بررسی جوانب اجاره بندر چابهار به هندوستان/ نگرانی پاکستان و رضایت کابل

به گزارش ایلنا به نقل از میلی گزت، هندوستان روز  دوشنبه (۲۵ دسامبر ۲۰۱۸) به طور رسمی اداره  عملیات تجاری در چابهار را برعهده گرفت؛ حرکتی که ناظران بر این باورند می‌تواند تأثیرات ژئوپلیتیک قابل توجهی در منطقه داشته باشد.

بندر چابهار که سال گذشته افتتاح شد، عمدتا توسط هند بازسازی می‌شود و انتظار می‌رود یک مسیر عرضه کلیدی انتقال کالا برای افغانستان را فراهم کند. در حالیکه این بندر به هند اجازه می‌دهد در زمینه تجارت از رقیب دیرینه خود یعنی پاکستان برای تجارت با آسیای مرکزی پیشی بگیرد.

وزارت امور خارجه ایالات متحده در ماه نوامبر، پروژه «بندر چابهار» را از تحریم‌های علیه ایران معاف کرد؛ چراکه متوجه اهمیت این بندر برای افعانستان بود و به همین دلیل این بندر را شامل معافیت‌های علیه ایران کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این راستا گفت: «پس از بررسی گسترده، وزارت امور خارجه آمریکا به این نتیجه رسیده که از اعمال تحریم‌ها علیه بندر چابهار خودداری کرده و از این طریق شرایط توسعه بندر چابهار را فراهم کند و با ساخت یک راه آهن امکان انتقال کالاهای مورد نیاز از طریق این بندر به افغانستان، فراهم شود.

«ویجی گوخاله»، معاون وزیر امور خارجه هند اخیرا در کنفرانسی در دهلی نو گفت: از زمان افتتاح شدن این بندر از سال گذشته، ما حدود ۱۱۰ هزار تن گندم را از اطریق این بندر از هندوستان به افغانستان منتقل کردیم.

وی افزود: برای بهره‌برداری از پتانسیل کامل این مکان، به نفع افغانستان است که مسیر خط راه آهن از چابهار تا زاهدان در آینده ادامه پیدا کند. زاهدان شهری در ایران است اما نزدیک به مرز افغانستان قرار دارد.

به گفته هندوستان تایمز، دهلی نو از سال ۲۰۰۱، به سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد دلاری در افغانستان  پرداخته است.

بندر چابهار ایران تنها راه اتصال هند و افغانستان نیست، این بندر همچنین به آسیای میانه اجازه می‌دهد تا به خلیج فارس راه پیدا کند و شرق هندوستان و خلیج بنگال و جنوب شرقی آسیا را به هم پیوند می‌دهد.

اولین مرحله افتتاح بندر استراتژیک چابهار در دسامبر ۲۰۱۷ توسط حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران در حضور مقامات ۱۷ کشور افتتاح شد. این در حالی بود که در ۲۹ اکتبر سال ۲۰۱۷، هند اولین محموله گندم را از طریق بندر چابهار ایران به افغانستان فرستاد.

بندر چابهار در ۷۲ کیلومتری بندر گوادار پاکستان است؛ جایی که چین در آن در حال سرمایه‌گذاری است. این نزدیکی به عنوان نشانه دیگری از رقابت استراتژیک بین هند و چین در منطقه محسوب می‌شود.

پروفسور «پانت» استاد روابط بین الملل در این زمینه می‌گوید: پروژه بندر چابهار تبدیل به مکانی برای جاه‌طلبی‌های بزرگ جغرافیایی هند شده است که هدف از آن محدود کردن همکاری چین و پاکستان و گسترش نفوذ دهلی‌نو در  جنوب آسیا است.

چابهار در فاصله ۹۵۰ کیلومتری مرز میلک با مرز افغانستان و ۷۶۸ مایلی مایل از بندر مومبای هندوستان قرار دارد.

طبق گفته پروفسور پانت، کارشناس روابط بین‌الملل، چابهار برای هند و ایران اهمیت دارد تا از این طریق وابستگی به کانال سوئز برای حمل و نقل کالا به اروپا کاهش پیدا کند.

به گفته پروفسور پانت، تهران به اسلام‌آباد این اطمینان را داده که اجازه نخواهد داد دهلی یا هر کشور دیگری از چابهار علیه پاکستان استفاده کند.

در ماه مه سال ۲۰۱۶، همان سالی که هند توافقنامه تاریخی سه جانبه با ایران و افغانستان برای همکاری در پروژه بندر چابهار را به امضا رساند، مهدی هنردوست، سفیر ایران در پاکستان، قطعنامه‌ای را اعلام کرد که قرارداد چابهار به پایان نرسیده است و فقط محدود به سه کشور نیست.

وی اظهار داشت: پروژه چابهار تمام نشده است. ما منتظر اعضای جدید هستیم. ما از پاکستان، چین و کشور‌های دوست و برادرمان در این توافق استقبال می‌کنیم.

چابهار به عنوان اولین سرمایه‌گذاری بزرگ هند در بندر خارج از کشور شناخته می‌شود و به عنوان مقابله با تلاش چین برای توسعه بندر گوادر پاکستان صورت گرفته است.