پروژه ناتو عربی تکرار ایده استعماری «تفرقه انداز و حکومت کن» است

به گزارش ایلنا، متن مقاله سید حسین موسویان در مجله نیوزویک آمریکا با عنوان «پروژه ترامپ برای تشکیل ناتو عربی محکوم به شکست است؛ ۵ دلیل برای شکست پروژه دونالد ترامپ برای تاسیس ناتو عربی» به شرح زیر است: 

دولت دونالد ترامپ هدف از تاسیس پروژه ناتو عربی که «ائتلاف راهبردی خاورمیانه» معرفی شده را «مهار ایران» و «برقراری ثبات» در منطقه اعلام کرده است. پروژه ائتلاف راهبردی خاورمیانه یا «ناتو عربی» متشکل از شش کشور عربی متحد آمریکا در حوزه خلیج فارس به علاوه مصر و اردن برای مقابله با ایران خواهد بود. در ماه گذشته، در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، وزرای امور خارجه کشورهای مذکور همراه با مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در مورد تشکیل ناتو عربی به دیدار و گفت‌وگو نشستند. اگرچه تاریخ دقیق نشست بعدی برای بحث و گفت‌وگو درباره ناتو عربی هنوز به طور قطع مشخص نیست، اما احتمال دیدار مجدد در اکتبر میلادی وجود دارد. 

ائتلاف امینتی مشترک در صورتی موفق است متشکل از همه کشورهای منطقه باشد

ایده و طرح پیمان امنیت جمعی مذکور در زمانی مطرح شده است که منطقه خاورمیانه شاهد تنش و خشونت فزاینده است. طرح سیستم همکاری‌های امنیتی جامع با مشارکت تمامی کشورهای منطقه فی نفسه ضروری است ولی موفقیت در تاسیس یک ائتلاف امنیتی مشترک در منطقه فقط در صورتی امکان‌‌‌پذیر است که تمامی کشورهای موثر در منطقه در آن شرکت داشته باشند. تاریخ معاصر منطقه نیز گواه بر صحت همین ادعا دارد. ائتلاف امینتی مشترک در صورتی موفق بوده که متشکل از همه کشورهای منطقه و توسط خود کشورها طراحی شده باشد –  و نه مدلی وارداتی از خارج مثل طرح آمریکا برای ناتو عربی! 

به پنج دلیل طرح ترامپ برای تاسیس ناتو عربی شکست خواهد خورد:

کشورهای عربی دچار شکاف‌‌‌‌های سیاسی عمیقی هستند

۱- پروژه ناتو عربی در زمانی مطرح شده است که منطقه خارومیانه و علی‌‌‌‌‌الخصوص کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس دچار شکاف‌‌‌‌های سیاسی عمیقی هستند. تحریم قطر توسط کشورهای دیگر حوزه خلیج فارس به سردمداری عربستان سعودی و بمباران پیوسته و خونین مردم یمن توسط ریاض و همچنین جنگ در لیبی از نمونه‌‌‌‌‌های بارز شکاف‌‌‌‌های سیاسی در منطقه است. لذا در شرایط کنونی منطقه و با عنایت به اینکه بسیاری از کشورهای حوزه خلیج فارس تهدید را نه از خارج منطقه بلکه از داخل کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تعریف می‌کنند، پروژه ناتو عربی توسط دولت ترامپ چیزی بیشتر از یک توهم برای تامین امنیت نیست. ضمن اینکه قطر و عمان همواره تلاش کرده‌‌‌‌اند که در روابط خود با تهران و ریاض به توازنی نسبی برسند. به ویژه مسقط که خط و مشی کشوری میانجی بین واشنگتن و تهران در پی گرفته و حتی در دولت ترامپ هم تمایل به ایفاء چنین نقشی را دارد. از این رو برای ایجاد صلحی پایدار باید کشورهای شورای همکاری خلیج فارس ابتدا باید بتوانند برای حل اختلافات سیاسی فیماین خود گفت‌وگو و اقدام کنند.

پروژه ناتو عربی تکرار ایده استعماری «تفرقه انداز و حکومت کن» است

۲- یکی از چالش‌های اصلی امنیتی در منطقه «اختلافات فرقه‌‌‌‌‌ای و طائفه‌‌‌‌گری» است. در این راستا، پروژه ناتو عربی دولت ترامپ نه تنها گامی در جهت حل این معضل برنمی‌‌‌‌‌‌دارد، بلکه بر آتش اختلافات موجود می‌‌‌‌‌‌افزاید. در حقیقت، تاسیس ناتو عربی بدان معناست که کشورهای عربی سنی مذهب حوزه جنوب خلیج فارس در موضع تقابل و تخاصم بیش از پیش در قبال کشور شیعه مذهب همسایه شمالی خود یعنی ایران و حتی عراق با اکثریت شیعه قرار گیرند. در حقیقت، پروژه ناتو عربی تکرار ایده استعماری «تفرقه انداز و حکومت کن» که در دهه‌‌‌‌‌های گذشته توسط دولت انگلستان به عنوان استراتژی استعماری مورد استفاده قرار گرفت، است. همانطور که این ایده استعماری محکوم به شکست بود، پروژه ناتو عربی دولت ترامپ نیز به شکست منتهی خواهد شد. 

