در صحن؛
گزارش عملکرد دستگاه‌های اجرایی برای مقابله با هجوم ملخ در مجلس قرائت شد
سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گزارش عملکرد دستگاه‌های اجرایی برای مقابله با هجوم ملخ در مجلس قرائت کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، علی ابراهیمی در جلسه علنی امروز (یکشنبه۱ دی) مجلس شورای اسلامی در نوبت عصر گزارش این کمیسیون در خصوص عملکرد دستگاه‌های اجرایی برای مقابله با مخاطرات ناشی از هجوم ملخ‌های صحرایی به عرصههای طبیعی و اراضی کشور را قرائت کرد.
سخنگوی کمیسیون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی گفت: براساس گزارش‌های مردمی و تأیید سازمان حفظ نباتات کشور، از بهمن ماه سال ۱۳۹۷ تاکنون سطح گسترده‌ای از عرصههای طبیعی به‌خصوص در جنوب کشور، مورد هجوم جمعیت‌های میلیونی ملخ صحرائی قرار گرفت که با در نظر گرفتن احتمال گسترش خسارات ناشی از آن بر محصولات کشاورزی و منابع طبیعی، موضوع، مورد توجه این کمیسیون و سایر دستگاه‌های ذیربط واقع شد.
نماینده مردم شازند در مجلس شورای اسلامی برهمین اساس تصریح کرد: با عنایت به هشدار وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر احتمال ادامه مخاطرات ناشی از هجوم ملخ صحرائی و همچنین امکان بروز حساسیت عمومی در این خصوص، گزارش حاضر با استناد به بندهای ۶ و ۷ و تبصره (۱) ماده (۴۵) قانون آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، از طرف این کمیسیون جهت استحضار نمایندگان مردم و برای ارائه به صحن علنی تهیه شده است.
وی در ادامه با اشاره به اقدامات کمیسیون در این خصوص اظهار داشت: پس از دریافت گزارش‌های مردمی در اواخر سال ۱۳۹۷ و اوایل سال ۱۳۹۸ از استان‌های جنوبی کشور درخصوص هجوم ملخ‌های صحرائی به مزارع، باغات و عرصههای طبیعی کشور، جلسه‌ای در این کمیسیون (مورخ ۲۳/ ۲/ ۱۳۹۸) با موضوع آخرین وضعیت این آفت در کشور و اقدامات صورت گرفته برای مبارزه با ملخ صحرائی در جنوب کشور برگزار شد. با توجه به اهمیت موضوع و ابعاد گسترده آن و براساس تصمیمات متخذه در جلسه مذکور طی روزهای ۲۶ و ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۸ توسط هیأت اعزامی کمیسیون، بازدیدی از عرصههای مورد هجوم ملخ در استان‌های بوشهر و سیستان و بلوچستان نیز به‌عمل آمد.
ابراهیمی ادامه داد: نتایج جلسه فوق، مشاهدات میدانی و ملاحظات کمیسیون طی مکاتبه شماره ۱۵۲۵۴ مورخ ۳۰/ ۲/ ۱۳۹۸ به رئیس مجلس شورای اسلامی ارائه گردید که ایشان در هامش نامه مذکور خطاب به وزیر جهاد کشاورزی نوشتند: «موضوع را جدی بگیرید که مسأله حاد نشود و نتیجه را گزارش نمائید».
این نماینده مردم در مجلس دهم همچنین افزود: به‌علاوه در حاشیه جلسه مورخ ۲۹/ ۲/ ۱۳۹۸ این کمیسیون، تأمین به موقع و هرچه سریعتر اعتبارات سازمان حفظ نباتات برای مبارزه با ملخ صحرائی از طریق سازمان برنامه و بودجه درخواست و در چند نوبت از طرق مختلف پیگیری شد.
