درحاشیه ارسال پیامکهایی که مضامین مذهبی همراه با وعده و وعید دارند؛
باید مراقب بدعتگذاران بود

درگذشتهای نه چندان دور در مساجد، زیارتگاهها و اماکن مذهبی هم جهل - نوشتههایی با مضمون نقل قولها، تبشیرها، تهدیدها، ادعایهای کذب و خوابهای باطل در حاشیه بعضی از کتب ادعیه دیده میشد که حاصلی جز جهل مضاعف نداشت. اغلب پیامکها هم موجب بدعتگذاری در دین میشود که رواج خرافه را درپی دارد.
درمیان پیامکهای مذهبی؛ جز آن گروه که جنبهی اطلاعرسانی دارند؛ هستند پیامکهایی که با اهداف متفاوت؛ بعضا بار معنایی تهدیدآمیز یا تشویقی دارند. آمار این پیامکها نیز روز به روز درحال افزایش است به گونهای که بسیاری از مخاطبان شبکههای تلفن همراه؛ بخشی از دردسرهای این شبکهها را دریافت چنین پیامهایی ازسوی نهادها و افراد نامعلوم میدانند. آیا قصدی در کار است تا با ارسال پیامکهایی این چنین که گاه مطالبی سخیف با آب و رنگ دینی آمیخته به خرافه دارند، اعتقاد مردم را از بین ببرند؟ چه کسی از حجم عظیم این پیامکها منتفع میشود؟ آیا دستهای پنهانی با تحریک یا میانداری برخی افراد یا شرکتها، هرچند وقت یکبار چنین موجهایی را در سطح جامعه راه میاندازند تا تجارتی میلیونی ناشی از هزینهی ارسال پیامک که از مشترکین دریافت میشود؛ شکل بگیرد؟
امروزه نوع انتقال این جهل - نوشتهها تغییر کرده و اگرچه تلفن همراه باعثارتباط و اطلاعرسانی سریع و آسان میشود، اما این ابزار بیطرف در شرایط مختلف و با اهداف مختلف مورد سوءاستفاده قرار گرفته و روی کار آمدن شبکههای اجتماعی و نرمافزارهای ارتباطی مختلف مثل «وایبر» و «واتس آپ» و «لاین» نیز در شکل بسیار گستردهای ارسال اینگونه پیامها را به سادگی فشردن چند کلید امکانپذیرتر کرده و سرعت حیرتآوری به این ویروسهای ذهنی و عقیدتی داده است.
کافیست به مضمون برخی از پیامکهایی که برای بسیاری از کاربران ارسال میشود؛ نگاهی بیندازیم: «قبل از اینکه پیام را باز کنی هر چیزی که آرزو داری از خدا بخواه… نامه را بخون تو رو خدا کامل بخون… / … برای اینکه آرزوهات برآورده بشه ایمانت را به خدا ثابت کن و این پیام را برای ده نفر بفرست تا ۲۰ دقیقه بعد آرزویت برآورده شود این شوخی نیست. بسمالله… العزیز… الجبار… المتکبر و… خطر نکن امتحان کن حتی اگر باور نداری / سلام هر چیزی رو که بیشتر از همه میخوای ۳ بار تکرار کن بعد نوشته زیر رو بخون. بسمالله الرحمن الرحیم… لاحول و لاقوه الا بالله العزیز العلیم… آمین… / این پیام را برای ده نفر بفرست، آرزوت برآورده میشه. باور نمیکردم ولی واقعا برآورده میشه. پاک کنی یا نفرستی ممکنه آرزوت برآورده نشه. الان ساعت را نگاه کن دقیقا نه دقیقه بعد اتفاقی میافتد که باورت نمیشود / امروز روز مهربونیاست. امروز روز زیباییهاست. امروز روز خوشگلیهاست. این پیام را برای ده نفر بفرست و هشت بار بگو یا خدا، مطمئن باش تا چند روز دیگه یه خبر خوش بهت میرسه حتما بفرست»
سوءاستفاده و بهرهبرداری بعضاً افراطی و خرافاتی از اعتقادات افراد بهرغم اینکه هیچ سندی دال بر معتبر بودن این پیامها نیست و اغلب متعارض با متون و علوم دینی و عقل سلیماند و از همه مهمتر طرح هرمی که میتواند به سرعت یک پیام را تبدیل به میلیونها عدد کند؛ از نکاتیست که در این پیامکها دیده میشود.
