علی جنتی:
ایران ظرفیت مطلوبی در دیپلماسی فرهنگی دارد
آنچه باید از طریق دیپلماسی فرهنگی منتقل شود طرز تفکر و شیوه اندیشیدن است نه طرز نواختن یک ساز یا تماشا کردن یک فیلم.
علی جنتی معتقد است که نیاز به هدایت و انتخاب دیپلماسی متناسب با شعار‌ها، اهداف و آرمان‌های جمهوری اسلامی بسیار مهم است.
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که صبح امروز(۲۴ آذر) در سمینار آینده‌پژوهی تحولات جهان اسلام سخن می‌گفت؛ افزود: نیاز به هدایت و انتخاب دیپلماسی متناسب با شعار‌ها، اهداف و آرمان‌های جمهوری اسلامی بسیار مهم است اما نظام سلطه تلاش می‌کند با ایجاد موانع فراوان این مسیر را تغییر دهد و برای فراهم کردن زمینه‌های پژوهش الگوی لیبرال دموکراسی در دیگر کشور‌ها تلاش می‌کند.
وی ادامه داد: یکی از وظایف خطیر نمایندگان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مقابله با این ترفند معرفی شایسته الگو‌ها و نظریه‌های مدیریت و حکومت اسلامی است و اینک که شاهد گسترش موج جدیدی از جنبش‌های اسلامی هستیم ظهور گروه‌های تروریستی همچون القاعده و داعش با هدف متوسل شدن به حرکت‌های اسلامی و بدنام کردن چهره درخشان اسلام در حال وقوع است.
وزیر ارشاد با بیان این‌که در تحولات اخیر نظام بین‌المللی دو نکته از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، گفت: نخست انتقال تدریجی قدرت از نیمه غربی جهان به نیمه شرقی و بازگشت آسیاب به جایگاه اصلی خویش پیش از انقلاب صنعتی و دوم انتقال قدرت از دولت‌ها به بازیگران غیردولتی که غرب و شرق را تحت تأثیر خود قرار داده است دو اتفاق مهمی است که به مزیت نسبی یا فرصت طلایی برای ایران آرمان خواه تبدیل شده، به شرط آنکه اهداف را نسبت به این تحولات هوشمندانه تعریف کنیم.
وی ادامه داد: می‌توان گفت مهم‌ترین فرصت نظام جمهوری اسلامی ایران در تحولات منطقه مدیریت و کنترل این تحولات با ابزار قدرت نرم فرهنگی است، همچنان که مهم‌ترین تهدید پیش رو از همین ناحیه است و امروز استفاده از نیروی نظامی به عنوان برجسته‌ترین نماد قدرت در میان ملت‌ها کارآیی خود را از دست داده و آنچه امروز در نظام بین‌الملل امتیاز دارد و از مولفه‌های اصلی قدرت است ظرفیت قدرت نرم در محیط بین‌المللی است و ملاحظات سیاسی، اقتصادی و امنیت چه در حوزه سنتی و کلاسیک در عرصه بین‌الملل است که سیاست خارجی کشور‌ها بر آن اعمال می‌شود و فرهنگ رکن چهارم سیاست خارجی را تشکیل می‌دهد و نمونه بارز اعمال قدرت نرم یک کشور است که منجر به پیشرفت وسیع منافع ملی در آن سوی مرز‌ها می‌شود.
علی جنتی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به لزوم بکارگیری ابزارهای فرهنگی به طور تمام و کمال در پیشبرد منافع ملی، تصریح کرد: اگر چه ابزارهای فرهنگی به طور تمام نمی‌تواند جایگیزین ابزارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی شود اما می‌تواند مکمل آن‌ها باشد و امروزه حتی قوی‌ترین کشور‌ها نیز ترجیح می‌دهند تا آنجا که ممکن است از شیوه‌های فرهنگی برای تأمین منافع خود استفاده کنند.
وی تأکید کرد: از نکات قابل توجه در توفیق دیپلماسی فرهنگی سلب تلقی و نوع نگاه مردم دیگر کشور‌ها به کشور ما است و افکار عمومی در دیگر کشور‌ها نسبت به کشور ما منفی باشد طبیعتاً از قدرت دیپلماسی کاسته می‌شود و وضعیتی که هم اکنون در مورد جمهوری اسلامی در برخی مناطق جهان شاهد هستیم و رسانه‌های وابسته به صهیونیسم در ایجاد این وضعیت مخدوش موثر بوده‌اند یکی از چالش‌های اساسی فرهنگی نظام است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت مطلوبی در دیپلماسی فرهنگی برخوردار است و علاوه بر برخورداری از منابع قدرت سرد توان تقویت قدرت نرم را نیز دارد. لذا پیش از هر چیز باید داشته‌های فرهنگی خویش را بشناسیم و در مرحله بعد با معرفی آن به جهانیان قدرت و سرعت نفوذ آن را به دقت بسنجیم و بکار ببریم چرا که به باور همه اهالی فرهنگ، فرهنگ و مولفه‌های آن در جان و دل انسان‌ها نفوذ می‌کنند و ماندگار می‌شوند و از این منظر دیپلماسی فرهنگی بر دیپلماسی سیاسی و نظامی ارجحیت دارد.
