ارسال نفتکش به ونزوئلا بازتولید قدرت ملی برای ایران به همراه داشت/ باید از اختلاف چین و آمریکا استفاده کنیم/ با موفقیت اخیر فقط به دشمنی با آمریکا بسنده نکنیم

«نصرت الله تاجیک» کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره عملی نشدن تهدید ترامپ علیه نفتکش‌های ایرانی، با بیان اینکه ترامپ موضوع را سبک و سنگین کرد و دید اگر بخواهد واکنشی نشان دهد اقدامی غیرقانونی است، گفت: درست است که دو کشور ایران و ونزوئلا توسط آمریکا تحریم شده‌اند اما چون تحریم شورای امنیت و سازمان ملل را ندارند، بنابراین تحریم‌ها دوجانبه محسوب می‌شوند و تنها آمریکا می‌تواند با این کشورها مبادله تجاری نداشته باشد، اما نمی‌تواند مانع تجارت آزاد آنها شود.

تبعات اقدام علیه کشتی‌های ارسالی ایران به ونزوئلا برای ترامپ قابل مدیریت نبود

وی افزود:  ایران و ونزوئلا این اقدام را در پرتو قانون تجارت آزاد انجام دادند، بنابراین هر اقدامی که ترامپ انجام می‌داد، غیرقانونی بود. ممکن است برخی بگویند ترامپ پیش‌تر اقدامات غیرقانونی انجام داده است اما باید توجه داشت که هر عمل غیرقانونی در شرایطی که در آستانه انتخابات آمریکا قرار دارند، برای ترامپ خیلی هزینه‌زا خواهد بود، چرا که ایران متذکر شده بود با هر اقدام آمریکا مقابله به مثل خواهد کرد؛ بنابراین تبعات آن برای ترامپ خیلی قابل مدیریت نبود.

ارسال کشتی به ونزوئلا بازتولید قدرت ملی برای ایران را به همراه داشت 

دست برتر را در سیاست خارجی به وجود آوردیم

این کارشناس روابط بین‌الملل با بیان اینکه این نگرش باعث شد ترامپ اقدامی انجام ندهد، درباره آثار سیاسی این اقدام ایران در سیاست خارجه‌اش خاطرنشان کرد: این حرکت منجر به بازتولید یک قدرت ملی شد که ایران از خودش در سیاست خارجی بروز داد. البته ممکن بود ترامپ هم عکس‌العملی نشان دهد اما طبیعتاً مقام‌های مسئول ایرانی که چنین تصمیم گرفتند، به دنبال این بودند که ضررهای این موضوع را کم کنند و بتوانند دستاورد بیشتری در قبال این کار داشته باشند، بنابراین ما یک دست برتر را در سیاست خارجی به وجود آوردیم.

وی یادآور شد: اگر بخواهم آن را با برخی حرکات ایران که به بازتولید قدرت ملی منجر شد، مقایسه کنم، می‌توان به ساقط شدن پهپاد آمریکایی اشاره کرد، آنجا نیز ترامپ موضع قانونی نداشت؛ چراکه به آب‌های سرزمینی ما تجاوز کرده بودند. ماجرای کشتی‌های انگلیسی نیز از سلسله اقدامات سخت افزاری ایران بود که باعث ایجاد یک قدرت نرم سیاست خارجی برای ما شد. می‌توانیم در یارگیری و اجماع‌سازی بین‌المللی از این موضوع استفاده کنیم اما این به شرطی است که هم دیپلماسی عمومی و هم دیپلماسی سنتی ما شدت بیشتری بگیرد.

به گفته تاجیک دو کشوری در تحریم توانستند تجارتی با هم انجام دهند که می‌تواند مبنای اقدامات بعدی ما در ترویج روند تجارت آزاد بین کشورهایی شود که ممکن است مورد تحریم آمریکا باشند و یا بتوانند در ایده تجارت آزاد با ایران همکاری داشته باشند. این موضوع دستاوردی است که می‌تواند در بسیاری از مشکلات اقتصادی ما به ویژه فروش نفت، تحریم مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز کشور تاثیر مثبت بگذارد.

باید بتوانیم از مزایای این باز تولید قدرت ملی استفاده کنیم 

این کارشناس مسائل آمریکا معتقد است این کار ایران اقدام به موقعی بود، خوب طراحی و خوب اجرا شد و از جمله اقدامات و همکاری‌های بین بخشی در کشور بود که توانست بازتولید قدرت ملی داشته باشد، اما این به شرطی است که بتوانیم از مزایای به وجود آمده آن استفاده کنیم و تنها منحصر به دشمنی و مخالفت با آمریکا و اینکه توانستیم بر خلاف نظر ترامپ کاری را انجام دهیم، نباشد و به آن بسنده نکنیم.

