فضای «وب ۲»یی به خودش گرفته و مردم وارد تولید نا به هنجار و خارج از کنترل خبرهای رسانه‌ای شده‌اند و همین عامل باعث شده که این جریان از کنترل خارج شود.
سلطانی‌فر ادامه داد: در گذشته که رسانه‌ها محدود بودند و جریانی یک سویه بر اخبار حاکم بود، یکسری اصول و قواعدی هم می‌شد بر این قضیه حاکم کرد و از طرفی، یکسری اصول و قواعد اخلاقی نانوشته روزنامه‌نگاری هم مرسوم بود که رسانه‌ها برای جلوگیری از خشونت و گسترش تنش‌ها و تشنج‌ها، سعی می‌کردند فضا را تا حدی خود کنترلی کنند؛ کاری که شاید اسمش را بگذارید سانسور، اما هرچه بود، به هرحال واردش نمی‌شدند. اما امروز متاسفانه به دلیل خارج از کنترل قرار گرفتن رسانه‌ها، شاهد این هستیم که موارد این چنینی به دست همه مردم می‌افتد.
او با اشاره به حجم جوک‌ها و طنزهایی که پیرامون مساله خانواده بابک خرمدین ساخته شد، گفت: این طنزها که ساحت به شدت مقدس پدرها و مادرها را به تمسخر گرفتند بسیار من را اذیت و ناراحت کرد. شاید بین صد میلیون جمعیت اطراف ما در ایران و کشورهای همسایه، و از سی میلیون خانوار فرزنددار ایرانی، ماجرای خانواده خرمدین یک مورد استثنا باشد، اما همه را یک دست به طنز و جوک می‌کشد و این یک ناجوانمردی رسانه‌ای است.
مدیر پیشین دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها با تاکید بر اینکه «همین طنزها و ادامه شوخی‌ها، حرمت‌شکنی‌هایی را در پی می‌آورد که نهایتا فضای حریم خانواده‌ها به شدت زیر سوال می‌برد و این ناجوانمردی است.» گفت: باید برای مقابله با چنین اتفاقی، نهادهای خود کنترلی و نهادهای فضای مجازی ایجاد کنیم.
سلطانی‌فر خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، به نظر من پلیس نباید خیلی سریع و با این جزئیات، اطلاعات را در جامعه پخش می‌کرد و شاید بتوانیم از پلیس بخواهیم که بخش عمده این خبررسانی را کمی کنترل کند. هر چند که ماجرای بابک خرمدین، برای خودشان هم در فضای مجازی جدید، نخستین تجربه این چنینی محسوب می‌شد اما در ادامه، فکر می‌کنم نقش پلیس باید مقداری متفاوت شود.
این استاد ارتباطات یادآور شد: ضمن اینکه پخش اخبار خشونت، خشونت‌زایی می‌کند و جامعه را به خشونت بیشتر می‌کشاند. بنابراین گمان می‌کنم در مواردی مانند این ماجرا، باید از نهادهایی مانند پلیس، خبرگزاری‌ها و رسانه‌های مختلف کمک بگیریم که جلوی انتشار این نوع اخبار را به این شکل بگیرند. اما این مساله نباید باعث شود که پلیس یا نهادهای دیگر هم سوءاستفاده کرده و فضای سانسور را شکل دهند. به نظرم باید روندی بینابین این‌ها اتخاذ شود که بدانیم چگونه خبر باید پخش شود که نهادهای خانوادگی لطمه نبیند، ایجاد ناراحتی و نگرانی در خانواده‌ها نکند و نهادهایی مثل والدین و خانواده خدشه نبینند.
سلطانی‌فر در پایان تصریح کرد: این‌ها جزو سیاست‌هایی است که ما رسانه‌ای‌ها آن را بلدیم و نهایتا پلیس هم باید از این قضیه استفاده کند تا بتوانیم از آسیب‌های چنین روندی جلوگیری کنیم؛ در کنار اینکه جلوی هر نوع سانسور را می‌گیریم که عاملی برای شکل گرفتن سانسور نشود، مقداری هم با متانت بیشتری عمل کنیم.