وی در ادامه اظهار کرد: اخیراً، وزیر جهاد کشاورزی طی مکاتبه شماره ۱۵۰۵/ ۰۲۰/ م مورخ ۵/ ۴/ ۱۳۹۸ به رئیس مجلس شورای اسلامی اعلام داشتند که براساس گزارش سازمان فائو پیش‌بینی می شود حرکت جدید جمعیت میلیونی ملخ‌های صحرائی به سمت ایران از مسیر مرزهای شرقی (هندوستان و پاکستان) به سمت مرزهای غربی (استان ایلام و کشور عراق) به‌زودی آغاز شده و امکان ورود این آفت به تمامی استان‌های مرکزی کشور وجود دارد که دکتر لاریجانی در هامش مکاتبه مذکور خطاب به وزیر جهاد کشاورزی نوشتند: «به‌دلیل اهمیت موضوع و حجم آن، چنانچه احتیاج به کمک‌های بیشتر است از طریق نهاوندیان در شورای هماهنگی مطرح کنید» لذا این کمیسیون در حال پیگیری موضوع اخیر از وزارت جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت کشور و سایر ارگان‌های مرتبط است.
ابراهیمی همچنین با اشاره به مستندات قانونی بیان داشت: براساس بند الف ماده (۴) قانون حفظ نباتات کشور، ملخ‌ها در گروه آفات عمومی قرار می‌گیرند و کنترل آنها بر عهده دولت (به نمایندگی وزارت جهاد کشاورزی) است.
این عضو هیات رئیسه کمیسیون کشاورزی در ادامه با اشاره به نتایج بررسی ها، عنوان کرد: براساس گزارش‌های وزارت جهاد کشاورزی (سازمان حفظ نباتات کشور)، هجوم ملخ صحرائی به کشور در سال اخیر از نظر سطح آلودگی و تعداد استان‌های درگیر از سال ۱۳۴۲ تاکنون بی‌سابقه بوده است.
وی افزود: اولین گزارش تهاجم ملخ به خاک کشور مربوط به استان هرمزگان (منطقه نخیلو) در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۹۷ بوده است و همچنین استان‌های مورد هجوم در موج اول ورود ملخ‌ها هرمزگان، سیستان و بلوچستان، کرمان، بوشهر، فارس و خوزستان و در ادامه استان‌های خراسان جنوبی، کهگیلویه و بویراحمد و ایلام بوده اند.
ابراهیمی همچنین با بیان اینکه سطح مبارزه با هجوم ملخ صحرائی تا تیرماه ۱۳۹۸ در جنوب کشور۷۴۶ هزار هکتار بوده است، گفت: مجموعاً ۱۷۵ ریزش ملخ صحرائی (در جمعیت‌های ۵۰ میلیونی) در کشور اتفاق افتاد ضمن اینکه وسعت عرصههای مورد تهاجم ملخ صحرایی، ۲۶ درصد سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی، ۳۲ درصد مراتع متراکم و نیمه متراکم و ۵۶ درصد جنگل‌ها و بیشه‌زارهای کشور و درمجموع ۳۹ درصد محصولات زراعی و باغی در عرصههای مورد تهاجم ملخ صحرائی تولید می‌شوند.
این عضو مجمع نمایندگان استان مرکزی ادامه داد: بررسی سطح مبارزه با این آفت در کشورهای عربستان سعودی، قطر، عمان و یمن نشان می‌دهد این کشورها در مبارزه با ملخ صحرائی کوتاهی کرده‌اند که مراتب اعتراض ایران در این خصوص به فائو اعلام شده است.
وی افزود: براساس مستندات موجود و اطلاعات واصله به این کمیسیون درخصوص اعتبارات مورد نیاز برای مبارزه با هجوم ملخ صحرائی، وزیر جهاد کشاورزی در مکاتبه شماره ۴۴۲۹/ ۰۲۰/ م مورخ ۹/ ۱۱/ ۱۳۹۷ تهاجم ملخ به عرصههای طبیعی کشور را به وزارت کشور اعلام و (پس از ۱۰ روز از شروع حادثه) طی مکاتبه ۲۲۷۵۱/ ۰۲۰ مورخ ۱۷/ ۱۱/ ۱۳۹۷ تقاضای تأمین ۱۲۰ میلیارد ریال اعتبار را به منظور پشتیبانی از عملیات مبارزه با ملخ صحرائی به رئیس شورای عالی مدیریت بحران کشور ارائه می کند.
