چند پارگی مدیریت شهری از موانع اصلی تصمیم گیری های شهری است

ایلنا: رییس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران، گفت: یکی از اصلی‌ترین موانع فراروی مدیریت شهری‏، بخصوص در کلان شهرها، چند پارگی مدیریت شهری در عرصه سیاست‌گذاری، تصمیم‌سازی، برنامه‌ریزی، هدایت و نظارت است.

به گزارش ایلنا، مراسم بزرگداشت روزجهانی شهرسازی که در تالارایوان شمس و با حضور عباس آخوندی، وزیرمسکن و شهرسازی، محمدسالاری، رییس کمیسیون شهرسازی ومعماری شورای شهر تهران و علی نوذرپور، رییس جامعه مهندسان شهرساز ایران و جمعی ازاساتید و فعالان حوزه شهرسازی ایران در تالار ایوان شمس برگزار شد.

محمد سالاری ضمن تبریک روز جهانی شهرسازی۹۲ و گرامیداشت مقام شهید فهمیده وشهید تندگویان اظهارداشت: از برادر عزیزم دکتر نوذر پور که از مدیران ملی و متعصب عرصه مدیریت شهری در حوزه های مختلف اجرایی و آکادمیک می باشند، تشکر می نمایم که فرصتی را فراهم آوردند تا دقایقی بنده به نمایندگی از نهاد شورا و کمیسیون شهر سازی و معماری از رهنمود های آن بزرگان این عرصه تلمذ کرده و لحظاتی هم مصدع وقت عزیزان باشم.

وی گفت: تنظیم و ابلاغ سند چشم‏انداز بیست ساله کشور در افق ۱۴۰۴ را می‏توان نقطه عطفی در نظام برنامه‏ریزی و توسعه کشور جهت ترسیم یک نقشه راه جامع به منظور دستیابی به رشد و توسعه متوازن و همه جانبه دانست چراکه در این سند ملی، اهداف کیفی و خصوصیات جامعه ایرانی به منظور تحقق توسعه یافتگی کشور و نیل به آینده مطلوب، مشخص شده است.

سالاری ادامه داد: در این میان توسعه مدیریت محلی و مردمی به مثابه نهاد خط مشی‏گذار و مجری برنامه‏ها و پروژه‏های محلی و نماینده حکومت مرکزی در محیط محلی، نقش مهمی در کاهش نابرابری، توسعه عدالت اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی شهری و ارتقا وضعیت توسعه دارد.

وی بااشاره به افزایش روند شهرگرایی مردم ایران افزود: اکنون غالب جمعیت کشور شهرنشین شده‏اند بطوریکه اقبال گسترده مردم به شهرگرایی، موجب افزایش تعداد شهرهای کشور با شیبی بسیار تند شده است. بنابر پیش‏بینی سازمان ملل، ایران تا سال۱۴۰۵یک جامعه شهرنشین خواهد بود. به طوریکه ۷۵ درصد از جمعیت آن در مناطق شهری ساکن خواهند بود. این رقم تقریبا برابر با نرخ شهرنشینی در کشورهای توسعه یافته(۷۹درصد) و بیشتر از نرخ شهرنشینی در جهان(۵/۶۰ درصد) است. موارد فوق مؤید این مطلب است که دستیابی به توسعه‏یافتگی و تحقق اهداف سند چشم‏انداز بیست ساله کشور، بدون توجه ویژه به مناطق شهری و هم‏راستا سازی برنامه‏های توسعه شهری با چشم انداز کشور قابل تصور نخواهد بود. بر خلاف چشم‏اندازهای توسعه در بسیاری از کشورهای دیگر، درچشم‏انداز ۱۴۰۴ ایران، به طور مستقیم به مقوله شهر و مدیریت شهری اشاره‏ای نشده است. بنابراین تدوین خط‏مشی‏های کلی توسعه شهری و اداره شهرهای کشور در امتداد اهداف چشم انداز بسیار ضروری است.