وی ادامه داد: دیپلماسی فرهنگی به تقویت اعتماد مردم دیگر کشور‌ها نسبت به ارزش‌ها، انگاره‌ها و اندیشه‌های وارداتی کمک می‌کند و بر اساس این اعتماد توافق‌نامه‌های سیاسی و اقتصادی می‌تواند منعقد شود و به تدریج امکان سرمایه‌گذاری و تبادل بازرگانی محقق می‌شود و تصرف بازارهای مالی و صادراتی منطقه و بین‌المللی بدون شناخت فرهنگ و زبان ملل مقصد امکان‌پذیر نیست.
وی با بیان این‌که هدف دیپلماسی فرهنگی جوانان دیگر کشور‌ها هستند، خاطرنشان کرد: جوانانی که شاید در آینده مسئولیت‌های مهمی را در داخل کشور خود به عهده بگیرند هدف دیپلماسی فرهنگی هستند و از این رو دیپلماسی فرهنگی پیش از هر چیز باید افق برنامههای دولت‌ها را در دیگر کشور‌ها پیش‌بینی کند و فرهنگ برخلاف دیگر مظاهر دیپلماسی در جوامع مقصد با مقاومت کمتری مواجه می‌شود و این یکی از کلیدهای موفقیت قدرت نرم است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرد: دیپلماسی فرهنگی از لحن خشمانه و آمرانه به دور است و در کنار جذابیت‌های ویژه‌اش با ظرافت غیرمشهودی اعماق ذهن و روح مخاطبان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و توجه به دیپلماسی فرهنگی از آنجا اهمیت می‌یابد که دولت‌ها سرمایه‌گذاری‌های بسیاری در این راه انجام داده‌اند.
وی در بخش دیگری از صحبت‌ها خود با اشاره به نقش دولت آمریکا در دیپلماسی فرهنگی گفت: ایالات متحده از سالیان دور تا کنون برای ترویج فرهنگ لیبرال دموکراسی و تسخیر اذهان عمومی از دیپلماسی فرهنگی بهره برده است و برای مثال دانشگاه‌های آمریکایی در لبنان و مصر در سال ۲۰۰۳ حدور ۶ هزار دانشجو را پذیرفته‌اند که خود یکی از ابزارهای مهم دیپلماسی فرهنگی به شمار می‌رود و فرآیند انتقال ارزش‌ها و فرهنگ آمریکایی از طریق نخبگان حکومتی کشورهای مسلمان از اولویت‌های مهم آنان است وبسیاری از رهبر‌ها و مقامات کشورهای جهان در دانشگاه‌های آمریکایی تحصیل کرده‌اند و این‌گونه گروه نخبگان خواسته یا ناخواسته از فرهنگ آمریکایی تأثیر می‌پذیرند.
جنتی تأکید کرد: تردیدی نیست که برای توفیق در دیپلماسی فرهنگی باز‌شناسی ارتباط با موضوعاتی چون بیداری اسلامی، جنبش‌های اسلام‌گرایانه و عدالت جویانه، شهروندان علاقمند به جمهوری اسلامی ایران و ایرانیان خارج از کشور و دیگر موضوعات مرتبط باید مورد توجه قرار گیرد و از سوی دیگر ایران هراسی و شیعه هراسی به ترفندی تبلیغاتی در کشورهای خاور میانه و چالشی مهم برای دیپلماسی ایران است باید با بهترین راه مقابله شود تا بتوان از قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به اهداف استفاده نمود و دیپلماسی فرنگی اگر چه برنامههای فرهنگی نظیر برگزاری نمایشگاه، کنسرت یا اهدای محصولات فرهنگی به خودی خود ارزشمند است اما در حوزه جنگ نرم توفیق چندانی ندارد و نقش دیپلماسی فرهنگی هم افزایی برنامههای دقیق و بلند مدت در عمق و سطح است.
جنتی گفت: به عبارت دیگر آنچه باید از طریق دیپلماسی فرهنگی منتقل شود طرز تفکر و شیوه اندیشیدن است نه طرز نواختن یک ساز یا تماشا کردن یک فیلم و قدرت نرم نیازمند هوش و هم افزایی عقاید و ابزارهای فرهنگی به صورت توأم و هماهنگ است.
