درنشست نقد و بررسی فیلم بختک مطرح شد:
کارت: دملهای چرکین زیر پوست کلانشهرهاوجود دارد
«بختک» معادل بخت کوچک و تداعیگر جبر و فشاری است که بر زندگی برخی از آدمهای جامعه حاکم است.
فیلم مستند «بختک» به کارگردانی محمد کارت شب گذشته دوشنبه ۵آبان در سینماتک خانه هنرمندان ایران به نمایش در آمد.
به گزارش خبرنگار ایلنا رامبد جوان تهیه کننده فیلم با اشاره به ساخت فیلم بختک گفت: قصد ندارم بهصورت مستمر و حرفهای به کار تهیهکنندگی بپردازم، اما تمام عرصههای مرتبط با سینما را نیز به خودم مربوط میدانم.
وی با تقدیر از محمد کارت و صداقت کاری وی، از نقشی که در ساخت این فیلم بر عهده داشته ابراز خوشحالی و سرفرازی کرد. به گفتهٔ رامبد جوان، وی در امور فنی، هنری و مفهومی فیلم هیچ دخالتی نداشته و فیلم «بختک» حاصل تلاشهای محمد کارت و تیم کاریاش بوده است.
محمد کارت با بیان روند آشنایی با شخصیتهای حاضر در فیلم در دوران تولید فیلم «خونمردگی»، ادامه داد: در هنگام ساخت فیلم نخست به این نتیجه رسیدم که این فضا و سبک زندگی بسیار جای کار دارد و فیلم «خونمُردگی» در واقع پرسش اولیه در این زمینه را مطرح ساخته است. در فیلم جدیدم به دنبال این بودم که عمیقتر و بنیادیتر به این قضیه بپردازم و اینبار فیلم با محوریت زنان ساخته شد. اگرچه تلاش بسیاری کردم که «بختک» به لحاظ فرم و مضمون از «خونمُردگی» پیروی نکند، اما فضای یکسان ساخت فیلم خواه ناخواه ذهن بیننده را به سمت فیلم اول میکشاند.
کارگردان «بختک» در پاسخ به سوال کثیریان در خصوص چگونگی نزدیک شدن به آدمهای فیلم و فراهم آوردن شرایطی که این افراد بتوانند از درونیات خود سخن بگویند، با اشاره به دشواریهای چنین کاری گفت: در هنگام ساخت فیلم «خونمردگی» مشکلات زیادی در این مورد بهخصوص از باب حضور زنان در فیلم داشتیم که به مرور زمان و با ایجاد درک اعتماد متقابل توانستیم بر این مشکلات غلبه کنیم و فیلم دوم را با محوریت زنان بسازیم.
کارت صحنه های فیلم را فکر نشده، غیرقابل پیشبینی و گاهی اوقات بهدلیل یاریِ شانس عنوان کرد و گفت: صحنههای خشن فیلم به این دلیل حذف نشده است که تنش حاکم بر فضای ساخت فیلم را عیانتر به نمایش میگذارد. در مورد حضور کارگردان بهعنوان فیلمبردار هم چنین امری برای من امکانپذیر نبود و به لحاظ تکنیکی هم ترجیح میدادم کار فیلمبرداری بر عهدهٔ سعید کشاورزی باشد، اما به جز ما دو نفر هیچ شخص دیگری در صحنه فیلمبرداری حضور نداشته است.
کارگردان «خونمردگی» دلیل انتخاب چنین موسیقیای برای این فیلم را تلخی و شیرینی موجود در موسیقی و توانایی آن برای شکستن فضای فیلم، ایجاد فاصلهای کوتاه بین مخاطب و فیلم، و نشان دادن تلخی و شیرینی واقعی در واقعیت زندگی دانست و گفت: نوسان حسهای گوناگون در فیلم باعثمیشود که تماشاگر کشش لازم برای تماشای فیلم را داشته باشد.
