گزارش میدانی ایلنا از وضعیت لوازم و التحریر در آستانه ماه مهر؛
زور جیب پدر و مادر‌ها به قیمت‌ها نرسید / شهریور " داغ " است، قیمت‌ها " داغ‌تر "
استفاده از طرح‌های ایرانی بر روی جلد دفاتر تنها در اختیار یک شرکت است و کمترین مبلغی که سازمان تبلیغات اسلامی برای صدور مجوز استفاده از این طرح‌ها دریافت می‌کند ۱۰۰ میلیون است که برای تولید کنندگان که اکثر آنان به سختی در طی این سال‌ها در برابر واردات کالاهای ارزان قیمت چینی دوام آورده‌اند، به صرفه نیست و به همین خاطر است که هنوز هم بیشتر بازار را طرح‌های خارجی اشغال کرده است.
شهریور است و انتظار برای مدرسه. بوی ماه مهربان می‌آید؛ اما کتاب و دفتر‌ها نامهربان‌اند. شهریور " داغ " است، قیمت‌ها " داغ‌تر ".
بازار ۱۵ خرداد تهران و سرو صدای همیشگی چرخ‌های باربری. بوی ماه مهر همراه با بوی خوش دفتر و مداد دالان‌های تاریک و پیچ در پیچ بازار را پر کرده، خبری از خودکارهای بیک نیست تحریم در سال‌های گذشته بساط بیک نوستالژیک را برهم زده است. قیمت‌ها نسبت به سال گذشته پایین نیامده است و در برخی اجناس تا ۲۰ درصد رشد قیمت داشته اند.
ماه مهربان و نامهربانی قیمت‌ها
" می‌نویسی که چی بشه، با نوشتنت قیمت‌ها پایین می‌آد؟ " این را وقتی می گوید که می‌فهمد " خبرنگارم " و بعد به کارش ادامه می‌دهد، پشت هم قیمت‌ها را می‌پرسد تا بلکه دفتری با قیمت متناسب با موجودی در جیب خود پیدا کند، توجهی به عصبانیت فروشنده در پاسخ به او ندارد، باز هم به سئوال خود ادامه می‌دهد؛ اما ناامید. تنها آمده تا ناامیدی‌اش را نبینند و با حداقل موجودی خود خرید کند.
چینی و آلمانی با اختلاف قیمت چشمگیر
بازار مملو از اجناس خارجی و ایرانی است، طبق گفته فروشندگان مواد اولیه بیشتر اجناس ایرانی نیز خارجی است. مداد رنگی وضعیت عجیبی دارد، ۱۲ رنگ چینی که با فشار دست به راحتی می‌شکند تا آلمانی با همان مارک از نوع مرغوب و با قیمت‌های چند برابر.
عرب، یکی از فروشندگانی است که در مغازه‌اش فقط مداد رنگی و وسایل دیگر نقاشی می‌فروشد و می‌گوید: " چند سالی است که اجناس چینی به دلیل ارزان‌تر بودن بازار را تصاحب کرده است و مردم نیز ترجیح می‌دهند از اجناس چینی بخرند؛ چراکه قیمت آن برایشان به صرفه‌تر است.
وی در ادامه در رابطه با اختلاف قیمت مداد رنگی، اظهار می‌کند: یک مارک است؛ اما کشورهای تولید کننده فرق می‌کند. مداد رنگی ۱۲ رنگ چینی از ۱۲ هزار تومان شروع می‌شود تا ۴۰ هزار تومان؛ اما قیمت مداد رنگی‌های آلمانی از ۴۰ هزار تومان به بالا است.
ارزان؛ اما بی‌کیفیت
" جامدادی هزار تومنی دوزار نمی‌ارزه " این را یکی از خریدارانی می‌گوید که به تنهایی برای خرید لوازم التحریر آمده است. جنس خوب می‌خواهد؛ اما ارزان. فروشنده جامدادی هزار تومانی پیشنهاد می‌کند؛ اما با کیفیتی پایین‌تر.
قیمت جامدادی نیز جالب است از هزار تومان شروع می‌شود تا جامدادی‌های خوش آب و رنگی که به قیمت ۳۰ هزارتومان عرضه می‌شود.
می‌خرند؛ اما " کم "
قیمت دفاتر از ۱۴۰۰ تومان تا ۱۵ هزار تومان است. بسته به جنس و تعداد برگ‌ها و طرح روی جلدشان کم و زیاد می‌شود. اگر طرح‌های ایرانی باشد گران‌تر است.
محسنی، از فعالان قدیمی این بازار است و ادعا می‌کند تا به حال ماه " شهریور " را تا این حد بی‌رونق ندیده است. می‌گوید: " هر سال بد‌تر از سال گذشته است، در تمام سال‌هایی که در این بازار مشغول به فعالیت بوده‌ام بازار را تا این حد بی‌رونق ندیده‌ام.
