در نشست خبری جشنواره تئاتر فجر مطرح شد:
تئاتر در ایام کرونا بیکار ننشست/ جشنواره حامی مالی ندارد/ بنا بر این نباشد که تئاتری‌ها برای دیده شدن حتماً به تهران بیایند
دبیر جشنواره تئاتر فجر با بیان اینکه در شرایط سخت و طاقت‌فرسایی هستیم که تئاتر علیرغم اینکه نتوانسته به دلیل شرایط سخت کرونایی اجرای عمومی داشته و مانند گذشته به التیام روحی و روانی جامعه بپردازد، تاکید کرد: با وجود این شرایط تئاتر آنچنان هم بیکار ننشسته و با اینکه امکان اجرا نداشته اما از کار کردن دست نکشیده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر با حضور حسین مسافرآستانه (دبیر این رویداد) و مدیران بخش‌های مختلف روز چهارشنبه هشتم بهمن در تالار رودکی برگزار شد.
«حسین مسافرآستانه» در ابتدای این نشست، با اشاره به نقش و اهمیت رسانه‌ها در بهبود وضعیت هنر گفت: می‌دانیم که اهمیت و ضرورت و نقش هنر، خاصه تئاتر در جریان‌های مختلف زندگی بشری چقدر اثرگذار بوده. به ویژه تئاتر همیشه برای آرامش بخشیدن به وضعیت روحی جامعه نقشی اساسی داشته و در طول تاریخ هرگز از این نقش فاصله نگرفته است. حتی اگر نگاهی گذرا به خاستگاه تئاتر کنیم، می‌بینیم که بخش بزرگی از آن از دل آیین و مناسک و برای آرامش اجتماعی به وجود آمده است. در وقایع سخت روزگاران گذشته وقتی مردم با بلایایی آسمانی و زمینی از جمله جنگ جهانی دوم روبه‌رو شدند که یاس و ناامیدی پس از آن بر زندگی بشر احاطه یافت، متفکران و اندیشمندان تئاتر با طرح و برنامه‌های متعدد که برخی از آنها همچون جشنواره آوینیون برای امیدآفرینی وارد میدان شدند.
او ادامه داد: الان هم در شرایط سخت و طاقت‌فرسایی هستیم که تئاتر علیرغم اینکه نتوانسته به دلیل شرایط سخت کرونایی اجرای عمومی داشته و مانند گذشته به التیام روحی و روانی جامعه بپردازد اما آنچنان هم بیکار ننشسته. با اینکه امکان اجرا نداشته اما از کار کردن دست نکشیده است.
دبیر سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر یادآور شد: می‌خواهم از ایثارگران فرهنگ و هنر و تئاتری‌ها یاد کنم که در یک سال اخیر دست از تلاش نکشیدند به امید اینکه اتفاقی بیافتد و نقش خود را در برابر مردم ایفا کنند. از همه این هنرمندان تشکر می‌کنم. از مدافعان سلامت که برای سلامتی جسم جامعه تلاش کردند متشکرم و هنرمندان تئاتر هم در این ایثار شریک‌اند چراکه برای اینکه روح و روان مردم را التیام دهند دست از تلاش نکشیدند.
مسافرآستانه با تاکید بر اینکه «این جشنواره یکی از مهم‌ترین فرصت‌هایی است که این دوستان بتوانند حاصل کارشان را ارائه کنند.» گفت: از همه عزیزانی که به هر دلیلی نتوانستند در بخش نهایی جشنواره باشند تشکر می‌کنم و می‌خواهم بگویم اگر به دلیل محدودیت نتوانستیم پذیرای ایشان باشیم دلیل بر ضعف این آثار نیست. امیدوارم به زودی و با برنامه‌ریزی آینده اجراهای تئاتر را با آثاری که در جدول اجرا هستند یا نیستند در سالن‌های خصوصی و دولتی شاهد باشیم. امیدوارم که شاهد شیوع بیشتر کرونا نباشیم و امکان زندگی آرام‌تری را برای ما جامعه و جهان شاهد باشیم.
او خاطرنشان کرد: تاکید می‌کنم که جشنواره در فرصت کم و زمان کوتاه و ظرفیت فیزیکی و پشتیبانی محدود نتوانست میزبان همه آثاری باشند که آفرینندگان آنها در این یک سال زحمت کشیدند. در این رقابت فشرده تعدادی ناگزیر مبتنی بر زمان، مکان و پشتیبانی انتخاب شدند که در روزهای آینده شاهد اجرای آنها در صحنه خواهیم بود.
دبیر سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر پس از وقفه‌ای کوتاه برای ارائه آمار و اطلاعات این دوره از جشنواره برای مخاطبان پخش زنده شبکه خبر، گفت: سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر ۱۱ بخش شامل ۶ بخش اجرایی و ۵ بخش غیر اجرایی دارد که در بخش اجرای آثار نمایشی جشنواره میزبان ۱۰۷ نمایش است. از این میان، ۴۶ درصد آثار به تهران و ۵۴ درصد به سایر استان‌ها اختصاص دارد.