رسول صدرعاملی نیز که در جلسه حاضر بود اشکالات دستوری در مورد تفاوت فیلمهای مستند و داستانی را نادرست دانست و معیار موردنظر خود برای قضاوت در مورد فیلم را احساس خوشایند یا ناخوشایندی دانست که پس از تماشای فیلم به تماشاگر دست میدهد.
محمد کارت در پاسخ به سوال یکی از حضار در خصوص انتخاب اسامی فیلمهای خود، عنوان «خونمردگی» را در ارتباط تماتیک با فضای مضمونی کل فیلم دانست که به دملهای چرکینی اشاره دارد که زیر پوست کلانشهرهایی مثل شیراز وجود دارد. وی عنوان «بختک» را نیز معادل بخت کوچک و تداعیگر جبر و فشاری عنوان کرد که بر زندگی برخی از آدمهای جامعه حاکم است.
مجید برزگر مقایسه فیلمهای «خونمردگی» و «بختک» را امری اشتباه توصیف کرد و دلیل جذابیت بیشتر فیلم اول برای برخی از تماشاگران را بدیع بودن شخصیتهای فیلم و ذوقزدگی تماشاگران از مواجهه با چنین شخصیتهایی برای نخستین بار عنوان کرد. وی نقطه ضعف این فیلم مستند را عمدتا در جایگذاری نادرست دوربین در برخی از صحنههای فیلم دانست که حضور کارگردان را کاملا به رخ بیننده میکشد.
مجتبی راعی تیز با تقدیر از لحظات ناب و بیپیرایه فیلم که باعثکمرنگ شدن مدیوم سینما در هنگام تماشای فیلم میشود گفت: البته در هر صورت این کارگردان است که دست به انتخاب میزند و صحنههایی را ترتیب میدهد که بتواند جوهر معنا و احساس موردنظرش را به نمایش گذارد. دستیابی به چنین جوهری باعثکمرنگ شدن حضور دوربین و کارگردان میشود و این به مهارت فیلمساز بستگی دارد. کشف دوربین توسط تماشاگر اگر باعثقطع ارتباط مخاطب با فیلم شود، امری اشتباه است. وی با بیان اینکه تدوین فیلم «بختک» شاید میتوانست بهتر از این صورت پذیرد، فیلم «خونمردگی» را باطراوتتر از فیلم
«بختک» دانست.
لقمان خالدی از دیگر حاضران در سالن بود که در ابتدا به دشواریهای ساخت مستند با محوریت زنان در سینمای ایران اشاره کرد و ادامه داد: از جهاتی با این نقد بر فیلم موافقم که دخالت ذهنیت کارگردان در برخی صحنهها باعثشده صحنههای بکر و ناب فیلم تحتتاثیر قرار بگیرد. اما در نهایت شخصیتهای واقعیِ فیلم، احساس موجود در آن و صمیمیت کارگردان قابل تقدیر است و تفاوت آن با فیلم «خونمردگی» این است که در اینجا جریان زندگی بیشتر احساس میشود.
محمد کارت در پاسخ به سوال یکی از حضار در خصوص انتخاب اسامی فیلمهای خود، عنوان «خونمردگی» را در ارتباط تماتیک با فضای مضمونی کل فیلم دانست که به دملهای چرکینی اشاره دارد که زیر پوست کلانشهرهایی مثل شیراز وجود دارد. وی عنوان «بختک» را نیز معادل بخت کوچک و تداعیگر جبر و خفقانی عنوان کرد که بر زندگی برخی از آدمهای جامعه حاکم است.
در این برنامه افرادی همچون چهرههایی همچون رسول صدرعاملی، مجید برزگر، رضا درمیشیان، افشین هاشمی، مجتبی راعی، لقمان خالدی، نگار جواهریان، هومن سیدی، احمد مهرانفر، مازیار شیخمحبوبی، لیلا نقدی، علی علایی، اسماعیل میهندوست، حبیب رضایی حضور داشتند و از اسماعیل علیزاده، آرش قاسمی و سعید کشاورزی از عوامل ساخت فیلم «بختک» تقدیر به عمل آمد.
اجرای برنامه با کیوان کثیریان بود