کاهش سالیانه 7.6 میلیون تن تولید جهانی غلات به دلیل فرسایش خاک

به گزارش ایلنا از فائو این گزارش که" وضعیت منابع خاک در جهان" نام دارد، توسط پنل میان دولتی فنی خاک فائو با مشارکت 200 دانشمند حوزه خاک  از 60 کشور جهان تهیه و ارائه شده است.

انتشار این گزارش مقارن شد با روز پنجم دسامبر (14 آذر) و پایان سال جهانی خاک 2015 که به عنوان ابتکار عملی برای بالا بردن سطح آگاهی های جهانی نسبت به اهمیت مقوله خاک به عنوان "شریک خاموش بشریت" تاکید داشت.

خوزه گرازیانو دا سیلوا، مدیرکل فائو در این خصوص گفت: از بین رفتن بیشتر خاک مولد، منجر به لطمات جبران ناپذیر به تولید و امنیت غذایی می شود، چرا که این فرایند به صورت بالقوه میلیون ها نفر را به سوی گرسنگی و فقر سوق می دهد.

وی افزود، با این حال گزارش اخیر ارائه کننده شواهدی است که نشان می دهد می توان از لطمات وارده بر خاک و تبعات آن دوری جست.  

مدیر کل فائو در مقدمه این گزارش نسبتا طولانی650 صفحه ای، با تاکید بر اینکه مندرجات این گزارش کمک ارزشمندی در جهت اقدامات اساسی در تمامی سطوح با هدف مدیریت پایدار منابع خاک تلقی می شود، افزود این رویکردی است که در نهایت تعهد جامعه بین المللی برای تحقق اهداف توسعه پایدار را به همراه دارد. 

بنا بر این گزارش هر ساله فرسایش باعث از بین رفتن 25 تا 40 میلیارد تن خاک سطحی در جهان می شود که این فرآیند به میزان قابل توجهی باعث کاهش تولید محصولات زراعی و عدم توانایی خاک در ذخیره سازی چرخه کربن، مواد مغذی و آب شده است. فرآینده مذکور موجب شده است که  هر ساله تولید غلات در جهان در پی فرسایش خاک به میزان 7.5 میلیون تن کاهش یابد.

فائو در گزارش خود می افزاید، چنانچه اقدامات لازم جهت مقابله با فرسایش خاک رخ ندهد تا سال 2050 به میزان 235 میلیون تن از مجموع تولیدات غلات جهان کاسته خواهد شد. این میزان کاهش تقریبا برابر با خارج کردن 1.5 میلیون کیلومتر مربع خاک از چرخه تولید غلات در جهان است که حدودا برابر با کل مساحت زمین های زراعتی کشور هندوستان می شود.

انباشته شدن نمک در خاک موجب شده تا تولید محصولات زراعی در برخی مناطق کاملا از بین برود. موارد شوری خاک که به مواسطه مداخله های انسانی رخ داده است در حال حاضر 760 هزار کیلومتر مربع را تحت تاثیر خود قرار داده که تقریبا از مجموع مساحت کل اراضی زراعی برزیل نیز فراتر رفته است.  

گزارش اخیر فائو بر 10 تهدید عمده فراروی کارکردهای خاک از جمله فرسایش خاک، فقدان کربن ارگانیک خاک، توازن مواد مغذی، اسیدی شدن خاک، آلاینده های خاک، غرقاب، تراکم خاک، آب بندی خاک، شوری و در نهایت از بین روفتن تنوع زیستی خاک تاکید دارد.

گزارش مذکور به این نکته می پردازد که چگونه یک اجماع عمومی بر سر استراتژی های مرتبط با خاک وجود دارد، به طوری که از یک سو به افزایش تامین غذا و از سوی دیگر به حداقل رساندن آثار زیانبخش زیست محیطی تاکید داشته باشد.

شایان ذکر است، راهکار ارائه شده از سوی فائو بر تمرکز فعالیت های مدیریت پایدار خاک تاکید دارد که لازمه آن مشارکت ذینفعان در تمامی سطوح از دولت ها گرفته تا کشاورزان خرد می باشد.