روایت وندی شرمن از جزئیات روند توافق هسته‌ای با ایران؛
از پیام‌های مردانه درباره تعداد زنان درگیر در مذاکره تا اشک‌های خانم دیپلمات
آمریکا در ابتدا هرگونه توانایی غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران را اکیدا ممنوع می‌دانست. اما رییس‌جمهور به تدریج متوجه شد که مردم نمی‌توانند چیزی که می‌دانند را ندانند! او این نکته را که ایران باید برنامه بسیار محدود ، کم و صلح‌آمیز هسته‌ای داشته باشد را مد نظر قرار داد.
به گزارش ایلنا، وندی شرمن مهمان پادکست این هفته مجله فارن پالسی بود.
معاون سابق وزیر خارجه آمریکا و سرتیم مذاکره کنندگان هسته‌ای آمریکا در جریان توافق هسته‌ای در گفت‌وگو با این رسانه در مورد اولین دیدار با همتایان ایرانی خود گفت: مذاکرات رسمی هسته‌ای در سال ۲۰۱۳ یعنی زمانی که حسن روحانی رییس‌جمهور شد، آغاز شد اما پیش از آن رییس‌جمهور اوباما کانال‌های محرمانه رابطه با ایران را باز کرده بود که به جایی نرسیده بود.
شرمن گفت: اوباما از بیل برنز سفیر سابق آمریکا در روسیه و جک سالیوان که در آن زمان مشاور امنیت ملی جو بایدن معاون رییس‌جمهوری بود خواسته بود تا مذاکرات محرمانه را کلید بزند. من در مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان معاون وزیر خارجه بودم که برای اولین بار با آقایانی که بعدها همتایان من شدند، دیدار کردم. مذاکره‌کنندگان ایرانی عباس عراقچی و مجید تخت روانچی بودند. ما در هتلی با بیل برنز و جک سالیوان دیدار محرمانه دوجانبه‌ای در حاشیه مجمع عمومی با این دو نفر داشتیم. این یک دیدار رسمی بود. اما کمی بعد از آن در مجمع عمومی سازمان ملل برای اولین بار همه وزرای خارجه کشورهای عضو برجام از جمله جان کری با جواد ظریف دیدار داشتند. این اولین دیدار وزیر خارجه آمریکا با وزیر خارجه ایران بعد از انقلاب بود.
شرمن در مورد اعضای حاضر در این جلسه گفت که این جلسه شامل اعضای ثابت شورای امنیت یعنی بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه، آمریکا به علاوه آلمان بود که به این دلیل که سال‌ها در حال مذاکره با ایران بود، به این جمع اضافه شد. یک قطعنامه در شورای امنیت هم بود که از اعضای ارشد اتحادیه اروپا می‌خواهد که این مذاکرات را هماهنگ کنند. در نهایت آمریکا این مذاکرات را ۵+۱ می‌خواند در حالی که اروپایی‌ها این مذاکرات را E۳+EU+۳ می‌خوانند. به این ترتیب ما را در کنار چین و روسیه قرار می‌دهند و کشورهای اروپایی را در یک کاسه می‌گذارند.
او افزود: حتی نام‌گذاری این مذاکرات هم خبر از پیچیدگی این دیپلماسی دارد.
شرمن در مورد اینکه آیا مذاکره کردن با افرادی که حتی نمی‌تواند با آنها دست بدهد، کار سختی بوده یا خیر؟ گفت: در وهله مدلین آلبرایت، رییس سابق من یک زمانی به من گفته بود زمانی که پشت میز مذاکره می‌نشینی دیگر وندی شرمن یا یک زن یا یک یهودی -آمریکایی نیستی بلکه تو رییس‌جمهور هستی و به این خاطر قدرتمندی. در نتیجه ، آمریکایی بودن مشکل بسیار کمتری برای من ایجاد می‌کرد تا اینکه بخواهم یک زن جوان باشم.
وی: گفت اینکه نمی‌توانستم دست بدهم بسیار عجیب بود. من دستم را روی سینه می‌گذاشتم و اما همان طور که قبلا هم تعریف کردم یک بار سعی کردم با مجید روانچی و عباس عراقچی یک زمینه مشترک ایجاد کنم. من گفتم اینکه نمی‌توانم با شما دست بدهم برای من خیلی عجیب است ولی در جایی بزرگ شدم که مردان یهودی ارتدکس با افرادی غیر از همسر، فرزند و مادرانشان با هیچ زن دیگری دست نمی‌دادند. این گفت‌وگوی بسیار غیر معمول اما بسیار مهمی بود.
وی با اشاره به بخش هایی از کتاب خاطرات خود گفت: گفته می‌شود زنان زمانی که خشمگین می‌شوند، گریه می‌کنند. من در طول این سال‌ها تلاش کردم که این کار را متوقف کنم.
