عمارت خورشید نادرشاه

عمارت خورشید (کاخ کلات) یکی از اماکن دیدنی کلات نادری واز معدود بناهای دوره افشاری است که ساخت آن به دستور نادر شاه افشار در سال ۱۱۵۱ ه.ق آغاز شد وساخت آن حتی تا آخرین سال‌‌های حیات او یعنی سال ۱۱۶۰ هجری قمری همچنان ادامه داشته و سرانجام با مرگ ناگهانی نادر نیمه‌تمام رها شده است. داستان این است که عمارت خورشید بنای مرموزی است که همه چیز را در موردش نمی‌دانیم، بسیاری آن را یک کاخ دانسته‌اند، برخی محل نگهداری غنایم گرانبهای نادر، بعضی هم به علت وجود سرداب کارکرد زندان را برایش در نظر گرفته‌اند، اما وجود چندین مقبره با طرح مشابه و فاصله زمانی کمی از آن، فرضیه مقبره بودن آن را تقویت می‌کند. در طبقه پایین این عمارت، موزه‌ مردم شناسی به همت کمیته امداد امام خمینی(ره) ساخته شده که به نمایش گذشته مردم کلات می‌پردازد. این عمارت سه طبقه که در میانۀ باغی بزرگ واقع شده، قبل‌تر ارتفاعش حدودا ۲۵ متر بوده، اما با خراب شدن سومین طبقه، ارتفاع عمارت به ۲۰ متر رسیده است وبا وجود اینکه در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شمارهٔ ثبت ۳۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است، به دلیل بی‌توجهی بازدیدکنندگان و عدم رسیدگی در وضعیت نامناسبی قرار دارد.