راهکارهای مبارزه در موج دوم شیوع کرونا چیست

به گزارش ایلنا، دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گزارشی با عنوان «درباره مقابله با شیوع ویروس کرونا (۱۸) وضعیت کنترل همه‌گیری کووید- ۱۹ در کشور، پیش‌بینی موج دوم شیوع بیماری و اقدامات لازم برای آمادگی» تهیه کرده و در آن ضمن بررسی وضعیت بیماری و مقایسه سیر اپیدمی در ایران با دیگر کشورها، وضعیت مدیریت کنترل اپیدمی در کشور را مورد بررسی قرار داده؛ همچنین با یادآوری درس ها تجربه پاندمی آنفلوآنزا و اپیدمی سارس به ارائه راهکارهایی برای ارتقای وضعیت کنترل کرونا پرداخته است.

 خلاصه این گزارش به شرح زیر است:

بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت در حدود یک ماه قبل بیماری کرونا به سطح عالم‌گیر رسید. در ایران بر اساس گزارش‌های رسمی اعلام شده تا ۱۶ فروردین ابتلای ۵۵.۷۴۳ نفر و مرگ ۳.۴۵۲ نفر تأیید شده است و هنوز با کنترل موج اپیدمی فاصله داریم. سازمان جهانی بهداشت که یک سازمان بین‌المللی فعال در حوزه سلامت است، بیماری ناشی از کووید -۱۹ را یک اورژانس سلامت عمومی معرفی کرده به دولت‌ها توصیه می‌کند زمان را برای اقدامات و مداخلات مؤثر در راستای حمله به ویروس و سرکوب آن از دست ندهند و موفقیت در این مسیر را مستلزم مشارکت همه بخش‌های حاکمیت و مردم می‌داند. همچنین تأمین منابع مالی لازم برای افزایش توان و ظرفیت نظام‌های سلامت را الزامی می‌شمارد. در میان تجربه‌های جهانی، دولت چین سرکوب بیماری با قرنطینه کامل را به عنوان رویکرد اصلی انتخاب کرد و با این راهبرد توانست چرخه انتقال ویروس را طی حدود ۸-۹ هفته متوقف نماید.

راهبرد کره جنوبی در مهار بیماری با انجام تست غربالگری در حد گسترده و شناسایی افراد آلوده و ناقل سالم، رهگیری و ردیابی تماس‌های فرد آلوده طی دو هفته گذشته، پیگیری و درمان بود و تاکنون توانسته است منحنی همه‌گیری را در سطح پایین خود به صورت مسطح نگه دارد. در ایران هیچ کدام از این دو سیاست به درستی و کامل اجرا نشده است؛ نه قرنطینه شهری (‌به‌طور کلی یا در مراکز شیوع) به صورت جدی دنبال شده است و نه سیاست انجام تست حداکثری و ایزولاسیون.

در مجموع مدیریت بحران حاصل از اپیدمی کرونا علی‌رغم شروعی ضعیف، درحال ‌حاضر شکل قابل قبولی در حوزه ارائه خدمات سلامت به‌خود گرفته است و توانسته پاسخ به نیاز بیماران بستری را تحت مدیریت درآورد. مدیریت قبل از بحران شامل پیشگیری سخت‌افزاری و آمادگی نرم‌افزاری اعم از «آمادگی بخش‌های بهداشتی، درمانی در سطح بالا، تهیه و ابلاغ دستورالعمل‌ها، اطلاع‌رسانی عمومی وارائه آموزش‌های مؤثر به جامعه، مراقبت از ورود ویروس به کشور یا شناسایی در مراحل ابتدایی، تأمین ذخایر استراتژیک مورد نیاز...» نقاط ضعف عمده داشت که بخشی از آن را می‌توان ناشی از نوپدید بودن عامل بیماری دانست و بخشی مربوط به عدم تقویت کافی سیستم بهداشتی کشور در مقابل سیستم درمانی در طی سال‌های متمادی است. در مرحله پاسخ به بحران به مرور اقدامات تا حد زیادی ساماندهی شدند.