مسافر آستانه یادآور شد: ما در شرایط خیلی سختی هستیم و تجربه دوره‌های گذشته در این دوره برای ما چندان کارگشا نبود. من و همکارانم در ستاد جشنواره، سابقه طولانی در برگزاری جشنواره‌های تئاتری داشتیم اما این دوره از هر نظر سخت و غیر قابل پیش‌بینی بود. شاید ما در آغاز که کار جشنواره را پذیرفتیم گمان نمی‌کردیم با چه سختی‌هایی مواجهیم؛ راهی دشوار که ثبات ندارد.
او تطبیق جشنواره با شرایط کنونی از مهم‌ترین چالش‌ها خواند و گفت: وقتی تعداد آثار شرکت کننده در جشنواره از استان‌های دیگر را دیدیم هم خوشحال شدیم و هم نگران اسکان آنها در شرایط کرونایی. وقتی بنا شد آثار اجرای فیزیکی داشته باشند تازه آغاز سختی‌های جشنواره بود. اما با هماهنگی با وزارت بهداشت بخشی از نگرانی ما درباره حضور و اسکان هنرمندان از استان‌ها رفع شد. با پایمردی وزارت بهداشت، همه گروه‌ها به طور رایگان تست کرونا خواهند داد و حدود ۲۰۰ نفر از همکاران ستادی ما در تهران هم تست دادند و باید از وزارت بهداشت سپاسگزاری کنم که باعث شدند با خاطرجمعی بیشتری این جشنواره را برگزار کنیم.
مسافر آستانه با بیان اینکه این دوره جشنواره نتوانست حامی مالی جذب کند و از این جهت تئاتر همچنان مهجور است، اسامی برخی از حامیان معنوی این رویداد را برشمرد.
دبیر سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر همچنین با اشاره به بخش‌های سرباز انقلاب و همچنین بخش پژوهش و وبینار گفت: بخش پژوهش به مدت پنج روز در تماشاخانه نوفل‌لوشاتو برگزار خواهد شد.
«محسن حسن‌زاده» هم در ادامه این نشست با اشاره به اینکه سالن‌های بزرگ ۳۰ تا ۴۰ درصد و سالن‌های کوچک ۵۰ درصد ظرفیت خود را بلیت‌فروشی می‌کنند، گفت: پخش آثار در فضای مجازی از روز ۱۴ بهمن و با تاخیر سه روزه آغاز می‌شود که جدول پخش فیلم‌ها از طریق سه پلتفرم تیوال، نمایش نت و تلویزیون تئاتر ایران اطلاع‌رسانی خواهد شد که دو پلتفرم اول برای عموم تماشاگران و تلویزیون تئاتر ایران برای مهمانان خواهد بود.
او ادامه داد: نمایش‌های خیابانی در پهنه رودکی، پلازای میدان ولیعصر و آب‌نمای ایران‌مال اجرا می‌شوند. همچنین یازدهم بهمن در سالن انتظار راه آهن تهران مراسمی برای آثار برگزیده بخش عکس و پوستر برگزار خواهد شد.
مسافر آستانه هم در ادامه نشست گفت: ما در هر بخشی تلاش‌مان این بود که در انتخاب آثار و داوری، و تقدیر و بزرگداشت، یکی از چهره‌های موثر در سایر استان‌ها را کنارمان داشته باشیم. تا بنا را بر این نگذاریم که هر کسی می‌خواهد در تئاتر دیده شود حتماً باید به تهران بیاید.
دبیر جشنواره سی و نهم تئاتر فجر با اشاره به بزرگداشت‌های این دوره گفت: اختر تاجیک از عکاسان قدیمی و پیشکسوت تئاتر، همایون علی‌آبادی از اصحاب نقد، بهرام ابراهیمی از بازیگران قدیمی تئاتر و تلویزیون، جمشید داورپناه از هنرمندان تئاتر خراسان شمالی مورد تقدیر و بزرگداشت قرار می‌گیرند.
مسافر آستانه در ادامه پاسخگوی پرسش خبرنگاران شد و درباره بودجه جشنواره، گفت: بودجه پیشنهادی ما پنج میلیارد و خرده‌ای بود اما بعدها این بودجه با رقم ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان تصویب شد.
او همچنین در پاسخ به سوال دیگری درباره امنیت آثار در فضای مجازی گفت: ما بنا را بر این گذاشتیم که این آثار در ۲۴ ساعت حق پخش داشته باشند عمدتا نگاه ماه و صحبتی که با هنرمندان داشتیم این بود که به این ۲۴ ساعت به چشم فرصت تبلیغاتی نگاه کنند. حساسیتی که تهیه‌کنندگان سینمایی دارند در تئاتر نیست. اگر فرض محال این آثار ضبط هم بشوند، مغایرتی با آنچه در صحنه اجرا شود ندارد. تماشاگر تخصصی تئاتر ترجیح می‌دهد اثر را روی صحنه ببیند.
