پیش‌شرط نخست‌وزیر ژاپن برای سفر به ایران/ سفر احتمالی «آبه» به تهران تاریخی خواهد بود/ ژاپن در اوج بحران جنگ تحمیلی نیز از ما نفت می‌خرید

محسن روحی‌صفت در گفت‌و‌گو با خبرنگار سیاسی ایلنا با اشاره به خبر سفر شینزوآبه به تهران و همچنین واکنش وزارت امور خارجه در خصوص گمانه‌زنی‌های مربوط به این خبر گفت: روابط ما با ژاپن، روابطی تاریخی و دوستانه است و همیشه هم بین مقام‌های دو کشور گفت‌وگو حاکم بوده و بصورت سنتی هم ژاپن یکی از خریداران و واردکنندگان عمده نفت ما و همچنین صادرکننده عمده تکنولوژی به ما بوده است. 

وی ادامه داد:  از زمان آیت‌الله هاشمی به بعد سران دو کشور ملاقات‌های متعددی با هم داشتند و همیشه کارهای ما با ژاپن کارهای کلیدی بوده است. دیدار اخیر آقای ظریف در توکیو هم سفر بسیار مثبت ارزیابی شد و هر دو طرف اظهار علاقه کردند که روابط فی‌مابین را گسترش دهند.

وی افزود: در پایان همین سفر هم اشاره شد به اینکه آقای آبه علاقمند به سفر به تهران هستند و این سفر در جایگاه نخست وزیر اگر اتفاق بیفتد سفری تاریخی و برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی است. البته آقای شینزو آبه پیش از این و در کسوت وزیر امور خارجه به تهران سفر کرده است.

معاون پیشین آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه گفت: باید بدانیم که این سفر بسیار مهم است اما آقای آبه و دولت ژاپن برای انجام این سفر پیش شرطی را مطرح کرده‌اند و آن مشورت با دولت ایالات متحده است. البته برداشت ما از این واژه مشورت هم بسیار مهم است که شاید برخی تندروها این مشورت را به منزله کسب اجازه تعریف کنند.

وی افزود: به هر صورت روابط ژاپن و آمریکا از اهمیت بسیار خاصی برخوردار است چرا که مساله دفاعی ژاپن به عهده واشنگتن است. بنابراین ژاپن بدون مشورت با آمریکا در خصوص سفر به ایران تصمیم نخواهد گرفت. این یک واقعیت است و ما هم باید بپذیریم که بزرگترین شریک تجاری ژاپن در دنیا آمریکا است.  

روحی‌صفت  ادامه داد: در طرف مقابل هم ژاپن به صورت سنتی یکی از عمده خریداران نفت ما بوده و رابطه با این کشور برای ما هم از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر این سفر صورت بگیرد ما آن را به فال نیک می‌گیریم و مطمئن هستیم در گسترش روابط بسیار موثر خواهد بود.

این کارشناس مسائل جنوب شرق آسیا در پاسخ به این سوال که برخی گمانه‌زنی‌ها از تلاش توکیو برای میانجی‌گری در روابط تهران و واشنگتن و تلاش این کشور برای کاهش سطح تنش در منطقه خاورمیانه حکایت دارد، آیا ژاپن نیز اراده‌ای برای ایفای این نقش دارد یا خیر، گفت: این اراده قطعا وجود دارد چرا که  ژاپن یک کشور صنعتی بسیار بزرگ است و این در حالی است که در شرایط فعلی همه کشورها اراده دارند تا بتوانند میزان تنش‌های منطقه خاورمیانه را کاهش دهند و هیچ کدام از کشورها بنده یکی از طرفین درگیری نیستند. هرکشوری منافع خود را در نظر می‌گیرد و ما باید آمار بگیریم و ببینیم برای مثال میزان تبادلات تجاری ژاپن با ما بیشتر است یا با ایالات متحده؛ در همین زمینه نیز باید درک کنیم که آنها هم منافع ملی خود را در نظر می‌گیرند.

وی ادامه داد: البته پیشتر هم عرض کردم که ژاپن روابط سنتی و دوستانه‌ای با ما دارد. در سال ۱۹۷۱ که کشورهای عربی فروش نفت را متوقف کرده و ایران به فروش نفت خود ادامه داد همزمان با اوج توسعه در ژاپن بوده و مسئولان ژاپن بارها اعلام کرده‌اند که همکاری ایران در آن مقطع باعث شد تا آنها در توسعه اقتصادی با توقف مواجه نشوند.

وی افزود: آقای هاشیموتو نخست وزیر پیشین ژاپن در سفری که در کسوت نماینده مجلس به ایران داشت صریحا اعلام کرد که شما با آن کار و همکاری زمینه پیشرفت و توسعه اقتصادی ژاپن را مهیا کردید و این اعتراف بسیار مهمی بود و مسئولان ایران هم می دانند که در زمان جنگ هیچ‌گاه کشتی‌های ژاپنی مورد هدف قرار نگرفته و در اوج بحران جنگ ۸ ساله نیز از ما نفت می‌خرید اما این مسائل به آن معنا نیست که ژاپن بخواهد مورد تحریم‌های آمریکا قرار بگیرد.

روحی صفت در خصوص امکان میانجی‌گری توکیو میان تهران و واشنگتن نیز گفت: این کشور علاقمندی و آمادگی خود را در این زمینه اعلام کرده تا با کنترل شرایط بتواند به تجارت خود ادامه دهد لذا بحث میانجی گری را نیز در این قالب می توان ارزیابی کرد. اساسا ژاپن نسبت به مسائل خاورمیانه بسیار حساس است چرا که عمده نفت خود را از این منطقه تامین می کند و برخی از پالایشگاه هایش نیز با نفت ما تنظیم شده است.