ازجمله اقدامات ارزشمند تلاش‌های جهادگرانه کادر بهداشتی-درمانی، بسیج همه منابع، نهادها که درنهایت منجر به ساماندهی حجم بالای بار مراجعات به بیمارستان‌ها و تأمین منابع و تجهیزات لازم به‌ویژه در بخش بستری شد. درحال حاضر یکی از مهم‌ترین مسائل؛ شناسایی و مدیریت کارآمد بیماران سرپایی و همچنین رفع کمبودهای درمانی در مناطق محروم در راستای برقراری عدالت در بهره‌مندی از خدمات سلامت است.

یکی از اصول پذیرفته شده برای کنترل اپیدمی بیماری‌های مسری «تشخیص سریع، واکنش سریع» و قطع زنجیره انتقال عامل بیماری است. آنچه مسلم است؛ این بحران درنهایت در کشور ما و دنیا از بین خواهد رفت، ولی مهم خروج از بحران با کمترین هزینه ممکن است. با توجه به نوپدید بودن بیماری و ناشناخته‌های زیاد از ابعاد بیماری و ماهیت ویروس به‌نظر می‌رسد در اتخاذ تصمیم‌ها رصد سیر وقایع و تحلیل مرتب داده ها توسط متخصصین می‌تواند به اتخاذ سیاست‌های آگاه از شواهد کمک نماید.

برخی ازکارشناسان و اپیدمیولوژیست‌ها معتقد هستند موج دوم شیوع بیماری رخ خواهد داد ولی زمان و بزرگی آن به‌درستی قابل تعیین نیست، زیرا موضوع داینامیک و تحت تأثیر عوامل مختلف است. به‌نظر می‌رسد بیماری‌هایی نظیر کوید رفتار فصلی داشته باشد. لذا انتظار می‌رود در فصل بعدی سرما، این بیماری را مجدد تجربه کنیم و به ‌احتمال قوی در ایران موج اول و دوم تحت شرایط موجود (سیر طولانی کنترل اپیدمی اول) ازهم قابل‌تفکیک نخواهند بود.

تقویت سیستم بهداشتی کشور به‌منظور شناسایی، تشخیص، مراقبت و... پایش مناسب و مستمر موارد بروز جدید تا زمان کشف و انجام واکسیناسیون و پیشرفت دانش بشر در مورد ناشناخته‌های ویروس ضروری است. استقرار و تقویت نظام مراقبت به‌منظور ارزیابی و پیگیری روند بیماری از ضرورت‌های اصلی در پیشگیری از بروز موج‌های بعدی، به تاخیر انداختن یا کنترل شدت آن است.

به منظور آمادگی جهت مواجهه با موج دوم شیوع ویروس کرونا در کشور مواردی همچون تقویت و ادامه استراتژی کاهش آسیب، توجه جدی‌تر به استراتژی کنترل فعال یا مهار، تقویت نظام مراقبت بیماری به‌منظور پیشگیری از بروز موج دوم گسترده و به تأخیر انداختن آن تا حد امکان، تقویت جلب مشارکت جامعه در رعایت مسائل بهداشتی و همکاری در اجرای مؤثر سیاست‌های ستاد اعم از طرح‌های ایزولاسیون و افزایش فاصله‌گذاری فیزیکی، تقویت و استمرار گفتمان و همکاری بین بخشی تا زمان سرکوب بیماری در دنیا، تدوین و پیگیری سیاست تولید واکسن، رزرو واکسن از کشورهای تولیدکننده و اولویت‌بندی برای دریافت واکسن، تعهد برای تأمین عادلانه و بهینه نیازهای درمانی و بهداشتی برای همه شهروندان، تقویت نقش ساختارهای قانونی موجود در ادامه مبارزه با بیماری کرونا، تدوین بسته سیاستی برای شرایط بعد از کنترل موج اول اپیدمی، تقویت نقش ساختارهای قانونی موجود در ادامه مبارزه با بیماری کرونا، تدوین و ابلاغ سطوح مختلف فاصله‌گذاری فیزیکی ماشه‌ای متشکل از معیارهای اقتصادی و اپیدمیولوژیک کنترل بیماری،‌ را به مسئولان پیشنهاد می‌کند.