بررسی ۱۶ ماه انفعال اروپا در قبال تعهداتش؛
ایران گام سوم کاهش تعهدات برجامی را محکم‌تر برداشت
ایران در ادامه عدم پایبندی اروپا به تعهداتش در چهارچوب برجام و یازده تعهدی که پس از خروج یکجانبه ایالات متحده از توافق هسته‌ای به ایران داده بود، گام سوم کاهش تعهداتش در چهارچوب برجام را برداشت.
به گزارش ایلنا، با اعلام ورود ایران به گام سوم کاهش تعهدات برجامی توسط رئیس‌جمهور در پایان نشست سران قوا، امروز و با تشریح جزئیات این گام از سوی بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، ایران بصورت رسمی گام سوم خود را برای کاهش تعهداتش در چهارچوب توافق هسته‌ای را برخواهد داشت.
روحانی روز چهارشنبه، پس از دیدار خود با روسای مجلس و قوه قضائیه گفت: به دلیل اینکه بعد از خروج آمریکا، ۱+۴ نتوانسته بودند به تعهدات خودشان عمل کنند، راهی را که از ۴ ماه پیش از طرف جمهوری اسلامی ایران در زمینه برجام، انتخاب کردیم، کاهش تعهدات بود که اعلام شد.
وی ادامه داد: مرحله اول کاهش تعهدات را انجام دادیم بعد ۲ ماه به ۱+۴ فرصت دادیم، مرحله دوم را هم عمل کردیم و باز ۲ ماه دیگر به آنها فرصت دادیم، البته در هر ۲ ماه ،مذاکراتی با کشورهای ۱+۴ و از جمله اتحادیه اروپا و مخصوصاً ۳ کشور اروپایی داشتیم اما چون به نتیجه مطلوب خودمان نرسیدیم، ان‌شاء الله گام سوم از پس فردا برداشته می‌شود.
رئیس‌جمهور با اشاره به اقدامات انجام شده در زمینه کاهش تعهدات در گام سوم ، اظهارداشت: در گام سوم سازمان انرژی اتمی موظف است در زمینه تحقیق و توسعه هر آنچه نیاز فنی کشور است ،بلافاصله شروع کند و تمام تعهداتی که در زمینه تحقیق و توسعه در برجام مد نظر بوده را کنار بگذارد و شاهد گسترش در حوزه تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژهای جدید و هر آنچه که برای غنی‌سازی نیاز داریم را سازمان انرژی انجام دهد و شاهد سرعت عمل در این زمینه باشیم.
سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز اعلام کرد محمد جواد ظریف روز جمعه در نامه‌ای به فدریکا موگرینی اعلام کرد، به دلیل تبعات ناشی از خروج آمریکا از برجام و تحمیل مجدد تحریم های آن کشور و ناتوانی سه کشور اروپایی به اجرای تعهدات خود در برجام و در بیانیه‌های کمیسیون مشترک، جمهوری اسلامی ایران تمامی تعهدات خود در برجام در حوزه تحقیق و توسعه هسته‌ای را متوقف می‌کند.
موسوی افزود: در این نامه تاکید شده که این اقدام دقیقا در راستای حقوق ایران در برجام و به ویژه بر مبنای پاراگراف ۳۶ آن بوده و در پاسخ به نقض گسترده و مستمر برجام طی ۱۶ ماه گذشته صورت می گیرد. جزئیات فنی و عملیاتی توقف تعهدات ایران در حوزه تحقیق و توسعه هسته ای متعاقبا به اطلاع آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد رسید.
به گفته سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پایان نامه ظریف تاکید شده که جمهوری اسلامی به منظور نشان دادن حسن نیت خود، آمادگی دارد به گفت وگو با طرف‌های باقی مانده در برجام در تمامی سطوح ادامه داده و در صورت عمل طرف های مقابل به کلیه تعهدات خود در برجام، مجددا به اجرای کامل برجام برگشت نماید.
گام‌های کاهش تعهدات ایران در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ماه سال جاری پس از آن برداشته شدند که ایران اعلام کرد با گذشت یکسال از خروج یکجانبه آمریکا از برجام، طرف‌های باقی مانده در این توافق هسته‌ای به ویژه سه کشور اروپایی، نه تنها تعهدات خود را در چهارچوب همین توافق عملی نکردند بلکه به یازده تعهدی که پس از خروج ایالات متحده به ایران داده بودند نیز جامه عمل نپوشانده‌اند.
تعهدات یازده‌گانه‌ای که اروپا طی آن به ایران اعلام کرده بود که برای حفظ برجام پس از اقدام یکجانبه آمریکا حاضر است روابط گسترده‌تر اقتصادی را در حوزه‌های مختلف با ایران حفظ و ارتقا ببخشد، شامل این بود که کانال‌های موثر مالی برای تعامل با ایران را استمرار دهد، صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی ایران تداوم داشته باشد، روابط حمل و نقل دریایی (از جمله کشتیرانی و بیمه)، زمینی، هوایی و ریلی دچار اخلال نشود و پوشش‌های اعتبار صادراتی تقویت شود.
