روحی‌صفت در گفت‌وگو با ایلنا
هند نمی‌تواند نسبت به نفت ایران بی‌تفاوت باشد/ دهلینو از مذاکرات ایران با طالبان غافلگیر شد
معاون پیشین دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه تاکید کرد: هند بعد از ایالات متحده و چین، سومین مصرف‌کننده اصلی انرژی و نفت در دنیا است. چندین پالایشگاه بزرگ و مهم در هند نیز مبتنی بر ترکیب نفت ایران بنا شده‌اند. این مسائل موجب شده است تا هند نتواند نسبت به نفت ایران بی‌تفاوت باشد و برای خریداری نفت ایران رایزنی‌هایی را انجام دهد.
محسن روحی‌صفت در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا، با اشاره به مناسبات ایران و هند در سال ۹۷ گفت: هند جزیی از همسایگان مهم آبی ایران محسوب می‌شود. از نظر فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شاهد قدمت روابط تاریخی و دیرینه دو دولت و ملت ایران و هند هستیم و حتی تا قبل از چند پاره شدن شبه قاره هند، دو کشور با یکدیگر همسایه مرزی بودند و ارتباط میان دو ملت بیش از امروز بود.
محور اصلی همکاریهای ایران و هند حول همکاریهای اقتصادی بود
وی ادامه داد: در بعد روابط سیاسی، علیرغم اینکه رژیم‌ها و دولت‌های متفاوتی در دو کشور حاکم بودند، فراز و نشیب چندانی را در مناسبات میان دو کشور شاهد نیستیم و تهران و دهلینو توانسته‌‌اند هم در عرصه دوجانبه و هم در مجامع بین‌الملل با یکدیگر همکاری‌هایی داشته باشند.
این کارشناس ارشد مسائل هند با بیان اینکه محور اصلی همکاریهای ایران و هند در سال ۹۷ عمدتا حول همکاریهای اقتصادی از جمله خرید نفت و توسعه بندر چابهار قرار داشت، اظهار داشت: ایران دومین تامین‌کننده نفت هند در دوران دولت اصلاحات بود اما تحریم‌ها موجب سقوط جایگاه ایران شد و هم‌اینک ایران، چهارمین کشور تامین‌کننده نفت این کشور است. طی سال‌های اخیر به ویژه پس از دستیبابی به برجام، مشارکت هندی‌ها در صنایع نفتی ایران و همچنین خرید نفت ایران، یکی از مسائل عمده در روابط تهران و دهلینو محسوب می‌شود.
شرکت کشتیرانی ایران و هند تاسیس در سال ۹۷ شد
روحی‌صفت با بیان اینکه افغانستان و ارتباط با این کشور و همچنین روسیه و کشورهای آسیای مرکزی از طریق بندر چابهار از دیگر مسائل مهم در مناسبات تهران و دهلینو در سال ۹۷ بود، تصریح کرد: در سال ۹۷، نخستین محوله تجاری افغانستان از طریق بندر چابهار به هند ارسال شد و اولین محموله هند هم از همین مسیر عازم افغانستان شد. یک خط کشتیرانی منظم میان بمبئی و چابهار طی یکسال گذشته دایر و شرکت کشتیرانی ایران و هند تاسیس شد.
وی همکاریهای تکنولوژیک در حوزه علم و فن‌آوری و همچنین همکاریهای فرهنگی را از دیگر محورهای مهم دیگر در مناسبات تهران و دهلینو در سال ۹۷ برشمرد.
واشنگتن فشارهای بسیاری را به دهلینو وارد کرد تا هند سبد و الگوی خرید خود را تغییر دهد
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی درباره معافیت‌های داده شده امریکا به به هند خاطرنشان کرد: هند بعد از ایالات متحده و چین، سومین مصرف‌کننده اصلی انرژی و نفت در دنیا است. چندین پالایشگاه بزرگ و مهم در هند نیز مبتنی بر ترکیب نفت ایران بنا شده‌اند. این مسائل موجب شده است تا هند نتواند نسبت به نفت ایران بی‌تفاوت باشد و برای خریداری نفت ایران رایزنی‌هایی را انجام داده و معافیت‌هایی را دریافت کنند.
روحی‌صفت افزود: البته واشنگتن در یکسال گذشته فشارهای بسیاری را به دهلینو وارد کرده است تا هند سبد و الگوی خرید خود را تغییر دهد و این فشارها هرچند موجب کاهش خرید نفت ایران از سوی هند در مقاطعی شده است ولی این کشور همچنان از جمله خریداران اصلی و مصرف‌کنندگان بزرگ نفت ایران محسوب می‌شود.