رییس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران ادامه داد: گسترش دامنه حقوق و وظایف حکومت در دوران معاصر ایران، باعثشده سازمان اداره شهری ایران به عنوان یک نهاد، ادامه دستگاه‏های اجرایی، ‌ امنیتی و قضایی به شمار رود و تمایز آشکاری بین سازمان مزبور و هویت شهری پدیدار شود. بطوریکه قطع ارتباط گروه‏های اجتماعی مختلف، منجر به کاهش مشارکت عمومی در فرآیند تصمیم‏گیری در جامعه و پسرفت حوزه تکالیف و وظایف شهروندان در قبال مسایل مختلف جامعه شهری شده است. برای رفع این معضل باید گرایش به نزدیک سازی بدنه اداره شهر به نظام اجتماعی موجود در شهر مورد توجه قرار گیرد. ضرورت اجرای نظام شوراها و شورایاری‏ها و جهت‏گیری به سوی طراحی و اجرای برنامه‌‏های اجتماعی و فرهنگی مبتنی بر احیاء نظام «محله» در کلانشهرها ضرورت ادغام وظایف و تکالیف نهادهای اداره شهر(شهرداری با سازمانهای اجتماعی) در جامعه شهری ایران اجتناب ناپذیر است. به طور طبیعی پیامد اتخاذ چنین راهبردی امکان بازسازی هویت شهری ایران بر مبنای اصل وحدت شهرداری با شهر فراهم می‏گردد.

وی با اشاره به نقش مهم مشارکت مردم در مدیریت شهری اظهار داشت: با عنایت به پیچیدگی‌های مباحثشهری و ارتباطات مردم، رفع مسایل و مشکلات شهری در قالب مدیریتی جامع و اصولی و تعامل همه جانبه امکان پذیر است و هدایت سرمایه‌های اجتماعی برای عمران و توسعه شهرها مستلزم مدیریت جامع و توانمند شهری است. همکاری مردم با مسئولان و مدیریت شهری، موجب برآورده شدن هرچه بیشتر نیازها و خواسته‌های مردم در راستای توسعه متوازن شهری خواهد ‌شد.

سالاری افزود: با وجود دامنه گسترده فعالیت شهرداری‌ها بطور قطع منابع دولتی، جوابگوی برنامه‌های اجرایی در شهرها نیست و حضور بخش خصوصی و مشارکت سازنده مردم در این رابطه تاثیرگذار است. با ایجاد نهاد شوراها که در قانون اساسی کشور بر لزوم تشکیل آن تاکید شده است، موجبات مشارکت مردم در تصمیم‏سازی‏ها و تصمیم‏گیری‏های شهری فراهم شده است. قطعا شهروندان رکن اصلی برنامه‏ریزیهای شهرداری‏ها و شوراهای اسلامی هستند و باید آنان نیز در اجرای برنامه‏های شهری نقش خود را ایفا کنند و قطعا برای ارتقاء نهاد شوراها استقرار «مدیریت یکپارچه» ضرورتی انکار ناپذیر است.

وی ادامه داد: بهره‏گیری از سیستم مدیریت یکپارچه شهری، راهکارهای موثر و بهینه را در خصوص تامین نیازهای شهروندی محقق می‏سازد. مدیریت یکپارچه شهری شامل مجموعه نهادهای ذیربط و ذینفوذ در اداره شهر می‏شود. برغم گستردگی استفاده از این مفهوم، در داخل کشور تعریف روشنی از مفهوم یکپارچگی مدیریت شهری ارائه نشده است اما می‏توان اذعان داشت، بهره گیری از این سیستم می‏تواند راهگشای غلبه بر انبوهی از نابسامانی‏های سیاسی، اجتماعی، برنامه‏ای و عملیاتی باشد.

سالاری در خصوص لزوم مدیریت یکپارچه شهری گفت: یکی از اصلی‌ترین موانع فراروی مدیریت شهری‏ بخصوص در کلان شهرها چند پارگی مدیریت شهری در عرصه سیاست‌گذاری، تصمیم‌سازی، برنامه‌ریزی، هدایت و نظارت است. تعدد مراکز و سازمانهای دست اندرکار در تصمیم‏گیری، برنامه‏ریزی و ارائه خدمات و عدم هماهنگی آنها، ناکارآمدی در اجرای طرح‏ها و برنامه های توسعه شهری موجود، صریح نبودن قانون شهرداریها، عدم پاسخگویی آن به مشکلات کنونی و عدم تناسب این قانون با تحولات ایجاد شده در جوامع شهری از دیگر مشکلات فراروی مدیریت شهری عنوان است.