هیچ پیمان امنیتی مشترکی در غیاب ایران و عراق به فرجام نمی‌‌‌‌‌‌‌‌رسید

۳- اگر هدف از تاسیس ائتلاف امنیتی مشترک، ایجاد استقرار پایدار در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس است، پس ایران باید عضو موثر و لاینفک این ائتلاف باشد، زیرا ایران تقریبا ۵۰ درصد از سواحل خلیج فارس را در اختیار دارد. عراق نیز با توجه به اهمیت دموگرافیک، جایگاه منطقه‌‌‌‌‌‌ای و عضویت در اوپک، باید جایگاه مهمی در این ائتلاف مشترک امنیتی داشته باشد. در غیاب ایران و عراق به عنوان دو عنصر تاثیرگذار در منطقه، هیچ پیمان امنیتی مشترکی به فرجام نخواهد رسید. جالب اینجاست که دولت ترامپ پیشنهاد داده است که مصر و اردن در این ائتلاف امنیتی شرکت کنند در حالی که این دو کشور از حوزه جغرافیایی خلیج فارس هیچ سهمی ندارند. 

شواهد و مدارک دال بر حمایت آل‌‌‌‌‌‌‌‌سعود از گروه‌‌‌‌های تروریستی است

۴- جهان امروز گرفتار گروه‌‌‌‌‌های تروریستی همچون داعش و القاعده است که امنیت منطقه و جهان را تهدید می‌‌‌‌‌کنند. اگر هدف ناتو عربی مقابله با این تهدید است، اعضای ائتلاف امنیتی مشترک باید هیچ گونه حمایتی از تروریسم این گروه‌‌‌‌های نامشروع تحت هیچ عنوانی نداشته باشند. شواهد و مدارک دال بر حمایت آشکار آل‌‌‌‌‌‌‌‌سعود از این گروه‌‌‌‌های تروریستی از ابتدای دهه نود میلادی بسیار است. برای مثال می‌‌‌‌توان به گزارش محرمانه وزارت خزانه‌‌‌‌‌داری دولت آمریکا اشاره کرد که از جنبه‌‌‌‌‌های مهم و متعدد روابط محکم و کمک‌‌‌های مالی آل‌‌‌سعود به این سازمان‌‌‌‌های تروریستی پرده برداشت. این حمایت‌‌‌‌‌های مالی و تسلیحاتی که توسط آل‌‌‌‌‌سعود به القاعده و جبهه النصره ارائه می‌‌‌شده تاکنون نیز ادامه دارد، هم در جنگ داخلی سوریه و هم فراتر از آن. 

پروژه دولت ترامپ برای تاسیس ناتو عربی گامی بلند به سوی یکجانبه‌‌‌‌‌گرایی است

۵- پروژه دولت ترامپ برای تاسیس ناتو عربی گامی بلند به سوی یکجانبه‌‌‌‌‌گرایی، به جای چندجانبه‌‌‌گرایی، در امور منطقه خاورمیانه و بین‌‌‌‌الملل است. این پروژه منافع سایر قدرت‌‌‌‌های بزرگ جهانی مثل اتحادیه اروپا، چین، هند، و روسیه را در نظر نگرفته است. ضمن اینکه برای ترکیه به عنوان کشوری موثر در جهان اسلام و منطقه خاورمیانه نیز هیچ نقشی در نظر گرفته نشده است. طرح واقع‌‌‌‌گرایانه از ائتلاف امنیتی مشترک در منطقه نه نمی‌‌‌‌‌‌‌تواند به سادگی نقش قدرت‌‌‌های منطقه‌‌‌ای را نادیده بگیرد و نه منافع سایر قدرت‌‌‌های جهانی را.

کشورهای منطقه باید گفت‌وگوهای دو و چندجانبه برای تشکیل ائتلاف امنیتی مشترک و حل اختلافات را آغاز کنند

بنابراین اگر قرار باشد پیمان امنیتی مشترکی شکل گیرد، باید تمامی کشورهای منطقه همچون ایران حضور داشته باشند. برای اجرای چنین طرحی، شورای امنیت سازمان ملل به عنوان تنها نهاد بین‌‌‌‌المللی و مشروع برای تصمیم‌‌‌‌گیری در این حوزه باید میدان‌‌‌دار باشد. پیش از این، شورای امنیت سازمان ملل در قطعنامه ۵۹۸ از دبیرکل سازمان ملل خواسته که با مشورت ایران و عراق و سایر کشورها در منطقه برای تامین ثبات و امنیت منطقه گفت‌وگو کند. همزمان با تلاش‌‌‌‌‌های سازمان ملل و شورای امنیت، کشورهای منطقه نیز باید گفت‌وگوهای دوجانبه و چندجانبه برای تشکیل ائتلاف امنیتی مشترک و حل و فصل اختلافات (عربستان سعودی و ایران، قطر و عربستان سعودی) را آغاز کنند. 

پیمان امنیتی ارائه شده توسط دولت ترامپ به خصومت بیشتر بین کشورهای منطقه کمک می‌کند

در غیاب تلاش‌‌‌‌های چندجانبه و گفت‌وگوهای دوجانبه، حل و فصل اختلافات فیمابین کشورها، پروژه پیمان امنیتی مشترک هیچ شانسی برای موفقیت و ایجاد صلحی پایدار در منطقه ندارد. پیمان امنیتی مشترک به نحوی که توسط دولت ترامپ ارائه شده فقط به آتش‌‌‌‌‌افروزی و خصومت بیشتر بین کشورهای منطقه کمک می‌کند، نه بیشتر.