ابراهیمی ادامه داد: همچنین وزارت کشور پس از بررسی موضوع با تأخیر یک ماهه، طی مکاتبه شماره ۲۳۰۴۶۶ مورخ ۱۱/ ۱۲/ ۱۳۹۷ با عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، تخصیص۱۰۰میلیارد ریال اعتبار هزینه‌ای برای این منظور درخواست می کند.
سخنگوی کمیسیون کشاورزی در ادامه با بیان اینکه علیرغم پیگیری‌های متعدد سازمان حفظ نباتات و وزارت جهاد کشاورزی از سازمان برنامه و بودجه کشور تا پایان سال ۱۳۹۷، هیچ اعتباری به این موضوع اختصاص داده نمی‌شود، اظهار داشت: در ابتدای سال ۱۳۹۸ با توجه به وقوع سیلاب گسترده در مناطق مختلف کشور، موضوع هجوم ملخ در حاشیه قرار می‌گیرد. در نهایت مطابق تصویب‌نامه شماره ۱۳۲۹۸/ ت۵۶۰۶ مورخ ۱۰/ ۲/ ۱۳۹۸ هیأت‌وزیران و ابلاغیه شماره ۷۰۹۳۴ مورخ ۱۸/ ۲/ ۱۳۹۸ سازمان برنامه و بودجه کشور، مبلغ ۱۰۰میلیارد ریال اعتبار هزینه‌ای به این موضوع تخصیص می‌یابد (یعنی سه ماه پس از اولین حمله ملخ به کشور).
وی افزود: براساس آخرین اخبار و علیرغم گسترش سطح مورد هجوم ملخ در کشور، تا تاریخ ۱/ ۵/ ۱۳۹۸ مجموعاً مبلغی معادل ۱۵۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه‌ای برای این منظور به وزارت جهاد کشاورزی تخصیص داده شده، در حالیکه براساس اظهارات مسئولین سازمان حفظ نباتات کشور برای عملیات مبارزه تاکنون، معادل ۳۲۰ میلیارد ریال هزینه انجام شده است.
ابراهیمی ادامه داد: اعتبارات استفاده شده برای مبارزه با آفت ملخ صحرائی به دو صورت ملی و استانی تخصیص داده شده است و بیشترین همکاری با دستگاه‌های اجرائی کشور را استان های خوزستان و بوشهر جهت مبارزه با این آفت داشتند.
این نماینده مردم در مجلس دهم همچنین تصریح کرد: وزارت جهاد کشاورزی با همکاری وزارت کشور (سازمان مدیریت بحران، استانداری‌های استان‌های درگیر با این مسئله)، نیروهای نظامی و کشاورزان محلی، اقدامات گسترده‌ای برای مبارزه با این آفت انجام داده است.
وی در ادامه با اشاره به مهمترین مشکلات عملیاتی در جریان مبارزه براساس اظهارات مسئولین، گفت: خدمات هواپیمایی برای سم‌پاشی (به‌خصوص در عرصههای طبیعی) یکی از این مشکلات بوده که تاکنون از ۷ فروند هواپیما برای سم‌پاشی استفاده شده که تأمین هزینه‌های سوخت و خلبان، از مشکلات اصلی بوده است. البته شرکت خدمات ویژه هوایی وزارت جهاد کشاورزی که در سال ۱۳۹۱ و در قالب اصل ۴۴ واگذار شده بود با مصوبه هیأت دولت در سال ۱۳۹۳ بدون ردیف مشخص بودجه‌ای، به شرکت مادر تخصصی وزارت جهاد کشاورزی مسترد می‌شود و به همین دلیل نیز از توانائی لازم برای پشتیبانی عملیات مبارزه با آفات برخوردار نبوده است.
