طباطبایی‌نژاد: آرشیو ملی سینمای مستند از سال آینده راه‌اندازی می‌شود
از سال گذشته پروژه تهیه و تنظیم فیلم‌شناخت آثار مستند، داستانی و انیمیشن «مرکز» کلید خورده و پیش‌بینی می‌کنم این کار تا پایان سال به نتیجه برسد.
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی از راه‌اندازی آرشیو ملی سینمای مستند خبر داد و گفت: در سال آینده دسترسی به فیلم‌های مستند در این «مرکز» برای عموم پژوهشگران و علاقه‌مندان امکان‌پذیر می‌شود.
به گزارش ایلنا، سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد با اشاره به فعالیت‌های جاری این مرکز اظهار داشت: «از سال گذشته پروژه تهیه و تنظیم فیلم‌شناخت آثار مستند، داستانی و انیمیشن «مرکز» کلید خورده و پیش‌بینی می‌کنم این کار تا پایان سال به نتیجه برسد. این فیلم‌شناخت شامل ژانر، خلاصه داستان و عوامل تمامی فیلم‌های تولیدی مرکز از آغاز تاکنون بوده و در سایت مرکز به نشانی www. defc. ir قابل دسترسی است و بزودی در قالب کتاب الکترونیکی در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.»
وی ادامه داد: پروژه‌ای که برای سال جدید در نظر گرفتیم، آرشیو کاملی از مجموع آثار سینمای مستند ایران است. متاسفانه ما آرشیو کاملی در این حوزه نداریم و با راه‌اندازی آن می‌توانیم از نظر پژوهشی به سایر حوزه‌های فرهنگی نیز کمک کنیم. لذا مقدمات راه‌اندازی این آرشیو که شامل جمع‌آوری تمام آثار سینمای مستند ایران، تهیه سرور، فضای بازبینی آثار و… است را فراهم کردیم تا این اتفاق هر چه زود‌تر بیفتد.»
طباطبایی‌نژاد با اشاره به حجم بالای تولیدات سینمای مستند ایران در سال و لزوم آرشیو کردن آن‌ها، خاطرنشان کرد: «سالانه بیش از ۱۵۰۰ فیلم داخلی و خارجی مستند برای شرکت در جشنواره سینماحقیقت به دست ما می‌رسد که از این میان تنها ۱۰ درصد امکان دیده‌شدن دارند؛ درحالی که بسیاری از این فیلم‌ها به دلیل مستند بودن واجد کارکرد پژوهشی هستند و می‌توانند در دسترس پژوهشگران قرار بگیرند. نگهداری از این آثار مستند یک ضرورت بود که به عنوان هدف جدی به آرشیو سینمای مستند نگاه کنیم.»
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با تاکید بر مذاکرات مثبت با مدیر شبکه مستند اذعان داشت: «در دیداری که با آقای تاجیک داشتم، ایشان قول مساعد را برای همکاری و حمایت تلویزیون در راه‌اندازی آرشیو ملی سینمای مستند داد. بسیاری از فیلم‌های مستند از تولیدات تلویزیون است. البته ما در آرشیو ملی مستند به مجموعه‌های مستند توجهی نداریم و آثار مستقل را ملاک قرار می‌دهیم؛ اما چنانچه از مجموعه‌های مستند، تک‌قسمت ساخته شده باشد، در آرشیو نگهداری می‌شود. این مستندهای تلویزیونی در اختیار ما قرار می‌گیرند و اگر نیاز به بازسازی داشته باشند، بعد از اصلاح آرشیو می‌شوند.»
وی ادامه داد: «هر آنچه از سینمای مستند با موضوع ایران در خارج از کشور تولید شده باشد هم در این آرشیو قرار می‌گیرد. این فیلم‌ها به‌صورت موضوعی و به تفکیک سال تولید ذخیره می‌شوند و علاقه‌مندان می‌توانند با جستجوی این آثار به آن‌ها دسترسی پیدا کنند. در کنار عنوان هر اثر نیز مشخصات تهیه‌کننده، کارگردان و عوامل آن درج می‌شود تا علاقه‌مندان بتوانند با صاحبان آثار در ارتباط باشند.»
طباطبایی‌نژاد درخصوص آرشیو مستندهای خارجی هم خاطرنشان کرد: «بهترین فیلم‌های مستند جهان که همه ساله برای حضور در جشنواره سینماحقیقت به دست ما می‌رسند، در این آرشیو نگهداری می‌شوند که از جمع این آثار، چیزی حدود ۲۰ درصد فیلم‌ها با زیرنویس فارسی در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.»
وی خطاب به مستندسازان گفت: «طبق آیین‌نامه جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت، هر اثری که به دبیرخانه جشنواره ارسال شود، در آرشیو ملی سینمای مستند ذخیره می‌شود؛ ضمن اینکه ما پذیرای سایر آثار مستندسازانی که تمایلی به شرکت در جشنواره ندارند نیز هستیم.»
طباطبایی‌نژاد درباره فضای ایجاد‌شده برای مراجعه‌کنندگان به آرشیو ملی مستند گفت: «در حال حاضر پیش‌بینی ۱۲ باکس را در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی داشتیم؛ هشت باکس فعال و چهار باکس هم به صورت رزرو. همچنین امکان جستجوی موضوعی که سهل‌ترین و مورد نیاز‌ترین نوع دسته‌بندی در سینمای مستند است نیز برای مخاطبان فراهم خواهد شد.»
مدیرعامل مرکز گسترش با بیان اینکه امکان کپی از روی آثار به هیچ عنوان وجود ندارد، اظهار داشت: «در این آرشیو تنها امکان بازبینی آثار برای علاقه‌مندان فراهم شده است، اما اگر مخاطبانی بخواهند برای پروژه‌های پژوهشی این آثار را در اختیار داشته باشند، تا جایی که در اختیارات مرکز باشد با آن‌ها همکاری می‌کنیم و در موارد دیگر می‌توانند با صاحبان آثار تماس بگیرند.»
او ادامه داد: «در گام‌های بعدی مجموعه‌هایی را نیز برای این آرشیو خریداری می‌کنیم. بسیاری از تصاویر آرشیوی ما در موزه‌ها و کتابخانه‌های معتبر دنیاست که در فاز بعدی آن‌ها را جمع آوری می‌کنیم. درواقع با خرید این آثار می‌توانیمشان پژوهشی آرشیو ملی سینمای مستند را بالا‌تر ببریم.»
طباطبایی‌نژاد درباره احتمال موازی‌کاری آرشیو ملی مستند با فعالیت‌های فیلمخانه ملی خاطرنشان کرد: «فیلمخانه خیلی بر حوزه سینمای مستند متمرکز نیست؛ البته آن‌ها قدم‌های شایسته‌ای درباره حقوق فیلمخانه‌ای فیلم‌های مستند جشنواره‌ای برداشته‌اند و فکر نمی‌کنم موازی‌کاری وجود داشته باشد؛ چرا که جنس کار‌ها با هم متفاوت است. ما فضای دیگری را در حوزه سینمای مستند تجربه می‌کنیم که تا امروز جایش خالی بوده است. می‌دانیم این مساله پروسه پُرهزینه و زمان‌بری است، اما امیدواریم با همکاری شبکه مستند بخشی از آن اتفاق بیفتد. ما به دنبال تحقق این آرشیو هستیم تا بزودی دسترسی به تمام آثار مستند برای علاقه‌مندان این حوزه امکان‌پذیر می‌شود.»
مرحله اول راه‌اندازی آرشیو ملی سینمای مستند تا پایان سال آینده به طول خواهد انجامید.