عضو شورای شهرتهران ادامه داد: با وجود عمر ۱۰۰ ساله مدیریت شهری در ایران، شهرداری‌ها در عرصه تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری امور محلی جایگاه بایسته پیدا نکرده‌اند و متاسفانه هر بار که قانون شهرداری‌ها و شوراها در دستور تغییرات دولت و مجلس قرار گرفته‌اند از اهداف اولیه، فرابخشی بودن و همچنین اقتدار حکومت محلی کاسته شده است. مدیریت شهری کارآمد و پایدار باید کل امور محلی سیستم شهر برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، هدایت، ساماندهی، نظارت و هماهنگی را توامان انجام دهد.

وی افزود: نابسامانی‏های موجود در عرصه مدیریت شهری، کارشناسان را به ترسیم چارچویی در برنامه‏های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، ترغیب نموده است. بر این اساس و با استناد به ماده ۱۳۶ برنامه سوم توسعه، به دولت اجازه داده شده است با توجه به توانایی‌های شهرداری‌ها، آن گروه از تصدی‌های مربوط به دستگاه‌های اجرایی را که در حیطه مدیریت شهری ضروری تشخیص می‌دهد براساس پیشنهاد مشترک وزارت کشور و سازمان امور اداری و استخدامی کشور، همراه با منابع اعتباری ذی‌ ربط به این ارگان خدمات‏رسان و مردم نهاد واگذار نماید.

سالاری گفت: برغم وجود ماده قانونی و پایان یافتن برنامه پنج ساله توسعه سوم به دلیل عدم اراده جدی نهادهای دولتی از یک سو و عدم آمادگی شهرداری‌ها اقدام خاصی در این زمینه صورت نگرفت. همچنین یادآور شدکه بر اساس مطالعات انجام شده، مقرر شد که ۲۲ وظیفه از سازمان‌های دولتی در راستای مطالعاتی که در شورای اداری نیز مورد بررسی قرار گرفته بود، به شهرداری‌ها واگذار شود که متاسفانه تا کنون عملی نشده است.

وی ادامه داد: طرح مجدد مدیریت یکپارچه شهری در برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی، این فرصت محدود را به شورای عالی استان‌ها به عنوان نهادی محلی و مردمی داده است که بعد از مطالعه امکان‏سنجی تصدیهای قابل واگذاری به شهرداری‌ها را استخراج و برای بررسی و تصویب به طور مستقیم و یا از طریق دولت به مجلس ارائه نماید.

رییس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران در پایان سخنرانی خود افزود: از دولت تدبیر و امید بصورت عام و وزارت مسکن و شهر سازی بطور خاص انتظار می رود تا با عنایت به نشاط و امیدی که در سطح آحاد مردم سراسر کشور و نخبگان حوزه های مختلف و بویژه حوزه شهر سازی و معماری ایجاد شده است شاهد اولا تحقق عینی و عملی مدیریت یکپارچه شهری با واگذاری تصدی گری های حوزه نفوذ شهرها به شورا ها و روستا ها باشیم و ثانیا شاهد تجدید نظر اساسی در ساختار شورای عالی شهر سازی و معماری و پیش بینی جایگاه تشکل های مردم نهاد از جمله شورای شهر و روستاها بوده و در ساختار کمیسیون ماده ۵ که متاسفانه در دولت و مجلس گذشته شاهد حذف حق رای ریاست شورای اسلامی شهر تهران بوده ایم مجددا این جایگاه به شوراها تخصیص داده شود و انشاء الله بعنوان اولین رویکرد جدی و عملی در جهت تقویت جایگاهها، تشکل های مردم نهاد شاهد حضور ریاست شورای شهر تهران و شهردارتهران در جلسات هیات دولت باشیم که همانا تحقق عینی بخشی از شعار این همایش مبتنی بر جاری کردن شهر سازی شهروند محور است.