ابراهیمی در ادامه با اشاره به تأمین سم مورد نیاز، افزود: تاکنون ۴۵۰ تن آفت کش در جریان عملیات مبارزه با ملخ صحرایی استفاده شده که به‌دلیل مشکلات ناشی از تحریم و عدم تخصیص اعتبارات لازم، تأمین سم مورد نیاز جزء مشکلات اصلی بوده است. براساس نظر مسئولین سازمان حفظ نباتات کشور، ماده مؤثره (تکنیکال) لازم برای تولید سم باید از خارج از کشور تهیه شود.
این عضو هیات رئیسه کمیسیون کشاورزی، همچنین تصریح کرد: خدمات بخش خصوصی (برای عرضه سم و تجهیزات عملیاتی) یکی از اقدامات است که بخش خصوصی فعال و همکار با دستگاه‌های اجرائی جهت مبارزه با هجوم ملخ صحرائی به‌دلیل عدم پرداخت مطالباتشان (تاکنون) از تمایل و توانائی کافی برای ادامه همکاری برخوردار نیست. درصورت ادامه این وضعیت و طغیان مجدد این آفت، دولت قادر به استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و عکس‌العمل سریع و مناسب برای مبارزه نخواهد بود.
وی در ادامه با اشاره به تخصیص اعتبارات به این موضوع ابراز داشت: مبلغ اختصاص داده شده تاکنون (۱۵۰ میلیارد ریال) برای مبارزه با این آفت جهت پرداخت هزینه‌های قبلی و آمادگی برای مرحله بعدی هجوم ملخ کافی نیست. براساس نظر کارشناسان اگر بخشی از این مبلغ به موقع و در اواخر سال۱۳۹۷ تأمین شده بود کشور با این حجم از خسارات مواجه نبود.
ابراهیمی اضافه کرد: تنها آمادگاه کشوری مبارزه با ملخ (واقع در کرج و متعلق به سازمان حفظ نباتات کشور) که جهت ساماندهی و توزیع فوری سم و تجهیزات مورد نیاز برای مبارزه با آفات در مواقع بحرانی راه اندازی شده بود، طی سال‌های گذشته در جریان واگذاری در معرض فروش قرار گرفت. اخیراً مجوز فروش این آمادگاه در هیأت وزیران ابطال شد و دادگاه نیز رأی به عدم انجام معامله داده ولیکن با اعتراض خریدار، پرونده در مرحله تجدید نظر است.
نماینده مردم شازند در مجلس ادامه داد: مطابق هشدار اخیر وزیر جهاد کشاورزی (مکاتبه ۱۵۰۵/ ۰۲۰/ م مورخ ۵/ ۴/ ۱۳۹۸) و براساس نظرات کارشناسی، درصورت ادامه ریزش ملخ به خاک کشور، با تشدید ازدیاد نسل برجامانده از ریزش‌های گذشته مواجه خواهیم شد که اثرات تخریبی مضاعفی دربردارد؛ در نتیجه مبارزه و کنترل این حجم از آفت نیازمند آمادگی بیشتری نسبت به مرحله اول هجوم ملخ‌ها است. به‌علاوه با توجه به روند تغییرات اقلیمی و امکان وقوع بارندگی‌های شدید طی سال‌های آینده، احتمال طغیان آفت‌هایی مانند ملخ، بیش از گذشته خواهد بود؛ در نتیجه برنامه‌ریزی بلندمدت برای آمادگی لازم در این خصوص اهمیت و ضرورت بیشتری نسبت به سال‌های قبل دارد.
وی همچنین با اشاره به جمع بندی و پیشنهادات در خصوص موضوع هجوم ملخ های صحرایی عنوان کرد: گسترش فوق‌العاده ملخ صحرائی در کشور به‌دلیل شرایط مطلوب بارندگی در سال جاری به قدری زیاد بوده که حداقل ۹ استان کشور درگیر این مسئله هستند. عدم واکنش سریع در موقع شروع بحران و تأخیر در تصمیم‌گیری برخی مسئولین برای مبارزه مؤثر با این آفت، منجر به گسترش حجم خسارات وارده به محصولات زراعی و باغی کشاورزان و عرصههای طبیعی کشور شده است.