نباید انتظار داشت هند روابط با امریکا را نادیده بگیرد
وی درباره نقش هند در دوران تحریم‌ها برای ایران ابراز داشت: هند علاقه‌مند نیست قربانی تخاصم و درگیری ایران و امریکا شود بلکه علاقه‌مند است منافع ملی خود را حفظ کند؛ در واقع، هندی‌ها هم به دنبال آن هستند که شراکت درازمدتی با ایران داشته و هم روابط و همکاری‌هایشان با ایالات متحده حفظ شود و نوع مبادلات‌شان با تهران، به مناسبات‌شان با واشنگتن ضربه وارد نکند.
این کارشناس ارشد مسائل شبه قاره با بیان اینکه ایران از همکاری با هند خشنود است ولی این انتظار هم نباید داشت که هند، روابطش با ایالات متحده را نادیده بگیرد، عنوان کرد: هند از جمله قدرت‌های نوظهور جهانی در عرصه‌های مختلف اقتصادی است و از این توان برخوردار است که در برابر بسیاری از فشارها ایستادگی کند.
هند به خاطر تحریم‌ها نمی‌تواند پول نفت را به دلار بدهد
روحی‌صفت در پاسخ به این سوال که آیا جایگزین کردن روپیه به جای دلار موجب رشد هند و ضربه خوردن اقتصاد ایران نمی‌شود؟ یادآور شد: وقتی دلار از یک حساب بانکی در هر کجای دنیا خارج شود و بخواهد به حساب دیگری واریز شود، این دلار – صرف نظر از آنکه به چه میزان باشد – باید مورد تایید وزارت خزانه‌داری امریکا قرار بگیرد و در صورتی که این حساب برای ایران باشد، از آنجایی که ایران مورد تحریم ایالات متحده قرار گرفته، بلوکه می‌شود.
وی اضافه کرد: این گونه نیست که هندی‌ها اراده کنند، پول نفت خریداری شده به دلار یا یورو به حساب ایران ریخته شود زیرا هندی‌ها قادر به این کار نیستند. در این شرایط پول‌های ایران یا در بانک‌های هندی باید بماند تا تحریم‌ها برداشته شوند یا آنکه به صورت چمدانی به ایران منتقل شود که هر دو این کار منطقی و به صرفه نیست.
راهکارهای مبادله مالی میان ایران و هند در دوران تحریم
این دیپلمات پیشین ایران در هند، راهکار دیگر پرداخت پول به ایران را مشارکت هند در اینستکس برشمرد و بیان کرد: هندی برای عضویت و مشارکت در اینستکس ابراز علاقه‌مندی کرده‌اند و در صورتی که این صندوق بتواند کار خود را با موفقیت آغاز کرده و ادامه دهد، هند از کشورهایی خواهد بود که به احتمال زیاد به آن خواهد پیوست. از این طریق، هم هند به راحتی می‌تواند نیازهایش را از ایران خریداری کند و هم ایران می‌تواند از هند کالا خریداری کند و در این خرید، کسی چیزی را به ما تحمیل نخواهد کرد و ما خود انتخاب خواهیم کرد.
روحی‌صفت با بیان اینکه ایران می‌تواند از پول نفت فروخته شده خود در هند سرمایه‌گذاری کند، گفت: هند قدرت اقتصاد نوظهوری است. ژاپن و ایالات متحده از بزرگترین سرمایه‌گذاران خارجی در هند هستند که نشان از منفعت اقتصادی هنگفت برای آنها دارد. البته ایران در سال‌های پیش، بخشی از درآمدهای نفتی خود را در هند سرمایه‌گذاری کرده و قرار است هم‌اینک این کار را ادامه دهد.
دهلینو خواهان رایزنی‌های بیشتر با تهران در مورد طالبان هستند
وی درباره دیدگاه هند نسبت به مذاکرات ایران با طالبان اظهار داشت: دهلینو در ابتدا، از گفت‌وگوی ایران با طالبان غافلگیر شدند. وقتی نجیب‌الله در دهه ۹۰ از قدرت سقوط کرد، هندی‌ها خود را از افغانستان کنار کشیدند ولی به ناگهان با طالبان روبه‌رو شدند. آنها در سال‌های اخیر هم فکر می‌کردند که امریکا نقش مهمی را به آنها در افغانستان خواهد سپرد ولی از مذاکرات زلمای خلیل‌زاد، فرستاده ویژه وزارت امور خارجه امریکا با طالبان و مشارکت پاکستان، امارات و عربستان در آن مذاکرات غافلگیر شدند.
این کارشناس ارشد مسائل هند با بیان اینکه دهلینو خواهان رایزنی‌های بیشتر با تهران در مورد طالبان هستند، تصریح کرد: افغانستان همواره یکی از دستورکارها و موضوعات مورد رایزنی میان مقامات دو کشور بوده است و در این چارچوب، دو کشور می‌توانند در قالب همکاریهای دوجانبه و همچنین چندجانبه‌گرایی، همراه با کشورهای دیگر همانند روسیه، تلاش‌هایی را برای استقرار صلح، ثبات و امینت در افغانستان و مبارزه با تروریسم انجام دهند.