آنها همچنین تعهد کردند حمایت روشن و موثر از کنشگران اقتصادی که با ایران تجارت می‌کنند، به‌ویژه شرکت‌های کوچک و متوسط که شاکله اصلی بسیاری از اقتصاد‌ها محسوب می‌شوند صورت بگیرد، سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در ایران مورد تشویق واقع شود، از کنشگران اقتصادی در سرمایه‌گذاری‌ها و دیگر فعالیت‌های تجاری و مالی که با یا در رابطه با ایران انجام می‌دهند حمایت شود، کارشناسان بخش دولتی و خصوصی، از جمله از طریق تقویت شورا‌های تجاری گردآوری شوند، از تجارت و سرمایه‌گذاری در ایران حمایت عملی صورت بگیرد و در نهایت، از شرکت‌ها در برابر آثار فراسرزمینی تحریم‌های آمریکا حمایت شود.
اقداماتی که نه تنها عملی نشدند بلکه توقیف کشتی «گریس ۱» که امروز از آن با نام «آدریان دریا» یاد می‌شود از سوی دولت جبل‌الطارق و به درخواست انگلیس، نقض کامل برجام بوده و همراهی با ایالات متحده در راستای فشار حداکثری بر ایران تلقی می‌شود.
فرانسه اما در ماه‌های اخیر سعی کرد با در دست گرفتن ابتکار عمل تلاشی را برای حفظ برجام آغاز کند. «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه بارها در تماس‌های تلفنی خود با رئیس‌جمهور کشورمان سعی کرد تهران را برای بازگشت به اجرای کامل تعهدات خود در مقابل تلاش پاریس برای حفظ برجام متقاعد کند.
سفر وزیر امور خارجه کشورمان به پاریس و پس از آن به بیاریتز محل اجلاس گروه هفت و همچنین سفر معاون وزیر امور خارجه در صدر هیاتی از کارشناسان وزرات خانه نفت و بانک مرکزی پس از آن انجام شد که فرانسه بسته‌ای پیشنهادی را در مکالمات تلفنی دو رئیس‌جمهور مطرح کرد.
«ژان ایو لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه روز سه‌شنبه در جمع خبرنگاران طرح فرانسه را شامل راه‌اندازی یک خط اعتباری با ضمانت پول نفت ایران در ازای بازگشت ایران به برجام، انجام مذاکراتی در خصوص امنیت خلیج فارس و منطقه و وضعیت توافق هسته‌ای پس از سال ۲۰۲۵ دانسته و البته افزود که پیش‌فرض اجرایی شدن این طرح موافقت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برای صدور معافیت از تحریم‌های نفت برای برخی از مشتری‌های نفت ایران است.
این سخنان نشان داد که بسته پیشنهادی فرانسه برای اجرا احتیاج به جلب رضایت ایالات متحده دارد و به همین منظور نیز وزیر دارایی خود را راهی واشنگتن کرده و او نیز با این پاسخ که آمریکا حاضر نیست معافیتی در قبال تحریم‌های ایران قائل شود، مواجه شد.
ظریف نیز روز چهارشنبه در واکنش به سخنان لودریان گفت: اینکه فرانسه و یا اتحادیه اروپا نیاز دارند که از آمریکا برای انجام اقداماتشان مجوز بگیرند، البته قابل فهم است، ولی از نظر ما باعث تأسف است و از نظر حقوقی هم اقدام آمریکا نمی‌تواند مانع از اجرای تعهدات اروپایی باشد. این را هم ما باید به آنها یادآوری کنیم و هم وکلایشان به آنها بگویند که اقداماتی که باید انجام دهند مستقل از فشارهای آمریکاست و اینکه آنها می‌خواهند از اوفک و یا از جاهای دیگر آمریکا مجوز بگیرند، واقعا مشکل ما نیست، موضوعی است که خود آنها باید انجام دهند.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در توئیتی نوشت: اوفک چیزی فراتر از یک زندانبان نیست. اگر درخواست عفو (مجوز) کنی، به جرم گستاخی به انفرادی انداخته خواهی شد و بار بعد ممکن است که سرنوشت شما چوبه دار باشد. تنها راه از بین بردن تروریسم اقتصادی (تحریم‌ها)ایالات متحده این است که سرانجام تصمیم بگیری که خودت را از طناب دار رها کنی.
امروز، شنبه، ۱۵ شهریورماه، ایران گام سوم کاهش تعهدات برجامی خود را آغاز می‌کند، سومین مرحله از مراحلی که تهران همواره اعلام کرده در چهارچوب بند ۲۶ و ۳۶ توافق هسته ای بوده و هرزمان که طرف اروپایی به تعهدات خود جامعه عمل بپوشاند قابل بازگشت است.