وی با اشاره به افزایش قیمت لوازم التحریر در سال جاری اظهار می‌کند: " با توجه به افزایش قیمت کاغذ که موجب افزایش قیمت کتاب‌های درسی شده است قیمت دفتر نیز بالا رفته است، ما فروشندگان از خدایمان است که بتوانیم اجناس را با قیمت مناسب در اختیار مشتریان قرار دهیم؛ اما مسئله این است که این کار مستلزم قیمت خرید مناسب ما است.
علی رغم ممنوعیت استفاده از طرح‌های خارجی بر روی دفاتر، به جرات می‌توان گفت " ۸۰ درصد از دفاتر موجود در بازار با طرح‌های خارجی است.
صدور مجوزهای گران برای شرکت‌هایی خاص
" این را حتما بنویسید که سازمان تبلیغات اسلامی برای صدور مجوز برای استفاده از طرح‌های ایرانی مبالغ هنگفتی دریافت می‌کند " این را یکی از فروشندگان این منطقه ادعا می‌کند و تاکید می‌کند: " استفاده از طرح‌های ایرانی تنها در اختیار یک شرکت است و کمترین مبلغی که این سازمان برای صدور مجوز استفاده از این طرح‌ها پرداخت می‌کند ۱۰۰ میلیون است که برای تولید کنندگان که اکثر آنان به سختی در طی این سال‌ها در برابر واردات کالاهای ارزان قیمت چینی دوام آورده‌اند، بصرفه نیست و به همین خاطر است که هنوز هم بیشتر بازار را طرح‌های خارجی اشغال کرده است.
کلاه قرمزی، شکرستان و پهلوانان تنها در دستان یک شرکت
رئیس اتحادیه صنف صحافان تهران در این رابطه می‌گوید: «دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چاپ طرح‌های خارجی را روی دفاتر ممنوع اعلام کرده است و از سوی دیگر سازمان تبلیغات اسلامی طرح‌های داخلی را منحصراً در اختیار یک شرکت قرار داده و اکنون تولیدکنندگان بلاتکیف مانده‌اند.
جلیل غفاری‌رهبر با تاکید بر اینکه سازمان تبلیغات اسلامی تمامی طرح‌های شخصیت داستان‌های ایرانی از جمله کلاه قرمزی، شکرستان و پهلوانان را تنها به یک شرکت که جواز کسب ندارد، داده است، اظهار می‌کند: " همین عامل باعثافزایش قیمت دفاتر با طرح‌های داخلی شده است.
قیمت لوازم التحریر در نمایشگاه نیز بالاست
در ابتدا تصور می‌شد نمایشگاه لوازم التحریر گزینه‌ای است پیش روی خانواده‌هایی که حتی برای خرید لوازم التحریر از ماه‌ها پیش برنامه ریزی داشته‌اند؛ اما قیمت‌ها در نمایشگاه نیز مانند دیگر نقاط مرکزی و جنوبی شهر است، لازم به ذکر است که در نمایشگاه نیز جای طرح‌های ایرانی در بسیاری از غرفه‌ها خالی است.
نصف پارسال می‌خرند
" دلتون خوشه‌ها، همین که یه چیزی باشه بتونن روش بنویسن مهمه جنس مرغوب کاغذ کیلویی چند؟ " عصبانی است، مخارج ۲ فرزند دبستانی کافی است تا از زمین و زمین شاکی باشد، حوصله جواب دادن ندارد تنها همین را می‌گوید و دور می‌شود.
یکی از فروشندگان می‌گوید: " نمی‌توان گفت کم فروخته‌ایم چون نیاز به دفتر و مداد نیازی است که باید برطرف شود؛ اما بوده‌اند خانواده‌هایی که طبق گفته خودشان نصف خرید سال گذشته خریداری کرده‌اند.
جنس خوب، شمال شهر، قیمت‌ها عجیب
داستان اختلاف قیمت‌ها از شمال تا جنوب شهر داستانی تکراری است، در سال‌هایی که گذشته است قشر کم در آمد جامعه نگاه‌شان به تامین اساسی‌ترین نیاز هر کودک برای حق تحصیل نا‌امیدانه‌تر شده است.
اینجا مدرسه‌ای‌ها می‌آیند، انتخاب می‌کنند و با دستان پر می‌روند. قیمت پرسیده نمی‌شود، چند هزار تومان بالا‌تر مهم نیست، فقط جنس لوازم التحریر خوب و به روز باشد برایشان کافی است. اینجا دفاتری با طرح‌های ایرانی و خارجی حتی تا ۵۰ هزار تومان نیز خرید و فروش می‌شود. کسی هم اعتراضی ندارد.
فهیم فروشنده‌ای در منطقه پاسداران تهران است و از میزان فروشش راضی است. وی در رابطه با اختلاف قیمت‌ها در نقاط مختلف شهر می‌گوید: " تا زمانی که مردم شکایتی نداشته باشند کسی ایرادی به قیمت‌ها نمی‌گیرد. بالا بودن قیمت این دفاتر بدلیل جنس خوبشان است در این نقاط اجناسی خرید و فروش می‌شود که در دیگر نقاط تهران وجود ندارد.
خبرنگار: یاسمن خالقیان