وی ادامه داد: این کار ارزشمند زمانی به کمک اقتصاد کشور می‌آید که نه در شکل فروش چند محموله به ونزوئلا باشد، بلکه از این منظر که بتوانیم راهی برای فروش نفت ایران و البته بازگشت پول آن و نیز تامین مایحتاج اولیه مردم پیدا کنیم، انجام شود یا اینکه باعث کاهش هزینه‌های ما شود.

باید با روسیه و چین همکاری بیشتری داشته باشیم

از اختلاف چین و آمریکا استفاده کنیم

این دیپلمات پیشین  ایران تصریح کرد: این موضوع همچنین می‌تواند با همکاری‌های بین‌المللی به طور خاص با چین و روسیه بهتر پیش برود. به ویژه حالا که چین با آمریکا سر بسیاری از مسائل تجاری، سیاسی و کرونا مشکل دارند، ایران می‌تواند از این خلوت و فاصله استفاده کرده تا یک همکاری بین‌المللی را پایه‌گذاری کند و بستر اصلی اقتصاد ما که تجارت است، تقویت شود و مشکلات داخلی را حل کنیم.

وی درباره آمریکا که گفته در حال بررسی واکنش‌های لازم به اقدام ایران است، خاطرنشان کرد: بعید می‌دانم آمریکا بتواند واکنش تعیین‌کننده‌‌ای داشته باشد؛ چراکه موضع آنها غیرقانونی بود و اگر غیرقانونی نبود، این امکانات دریایی را داشتند که جلوی نفتکش‌های ایرانی را بگیرند. اما نخست اینکه نمی‌خواست اقدام غیرقانونی انجام دهد و دوم اینکه نمی‌خواست تبعات اقدامات غیرقانونی واکنش به نفت‌کش‌های ایرانی را در آستانه انتخابات ریاست جمهوری و مشکلات داخلی آمریکا از جمله کرونا بپذیرد.

اقدام احتمالی آمریکا تعیین‌کننده نخواهد بود

این کارشناس مسائل سیاست خارجه ایران با تاکید بر اینکه بعید می‌دانم آمریکا اقدام تعیین‌کننده‌ای داشته باشد، افزود: اگر هم بخواهد اقدامی داشته باشد در راستای ادامه تحریم‌ها و فشار حداکثری یعنی افزودن شرکت‌ها و افراد به دامنه تحریم‌ها و نیز فشار به کشورهای دیگر برای همکاری نکردن با ایران است و همچنین جریمه‌ها و محدود کردن تجارت با کشورها را ممکن است در دستور کار خود قرار دهد، یعنی به نوعی از طریق واسطه و غیرمستقیم به ایران واکنش نشان دهد اما در هر صورت واکنش‌های تعیین‌کننده نخواهم بود.

وی درباره واکش ایران به اقدامات احتمالی آمریکا با بیان اینکه باید تلاش کنیم از این اقدام سخت افزاری تا جایی که ممکن است اجماع‌سازی و یارگیری کنیم، بیان داشت: ایران دو استراتژی در جریان شکل گیری برجام داشت که بسیار مفید بود و تا الان به آن وفادار مانده است؛ نخست اینکه نگذاریم ترامپ از انزوای حاصل از خروج از برجام بیرون بیاید و کشورها چه اروپایی، چه روسیه و چه دیگر کشورها را به سمت خودش بکشاند؛ ترامپ بعد از خروج در برجام تنها ماند و نتوانست یارگیری کرده و دیگر کشورها را با خودش همراه سازد.

برجام تا زمانی که منفعت داشته باشد مقدس است

حوادث آبانماه و هواپیمای اوکراینی سیاست خارجه ما را تضعیف کرد 

تاجیک ادامه داد: دوم اینکه برجام تا زمانی برای ما مقدس و سودآور است که ما بتوانیم از منافع آن استفاده کنیم. اما اگر برجام برای ما منافعی نداشته باشد، نگه داشتن آن به عنوان یک قرارداد توجیهی ندارد. خوشبختانه این استراتژی و فصل مشترک این دو، به خوبی جواب داده و حتی آن پنج مرحله‌ای که ما در قالب تعهدات برجامی داشتیم، مفید واقع شد و بر تحرک اروپا، افزود. اما با برخورد به موضوع ویروس کرونا و اوضاع کرونایی جهان فضا راکد شد.

وی تصریح کرد: از سویی هم مقداری تنش‌ها و فضای داخلی کشور در جریان آبان‌ماه و سقوط هواپیمای اوکراینی موضع ما را در سیاست خارجی ضعیف کرد و باعث شد که نتوانیم از آن پنج مرحله به خوبی استفاده کنیم.

این کارشناس مسائل بین الملل درباره اینکه آیا این اقدامات آمریکا برای به پای میز مذاکره کشاندن ایران انجام می شود و یا نه تنها بناست فشار حداکثری را بر کشورمان داشته باشد، گفت: خودشان مورد دوم یعنی فشار حداکثری را می‌گویند اما من معتقدم استراتژی ترامپ اعمال فشار حداکثری بر مردم و شوراندن آنها علیه حکومت به قیمت تجزیه کشور است.