مسافر آستانه درباره سوال دیگری درباره بروز بیماری برای گروه نمایشی، گفت: ما تمهیدات لازم را برای اینکه چنین اتفاقی نیفتد فراهم کرده‌ایم و تا جای ممکن از گروه‌ها و تماشاگران محافظت می‌کنیم اما در صورت چنین اتفاقی، سالن و اجرا را بلافاصله متوقف و منوط به نظر متخصصان امر خواهیم کرد.
دبیر سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر درباره تجربه‌ای که برای دبیر آینده به جای خواهد گذاشت، گفت: هر دبیری برای هر بخشی باید به دو نگاه توجه کند که یکی از آنها ظرفیت آن بخش در موجودیت تئاتر و اندازه آن است.
مسافرآستانه با بیان اینکه کرونا فرصت جدیدی را هم ارائه کرده، از ضرورت تهیه فیلم تئاترها گفت: پلتفرم‌های خاصی برای پخش و اجرای تئاتر باید تدارک دیده شود و اجرای تئاتر در فضای مجازی را یک تجربه جدید در این زمینه خواند که در ادامه، خود را تصحیح خواهد کرد.
او با اشاره به نبود بخش تئاتر فیزیکال و بدن و حرکت، گفت: در مورد این بخش دیر به جمع‌بندی رسیدیم با اینکه ظرفیت خوبی در این حوزه در کشور داریم اما خیلی با برنامه‌ریزی همراه نبوده. این بخش یک ضرورت و فرصت است اما یک تعریف درست از این بخش نه توسط دانشگاهیان و نه متخصصانش ارائه نشده است. بنابراین در بررسی آثار رسیده متوجه شدیم که هیچ کدام واجد تعریف درستی از هنر حرکت و بدن نیست. حرکات آکروباتیک و ورزشی و آنچه در برنامه عصر جدید می‌بینیم، در تعریف تئاتر فیزیکال نمی‌گنجیدند و آثاری که بتواند تعریف درستی از تئاتر فیزیکال را ارائه کنند ندیدیم که به جمع‌بندی برسیم اما قطعاً به این بخش بی‌توجهی نخواهد شد.
مسافر آستانه در پاسخ به سوالی درباره اینکه چه ضمانتی هست که در صورت ابتلای تماشاگر یا هنرمندی به کرونا، تئاتر دوباره تعطیل نشود، گفت: سایر مشاغل خود را با شرایط کرونایی تطبیق دادند و ما خودمان سختگیرانه این کار را کردیم و وزارت بهداشت از اهالی شرکت‌کننده و برگزارکنندگان تست گرفته است.
او همچنین درباره چگونگی حمایت از هنرمندان تئاتر که بخش بزرگی از آنها در این یک سال کار نکردند و حتی به مشاغل دیگری روی آوردند، گفت: جشنواره فرصتی است برای حمایت از کسانی که سال گذشته روی صحنه بودند. دون شأن هنرمندان است که بدون کار کردن از آنها حمایت کنیم. اینکه عده‌ای در خانه بنشینند و مطالبه حمایت کنند مورد قبول خود خانواده تئاتر هم نیست. بعید می‌دانم هنرمندی در قبال کار نکردن توقع حمایت داشته باشد. اگر سخت است برای همه سخت است. در این روزهای سخت است که هنرمندان می‌توانند به کمک جامعه خودشان بیایند.
او همچنین درباره همزمانی جشنواره‌های تئاتر و سینما گفت: این قضیه مختص امسال و پارسال نیست و در هیچ زمانی ندیدیم مخاطب واقعی و علاقه‌مند به تئاتر به دلیل همزمانی جشنواره‌های فحر، به تئاتر بی‌توجهی کنند. تئاتر به اندازه کافی تماشاگر دارد.
در ادامه مراسم رونمایی از نشان و پوستر جشنواره که توسط مهدی دوایی طراحی شده بود با حضور مرضیه پوراکبری همسر شهید مدافع سلامت دکتر غلامرضا فخری برگزار شد.
مسافر آستانه در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا، درباره اینکه نگاه سختگیرانه به تعطیلی تئاتر و سینما نه از طرف خبرنگاران و هنرمندان که از جانب وزیر ارشاد آغاز شد که پیش از تشکیل ستاد مقابله با کرونا دستورالعمل تعطیلی تئاتر را صادر کرد، گفت: به نمایندگی از جامعه هنری آقای قادر آشنا بارها به وزیر ارشاد مسائل ارائه کرده و مشاوره دادند. اگر نه، نگاه همان است. چون نظرات و نگاه تخصصی کمتری نسبت به تئاتر به وزیر ارائه شده است. اما امیدوارم بعد جشنواره هم شاهد فعالیت تئاتر و سینما هم باشیم.
او در پایان با تاکید بر اینکه جشنواره امسال نه از نظر کمیت و کیفیت آثار با هیچ دوره‌ای قابل مقایسه نیست و تابعی از شرایط کلی یک سال است، گفت: در این دوره کارهایی که تولید شده باشند اما به دلیل شیوع کرونا نتوانستند اجرا کنند را پذیرفتیم و منعی برای اجرایشان نداشتیم در حالی‌که این شرایط را در سال‌های پیش شاهد نبودیم.