ابراهیمی ادامه داد: به دلیل درگیری کشور با بحران سیلاب‌ها در روزهای نخست سال ۱۳۹۸ متأسفانه درخواست‌های کشاورزان و سازمان حفظ نباتات برای مبارزه با ملخ صحرائی و تأمین اعتبار لازم برای آن، در زمان مناسب مورد توجه قرار نگرفته است. عدم تأمین به موقع اعتبار لازم و پشتیبانی عملیاتی نامناسب از مبارزه با ملخ صحرائی (به‌خصوص به‌واسطه تجهیزات قدیمی و بعضاً مستعمل) مهمترین مشکلات دستگاه‌های اجرائی در این زمینه بودند.
وی افزود: امکان ادامه هجوم ملخ به اراضی کشاورزی و عرصههای طبیعی کشور در سال جاری و همچنین افزایش احتمال طغیان این آفت در سال‌های آینده، ضرورت توجه ویژه به موضوع را دو چندان می کند. آمادگی کامل مراکز عملیاتی و نهادهای پشتیبانی کشور برای مبارزه با هجوم ملخ صحرائی در آینده بسیار مهم است.
ابراهیمی همچنین با اشاره به راهکارهای پیشنهادی کمیسیون کشاورزی برای مقابله با هجوم ملخ ها، عنوان کرد: همه امکانات کشور در استان‌های درگیر این آفت، بسیج شده و با محوریت و مدیریت سازمان جهاد کشاورزی استان و دستگاه‌های تخصصی در عملیات کنترل و مبارزه بکار گرفته شود همچنین باید قصور یا تقصیر برخی مسئولین در مورد تأمین به موقع اعتبارات لازم جهت مبارزه با ملخ صحرائی بررسی و پیگیری شود.
این نماینده مردم در مجلس دهم ادامه داد: از سوی دیگر باید اعتبارات مورد نیاز جهت مبارزه با هجوم ملخ صحرائی در اسرع وقت از طرف سازمان برنامه و بودجه کشور در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار بگیرد ضمن اینکه به منظور تقویت پتانسیل استفاده از خدمات بخش خصوصی جهت مبارزه با این آفت در آینده، ضرورت دارد پرداخت مطالبات بخش خصوصی در اولویت قرار بگیرد. همچنین با توجه به نقش حاکمیتی دولت در کنترل آفات عمومی، شرکت خدمات ویژه هوایی وزارت جهاد کشاورزی ضمن تبدیل به یک مرکز خدمات هوایی ذیل سازمان حفظ نباتات کشور با اختصاص ردیف بودجه مستقل و تأمین اعتبارات کافی، تقویت و تجهیز شود.
وی در ادامه تصریح کرد: با تعیین تکلیف نهایی وضعیت آمادگاه کشوری مبارزه با ملخ از طرف قوه قضائیه، این مجموعه برای پشتیبانی عملیات‌های بحرانی مبارزه با آفات احیاء شده و هرچه سریعتر مراکزی با همین هدف در نقاط حساس کشور (به تشخیص دستگاه تخصصی) راه اندازی شود.
ابراهیمی افزود: با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سایر مراکز تحقیقاتی و پژوهشی مرتبط، تولید داخلی عوامل بیولوژیک کنترل کننده گونه‌های مختلف ملخ و همچنین تولید داخلی ماده موثره سموم شیمیایی (تحت عنوان ULV) مورد حمایت قرار بگیرد (به‌خصوص از طریق شرکت‌های دانش بنیان).
وی ادامه داد: نمایندگی ایران در سازمان خوار و بار جهانی ملل متحد (فائو) با همکاری وزارت امور خارجه، در مورد پیگیری قصور کشورهای همسایه ایران برای مبارزه با ملخ صحرائی فعالانه‌تر عمل نموده و گزارش اقدامات خود در این خصوص را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: مسئولین استانی که بیشترین حمایت و عملکرد مناسبی در مورد مبارزه با این آفت داشته‌‌اند مورد تشویق قرار بگیرند.
