ابوالفتح در گفت‌وگو با ایلنا:
اروپا می‌خواهد برجام با هزینه ایران به مسیر خود ادامه دهد/ اینستکس فعلا شکلی مانند تهاتر دارد/ خواهان انجام تعهدات اروپا برای خرید نفت هستیم
یک کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: اینستکس اگر عملیاتی شود نیز گرچه می‌تواند گام اولیه باشد، تامین‌کننده خواست و نظر ایران نخواهد بود؛ چرا که ایران خواهان انجام تعهدات اروپا در خصوص خرید نفت ایران است که در این شرایط و زیر فشار سنگین آمریکا خیلی قابل تصور نخواهد بود.
امیرعلی ابوالفتح در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا در خصوص خبر عملیاتی شدن «اینستکس» و انجام نخستین تراکنش‌های مالی در روزهای آینده، در پاسخ به این سوال که آیا این اقدام نگرانی‌های تهران را رفع خواهد کرد یا خیر، گفت: براساس سندی که کشورهای اروپایی در زمان رونمایی از «اینستکس» منتشر کردند؛ چند نکته مشخص بود. نخست اینکه در گام اول این کانال تنها شامل دارو، مواد غذایی و تجهیزات بیمارستانی خواهد بود، مبادله پول انجام نمی‌شود و این کانال مالی شکلی مانند تهاتر دارد.
وی ادامه داد: به این معنا که اگر این سه رکن را در نظر بگیریم؛ نفت در قالب اینستکس مبادله نخواهد شد، پولی نیز به ایران داده نمی‌شود و کالاهای تبادلی همان موارد دارویی و غذا خواهد بود.
وی افزود: اگر اینستکس در همین چهارچوب باقی بماند، ایالات متحده با آن مشکلی نخواهد داشت. پمپئو نیز در تازه‌ترین اظهار نظر خود در خصوص کانال مالی گفته که با اینستکسی که تنها این سه قلم کالا را برای ایران مهیا کند و نفتی از ایران خریداری نکند مشکلی ندارد.
وی ادامه داد: این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که اینستکس باید تمام نیازهای کشور را مهیا کند به این معنا که اگر اروپا نفت ایران را نخرد، تهران روند کاهش تعهدات خود را دنبال خواهد کرد.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: اتفاقی که در چند روز اخیر در اروپا رخ داده این است که دو طرف ابراز امیدواری کرده‌اند که نخستین تراکنش در قالب اینستکس یا درحال انجام است یا در چند روز آینده عملیاتی خواهد شد. ما البته در این مرحله اطلاع نداریم که این تراکنش همان سه قلم را در بر خواهد گرفت یا فراتر از آن خواهد بود که البته مقام‌های آمریکایی نیز تهدید کرده‌اند هر شرکتی که از ایران نفت بخرد با تحریم‌های این کشور مواجه خواهد شد و این نشان می‌دهد آنها از این موضع خود عدول نکرده‌اند.
وی افزود: از این جهت بنده معتقد هستم اینستکس اگر عملیاتی شود نیز گرچه می‌تواند گام اولیه باشد، تامین‌کننده خواست و نظر ایران نخواهد بود؛ چراکه ایران خواهان انجام تعهدات اروپا در خصوص خرید نفت ایران است که در این شرایط و زیر فشار سنگین آمریکا خیلی قابل تصور نخواهد بود.
ابوالفتح گفت: البته معتقد هستم برای نتیجه‌گیری اینکه این اقدام، یک اقدام سیاسی است یا اقتصادی زود باشد؛ چرا که موضوع اندکی ابهام دارد. صحبت‌هایی که آقای عراقچی و طرف مقابل در این خصوص داشتند خیلی شفاف نیست و تنها مهم این است که طرفین از این مساله استقبال کردند.
وی افزود: با این وجود یک احتمالی را بنده تصور می‌کنم و آن این است که مقرر شده بود ایران روز پنجشنبه از سقف اورانیوم ۳۰۰ کیلوگرم عبور کند اما تاکنون سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گذر از این سقف را تایید نکرده است، شاید ایران تنفسی به اروپا داده است تا وعده‌های خود را عملی کنند.
ابوالفتح ادامه داد: پس اگر طی روزهای آینده نیازهای ایران تامین نشود و ایران نیز اعلام کند از سقف ۳۰۰ کیلو عبور کرده؛ آن زمان می‌توان با قطعیت گفت که مذاکرات وین با شکست مواجه شده است. پیش از این اتفاق می‌توان امیدوار و خوشبین بود که این مذاکرات ثمربخش بوده و احتمالا اروپا رایزنی‌هایش را با آمریکا انجام داده است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: البته بنده خیلی خوشبین نیستم؛ با اینکه اروپایی‌ها در بالاترین سطح عزم جدی دارند اما دو مشکل وجود دارد. یکی اینکه برنامه‌ریزی دولت‌ها توسط بخش خصوصی اجرا نمی‌شود و خود دولت‌ها نیز نمی‌خواهند هزینه جدی بپردازند تا برجام با هزینه ایران به مسیر خود ادامه دهد یا آنها بتوانند از آمریکا معافیت بگیرند.
وی افزود: با این حال مذاکرات باید ادامه پیدا کند و این تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی اروپا را تحت فشار قرار داده تا برای حفظ دستاوردهای خود در برجام هزینه پرداخت کند.
