به مردم اطمینان بدهیم توافق خزر در جهت استیفای حق کشور است/ مقایسه کنوانسیون خزر با ترکمنچای، ناشی از ندانستن تاریخ است

بهرام امیراحمدیان در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا در خصوص حساسیت‌های پیش آمده در افکار عمومی در خصوص امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر گفت: وقتی ایران برای تعیین رژیم حقوقی خلیج فارس با کویت و عربستان مذاکره می‌کرد به این علت که کسی مطلع نبود در سکوت خبری کار کارشناسی انجام شد؛  اما در این مورد خبری کردن بحث‌های حقوقی از سوی رسانه‌ها چه نفعی دارد؟ اگر هم هدف آگاه‌سازی افکار عمومی است باید پیش از نشست مطرح می‌شد نه الان که در سطح روسای جمهور ایزنی و توافق شده است.

این استاد دانشگاه در خصوص مقایسه این توافق با قرارداد ترکمنچای هم گفت: اینکه می‌گویند کنوانسیون دریای خزر مثل ترکمنچای خواهد بود به نظرم می‌رسد که مردم ما از ترکمنچای برداشت درست و علمی ندارند و تاریخ را نمی‌دانند. شاهد مثال هم اینکه زمانی که بحث قفقاز مطرح می‌شود می‌گویند ما ۱۷ شهر قفقاز را به روسیه تزاری واگذار کرده‌ایم در صورتیکه اصلا ۱۷ شهر نبوده است یا در مطبوعات می‌گویند حالا که  ۱۰۰ سال از امضای ترکنچای گذشته می‌توانیم آن شهرها را پس بگیریم در حالیکه اگر این قرارداد در سال ۱۸۲۸ امضا شده، یعنی ۱۰۰ سال بعد می‌شود ۱۹۲۸، در صورتیکه الان ۱۹۰ سال از این قرارداد گذشته پس این نشان می‌دهد افکار عمومی اطلاعی از این قرارداد ندارد.

وی ادامه داد:  همچنین این مساله را هم باید مدنظر داشته باشیم که ایران الان دیگر ایران زمان قاجار نیست، ایران الان به حدی قدرتمند است که ۴۰ سال است با آمریکا سرشاخ شده است. در زمان امضای ترکمنچای طرف مقابل ما یعنی روسیه تزاری یک کشور قدرتمند بود؛ بنابراین اینکه مقایسه کنیم این کنوانسیون را با دوره ۱۸۲۸ ترکمنچای ساده‌سازی مساله است .

امیراحمدیان افزود: ما در دریای خزر یک کشور قدرتمند و دارای مولفه‌های تبدیل شدن به قدرت منطقه‌ای هستیم بنابراین کشورهای حاشیه دریای خزر به غیر از روسیه باقی قدرت قابل توجهی ندارند که ما از آنها بترسیم. همچنین اینکه ما منافع ملی خودمان را در شرایط کنونی با کادر مجرب دیپلماتیک پیگیری می‌کنیم، تیمی که در محیط بین‌الملل توانست مسئله پرونده هسته‌ای ایران را حل کند و به برجام برسد؛ حالا این توافق در حقوق بین‌الملل به یک رویه تبدیل شده است یعنی از منظر بین‌الملل تعدادی متخصص نشسته‌اند و پیچیده‌ترین پرونده مناقشه بین‌المللی را حل کرده‌اند. دیگر چگونه بگوییم و ثابت کنیم کنوانسیون خزر ترکمنچای نیست.

وی ادامه داد: باید بصورت مدون به مردم ثابت کنیم آنهایی که الان در تیم مذاکره‌کننده رفته‌اند تا این سند را امضا کنند از رییس‌جمهور تا تیم همراهش همگی خبره بوده و بیست سال است که برای منافع کشور در حال مذاکره هستند.

این کارشناس روابط بین‌الملل تاکید کرد: آن موقع که هیاتی برای ترکمنچای مذاکره می‌کرد ما افراد تحصیلکرده و حقوقدان نداشتیم روسیه که طرف مقابل ما بود مترجم داشت، ژنرال‌های روسی بودند که در آکادمی‌های نظامی آلمان دوره دیده بودند اما از طرف ما افرادی معمولی در مذاکرات شرکت داشتند.

وی افزود: به نظر من رسانه‌ها برای تنویر افکار عمومی باید گزارشی بنویسند و ترکمنچای را با رژیم حقوقی دریای خزر مقایسه کنند. فکر می‌کنید آن چیزی که امروز برای امضا پیش‌روی رییس‌جمهور قرار می‌گیرد، طی دو، سه روز آماده شده است؟ بیست سال است که طول کشیده و الان اختلافات قطعا حل شده است.

امیراحمدیان در خصوص کاهش درصدی سهم ایران از دریای خزر نیز گفت: اینکه در تقسیم آب‌های یک دریاچه شما از سهم درصدی صحبت کنید به نظر من درست نیست؛ چراکه ابتدا براساس حقوق بین الملل حدود آبی یک کشور را تقسیم می‌کنند و بعد وقتی همه جوانب مشخص شد اعلام می‌کنند که سهم هر کشور چقدر است.

وی ادامه داد: کمیسیون حقوق دریاها در سال ۱۹۸۲ تصویب شده و براساس آن نیز مشخص شده است که مرزهای آبی کشورها چگونه تعیین می‌شود پس رویه قانونی است که براساس شکل ساحل این حدود را تعیین می‌کند. ایران و کشورهای همسایه دریای خزر نیز براساس همین قانون و طی سال‌ها نقشه را مشخص کرده‌اند و مسائل حقوقی را هم به آن وصل کرده‌اند. به عنوان مثال عمیق‌ترین نقطه دریای خزر سمت ما است و به همین جهت خاویارهای مهم هم سمت ایران است؛ آیا درست است که کشورهای همسایه بگویند ماهی‌های خاویاری باید تقسیم شود؟ از سوی دیگر  طبیعت دریای خزر به شکلی است که اگر در شمال، روسیه بخواهد سکو بزند تا به نفت برسد سکویی می‌زند که طولش پنجاه متر است و پس از آن دریل کردن را شروع می‌کند اما اگر ما بخواهیم این کار را انجام دهیم باید سازه‌ای بسازیم که به عمق ۱۰۰۰ متر برسد.  

این استاد دانشگاه افزود: در سال ۱۹۲۱ که عهدنامه مودت بین ایران و روسیه امضا شد اعلام کردند که دریای خزر مشاع است یعنی صحبتی از حق ۵۰ درصدی در آن مقطع هم نبود اما الان بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اگر بگوییم ۵۰ درصد خزر متعلق به ما است، یعنی ترکمستان و آذربایجان اجازه استفاده از دریای خزر را ندارند؟ به تاریخ نگاه کنیم، معاهده استفاده از رودخانه اروند همواره مورد اعتراض ایران بود، در آن معاهده گفته بودند پایین‌ترین خط ساحل سمت ایران مرز شماست و شما حق ندارید از آب اروند استفاده کنید اما ایران معترض شد و در نهایت خط میانه را مرز قرار دادیم و براساس قوانین بین‌المللی از اروند استفاده می‌کنیم.

امیر احمدیان افزود: کسی که می‌گوید ۵۰ درصد دریای خزر سهم ما است و آن را با ترکنچای مقایسه می‌کند قطعا دولت را در مسیر تصمیم‌گیری‌ها دچار مشکل خواهد کرد.