اروپا مصمم به ادامه تجارت با ایران است/ مشکل تجارت نفت ایران با «اینستکس» حل نمی‌شود/ نشست ورشو فاقد اهمیت است/ در آینده اختلاف آمریکا و اروپا عمیق‌تر خواهد شد

جوزف جانیننگ استاد دانشگاه ماینز آلمان و سیاستمدار ارشد عضو شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا در برلین است. وی تاکنون سا‌لها در حوزه سیاست خارجه آمریکا، روابط بین‌الملل، سیاست خارجه اتحادیه اروپا و علوم سیاسی بحث و مطالعه کرده‌است.

متن گفت‌وگوی ایلنا با عضو شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا را در ذیل می‌خوانید:

 INSTEX باید شرایط تجارت بدون استفاده از دلار را فراهم کند

 «اینستکس» مکانیزمی است که ایران را در برجام نگه می‌دارد

***با توجه به اجرایی شدن INSTEX تحلیل شما از این ساز و کار چیست؟  چقدر این مکانیزم را برای کمک به ایران در جهت مقابله با تحریم‌ها مفید می‌دانید؟

امیدوارم که طرح مورد نظر کار کند و به اهداف خود برسد و شرایط تجارت بین شرکت‌های ایرانی و اروپایی بدون استفاده از سیستم پرداخت Swift و بدون استفاده از ارز ایالات‌متحده(دلار) را فراهم کند.

این‌ها موارد ضروری برای مقابله با عوارض خارجی تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا هستند. با این حال، شرکت‌های اروپایی هنوز هم باید بین تجارت با ایران یا ایالات متحده یکی را انتخاب کنند. چنین انتخابی در بیشتر موارد به ضرر ایران است.

به طور خلاصه، این طرح  به اروپا کمک می‌کند تا تعهد خود را برای ادامه تجارت با ایران نشان دهد و از آن به عنوان وسیله‌ای برای تشویق ایران برای تعهد به برجام استفاده کند. این مکانیزم وسیله‌ای است که ایران را در برجام نگه می‌دارد و در ادامه مسیر می‌تواند به ایران کمک‌ کند.

  اروپا مصمم به ادامه تجارت با ایران است

قدرت ساختاری آمریکا در اقتصاد بین‌المللی، مشکلات زیادی برای ادامه تجارت با ایران ایجاد کرده است

***پیش‌بینی شما از ادامه تلاش اروپا برای حفظ تجارت با ایران چیست؟

برای رهبران اروپایی، حفظ تجارت با ایران یک عنصر ضروری برای حفظ برجام و در جهت مقابله با سیاست‌های ایالات‌متحده محسوب می‌شود. بنابراین تجارت ادامه خواهد‌ یافت، اروپا به ادامه تجارت با ایران خواهد پرداخت، اما با توجه به اندازه بازارها و نقش دلار آمریکا، قدرت ساختاری آمریکا در اقتصاد بین‌المللی، مشکلات زیادی در راه ادامه تجارت با ایران ایجاد کرده است.

اتحادیه اروپا چون متعهد و مایل به حفظ برجام است بنابراین برای ادامه همکاری با ایران تلاش خواهد کرد.

اقتصاد ایران در شرایط خوبی نیست

***با توجه به شرایط اقتصادی کنونی ایران، پیش‌بینی شما از اقتصاد ایران چیست؟

اقتصاد ایران همچنان رنج خواهد‌ برد، نه کاملا به همان اندازه پیش از برجام، اما اثرات تضعیف اقتصاد ایران قابل ملاحظه‌است. مشخص است که اقتصاد ایران در شرایط خوبی نیست.

 INSTEX نمی‌تواند مشکلات تجارت نفت ایران را حل کند

***به نظر شما آیا INSTEX می‌تواند مشکلات تجارت نفت ایران را برطرف کند؟

واقعا نه، به دلیل اینکه نفت در بیشتر مواقع به مشتریان در بازار بر اساس دلار فروخته می‌شود. این ساز و کار نمی‌تواند مشکلات تجارت نفت ایران را حل کند؛ چرا که هنوز هم دلار بر این بازار تسلط دارد.

در آینده اختلاف آمریکا و اروپا عمیق‌تر خواهد شد

***با توجه به اجرایی شدن ساز و کار مالی ایران و اروپا و تهدیدهای آمریکا علیه اروپا برای تجارت با ایران، پیش‌بینی شما از آینده روابط اروپا و آمریکا چیست؟

در این زمان، روابط آتلانتیک با تغییرات جدی روبرو می‌شود، اختلاف بر سر برجام و ایران تنها یکی از اختلافات آمریکا و اروپا است. اروپا و آمریکا اختلاف‌های عمیقی دارند که با توجه به شرایط حاضر احتمال بیشتر شدن این اختلاف‌ها وجود دارد.