شرمن در مورد کوتاه آمدن آمریکا از تقاضای ممنوعیت غنی‌سازی اورانیوم در ایران گفت: آمریکا در ابتدا هرگونه توانایی غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران را اکیدا ممنوع می‌دانست. اما رییس‌جمهور به تدریج متوجه شد که مردم نمی‌توانند چیزی که می‌دانند را ندانند! او این نکته را که ایران باید برنامه بسیار محدود ، کم و صلح‌آمیز هسته‌ای داشته باشد را مد نظر قرار داد. این چیزی بود که در ان‌پی‌تی نیز به رسمیت شناخته شده بود. اگر این برنامه تحت نظارت شدید می‌بود، این بند موافقت کامل سایر اعضای مذاکره کننده را نیز در بر داشت. آنها فقط از اینکه آمریکا بعد از یک مذاکره طولانی این بند را پذیرفته بود، خشمگین شده بودند.
وی افزود: همه اینها سخت بود اما چیزی که شما به عنوان یک مذاکره‌کننده متوجه می‌شوید این است که نمی‌توانید همه را راضی کنید. ایرانی‌ها همیشه به ما می‌گفتند با برخی از اعضای پارلمانشان زمان بسیار سختی را می‌گذرانند (اختلاف‌نظر جدی دارند).
شرمن ادامه داد: زمانی که این اتفاقات افتاد ما به ایرانی‌ها گفتیم شما همیشه گله می‌کردید که قربانی هستید و ما باید به شما کمک کنیم. اما به سیاست ما هم نگاه کنید. اینجا هم کار ساده نیست. در نتیجه شما هم باید به نگرانی‌های ما توجه کنید.
وی در ادامه گفت: یک زمانی هم بود که بعد از اینکه ما فکر می‌کردیم به توافق رسیده‌ایم، رهبر ایران سخنرانی کرده و گفت هیچ یک از این پارامتر هایی که به آن رسیده‌اید صحیح نیست و هیچ کدام درست نیست. ما زمان‌های بسیار بسیار سختی در این مذاکرات داشتیم. زمان‌هایی که من و جان کری با هم فکر می‌کردیم که باید پیش رییس‌جمهور برویم و بگوییم توافق به جایی نخواهد رسید.
وی در مورد نیاز به ارتباط انسانی میان مذاکره‌کنندگان در طول گفت‌وگوها تاکید کرد: شما باید به نوعی از طریق روابط انسانی به زمینه مشترک برسید. زمانی که من و عباس عراقچی هر دو همزمان با مذاکرات پدر بزرگ و مادر بزرگ شدیم، و عکسی در این باره رد و بدل کردیم این به ما اجازه داد نشان دهیم ما افرادی هستیم که سعی می‌کنیم بهترین راه را برای رسیدن به منافع کشورمان انتخاب کنیم.
وی در مورد عدم مذاکره درباره موضوع موشکی در مذاکرات هسته‌ای با ایران و حمایت ایران از بشار اسد و حزب الله نیز گفت: برجام تنها درباره جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران بود. ما می‌خواستیم اطمینان داشته باشیم که ایران هرگز به بمب اتم دست پیدا نمی‌کند. این مهم به دست آمد این قرار نبود در مورد همه چیز باشد چرا که اگر می‌خواستیم همه چیز را در این مذاکرات بگنجانیم ایران می‌توانست بگوید خیلی خب من به حزب الله می‌گویم به سمت اسرائیل موشک پرتاب نکند اما در عوض من سانتریفیوژهای پیشرفته‌تری طلب می‌کنم. در نتیجه شما همه بندها و فاکتورهای مذاکره را به هم مرتبط کرده بودیم. در نتیجه رییس‌جمهور فکر کرد بهتر است اول از اینکه ایران هرگز به بمب اتم دست پیدا نمی‌کند اطمینان کسب کنیم. چرا که اگر به بمب اتم دست پیدا می‌کرد، توانایی قدرت‌نمایی آنها در منطقه علیه متحدان ما بسیار بیشتر می‌شد.
شرمن افزود: در نتیجه ما این موارد را از مذاکره حذف کردیم با علم به اینکه تحریم‌هایی داریم که هنوز در مورد این موارد علیه ایران اعمال می‌شد.
وی در مورد سخنرانی نتانیاهو در کنگره علیه ایران و کارشکنی او در توافق گفت: این سخنرانی به روند مذاکرات آسیب زد. این سخنرانی با نامه 47 سناتور آمریکایی به ایران که گفته بودند این توافق می‌تواند تنها با کشیدن خودکار رییس‌جمهور بعدی بر روی کاغد ملغی شود، همراه شد.