ازنظر روانشناسان؛ تلقین و ترس از مواردیست که میتواند باعثبروز حوادثو ضایعههای مختلف شود بهطوریکه حتی بیتوجهی به این پیامکها، ترسی را در اعماق قلب فرد ایجاد کرده و ذهن او را مشغول میکند که خود ممکن است باعثبروز مسائل و مشکلاتی شود.
در اینباره ابتدا با گشتی کوتاه در شهر؛ نظر برخی از شهروندان را در رابطه با این پیامکها و تاثیری که بر آنها داشته؛ جویا شدیم. پرسیدیم: نظرتان درباره پیامکهایی که با مضمون دینی و اعتقادی برایتان ارسال شده و از شما میخواهد آن را به دیگران ارسال کنید؛ چیست؟
دانشجوی فوقلیسانس رشته زمینشناسی گفت: اوایل برایم خیلی اهیمت داشت و آنها را منتشر میکردم اما وقتی دیدم نه تنها اتفاقی نمیافتد بلکه مایه تمسخر برخی دوستان میشود؛ دیگر به آنها اعتنایی نمیکنم.
خانم خانهداری اظهار داشت: انتشار این نوع پیامها باعثمیشود افراد را در معذوریت قرار دهیم و خودمان سبب انتشار بیشتر آنها شویم. بنابراین آنها را پخش نمیکنم ولی همیشه میترسم نکند واقعا اتفاقی بیفتد.
دانشآموز دبیرستانی توضیح داد: تنها موردی که آن را انتشار میدهم صلوات است و گرنه هیچ نوع دیگری از این پیامها را انتشار نمیدهم. مدتی آنها را منتشر میکردم؛ وقتی نتیجه نمیداد؛ خیلی ناامید میشدم.
این پیامها جامعه را به خرافه سوق میدهد
حجتالاسلام محمود ابوالقاسمی با تاکید بر اینکه عصر ما، عصر اطلاعات است و باید مراقب باشیم که هر اطلاعاتی را کسب نکنیم، افزود: به دلیل اطلاعات گوناگونی که دراختیار ما قرار دارد بعضا به مسائل بیهوده و باطل عقیده پیدا میکنیم و این بر رفتار ما تاثیرگذار خواهد بود.
وی با اشاره به پیامکهای مذهبی که تهدید و تشویق را در خود نهفته دارند؛ گفت: اینها به دلیل این است که اطلاعات ناصحیح و غیرواقعی در جامعه زیاد شده و یعنی جامعه به انحراف کشیده و خرافه زیاد شده است.
مهمترین پیامد این پیامها؛ ناامیدی از رحمت حق است
حجتالاسلام مسعود ادیب با بیان اینکه این نوع پیامکها سرگرمیست برای افرادی که ذوق دینی ندارند، گفت: در گذشته هم در مساجد و زیارتگاهها در صفحهای از مفاتیح و کتب ادعیه مطالبی با این مضمون وجود داشت. باید گفت این موضوع نیاز به یک تحلیل جامعهشناختی دارد و اینکه چه انگیزه اجتماعی در انتشار این نوع پیامها وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه گاهی این پیامکها مضامین خوبی دارند اما الزام برای ارسال آنها گزافهگوییست، گفت: این الزام برای انتشار همراه با تشویق یا تهدید ممکن است منجر به نوعی بدفهمی در جامعه شود و این شائبه را ایجاد کند که به دلیل امری که وجه شرعی و دینی ندارد؛ خدای مهربان به دلیل امری بیهوده؛ بندگانش را مورد عقاب قرار میدهد و این بیاعتمادی و ناامیدی از رحمت خدا را باعثمیشود.
این استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: این پیامکها موجب نوعی بدعتگذاری در دین میشود که رواج خرافه را درپی دارد. اگر آنها با انگیزه فرستاده شوند تا دیگران را در کار مستحبی مانند فرستادن صلوات شریک کنیم؛ خوب است اما وعدهها و وعیدها نوعی بدبینی، یاس و ترس از خدا را به دلیل مسئله غیرشرعی در جامعه ایجاد میکند و به بدگمانی و توقعی منجر میشود که برآورده نمیشود و البته مایهی تمسخر دیگران و دینگریزیست.