 نشست ورشو بیشتر با محوریت روسیه و سلاح‌های هسته‌ای این کشور است

تصور نمی‌کنم نشست ورشو خیلی به ایران بپردازد

***قرار است تا چند روز دیگر نشستی در ورشو با محوریت ایران و خاورمیانه برگزار شود. تحلیل شما از این نشست چیست؟

تصور نمی‌کنم این نشست خیلی به ایران بپردازد. معتقدم این نشست در واقع بیشتر مربوط به بحث در مورد روسیه و در مورد قدرت هسته‌ای این کشور است. همانطور که کاخ سفید هم اعلام کرد به دنبال تخریب چهره ایران نیست. من تصور می‌کنم این نشست بیشتر به روسیه و نقش آن در خاورمیانه بپردازد.

 نشست ورشو فاقد اهمیت است

بحث‌های پیرامون نشست ورشو اغراق آمیز است

***با توجه به اینکه قدرت‌های اصلی خاورمیانه در این نشست شرکت نخواهند کرد، در این شرایط آیا قرار است آمریکا برای خاورمیانه تصمیم بگیرد؟

به نظر من، شایعات در مورد یک طرح بزرگ برای خاورمیانه بسیار اغراق‌آمیز است. اصلا کاخ سفید برنامه‌ای در این جهت ندارد و نمی‌تواند حمایت اکثریت رهبران منطقه را به دست آورد. بنابراین اصلا این نشست نمی‌تواند دارای اهمیت باشد و بیشتر در مورد آن اغراق و شایعه‌پراکنی می‌شود.

چیزهایی که می‌شنویم فقط شایعه است. وقتی قدرت‌های اصلی با این نشست همراه نیستند پس نمی‌توان گفت اتفاق مهمی در این نشست رخ خواهد داد. ما بیشتر شایعات اغراق‌آمیزی درباره این نشست می‌شنویم به نظر من هیچ کدام نمی‌تواند درست باشد.

آینده ترامپ وابسته به یک رای ساده است

***آینده سیاسی فردی مثل ترامپ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

آینده ترامپ اساسا به این وابسته  نیست که او  در جهان چگونه دیده می‌شود و یا اینکه نخبگان سیاسی چگونه درمورد او نظر می‌دهند. آینده ترامپ وابسته به یک رای ساده است. بنابراین خیلی دور از ذهن نیست که او در انتخابات برنده شود.

ایران باید در روابط خود تعادل در ارتباط با شرق و غرب برقرار کند

***با توجه به تحریم‌ها و گرایش ایران به شرق به جای غرب برای تجارت، چقدر شرق را شریک تجاری مناسبی برای ایران می‌دانید؟

معتقدم ایران تصور می‌کند با همکاری با چین و روسیه می‌تواند تجارت خود را زنده نگه دارد، اما می‌گویم ایران باید به دنبال تعامل با جهان باشد و در روابط خود تعادل را در ارتباط با شرق و غرب برقرار کند.

ترامپ تنها به مذاکره بر اساس قدرت اعتقاد دارد

***با توجه به خروج ترامپ از برجام تحلیل شما از این توافق چه بود؟

با تمام نقدهایی که آن زمان به برجام داشتم و فاصله‌ای که این توافق با یک قرارداد جامع و کامل داشت اما یک گام سازنده بود که اجازه کنترل تسلیحات هسته‌ای ایران را می‌داد و باعث می‌شد که ایران در سیاست‌های هسته‌ای خود تجدید‌نظر کند و بتواند پیشرفت کند.

اما چیزی که معلوم است این است که کاخ سفید می‌خواست این توافق را بی‌اعتبار کند.

از آنجایی که ترامپ تنها به مذاکره بر اساس قدرت اعتقاد دارد نه نفع متقابل این توافق را لغو کرد چراکه ادعا می‌کرد این توافق امکان دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای را از بین نمی‌برد و این موضوع را یک نگرانی دانست.

روابط ایران و آمریکا درآینده بسیار بدتر خواهد شد

***با توجه به اینکه کاخ سفید بارها ایران را به نقض حقوق بشر متهم کرده است اما خود با اعمال تحریم‌ها علیه ایران در جهت نقض حقوق بشر عمل کرده است. این رفتار دوگانه را چگونه توجیه می‌کنید؟

بدیهی است، درک متفاوتی از آنچه «بشردوستانه» محسوب می‌شود، به معنای واقعی آن، وجود دارد. در ایالات متحده استثناهایی برای کمک‌های بشردوستانه ارائه شده که به ارائه خدمات در صورت فاجعه طبیعی یا داروهای حیاتی و غیره اشاره می‌کند.

اما تحریم‌ها فرصت‌های اقتصادی ایرانیان را محدود می‌کند و منافع رفاهی بخش بزرگی از مردم را محدود می‌کند. هدف از تحریم‌ها به طور کلی تضعیف دولت‌ها برای کمک به تحقق آرزوهای مردم مانند امنیت و رفاه است، بنابراین این امر موجب کاهش مشروعیت حکومت در برابر مردم می‌شود.

من معتقدم روابط ایران و آمریکا درآینده بسیار بدتر خواهد شد و من با توجه به دیپلماسی ترامپ می‌دانم التهاب‌ها بیشتر خواهد شد.

شاید ترامپ به ارسال سلاح‌های دور برد برای مقابله با ایران بپردازد اما هرگز سربازانش را به جایی نخواهد فرستاد.

گفت‌وگو از نیلوفر ادیب‌نیا