ظریف در دانشگاه امیرکبیر:
امریکا سایه حمایتش را یک هفته از کشورهای عربی بردارد، ساقط می‌شوند/ با بی‌اعتمادی به دیپلمات‌هایمان چه چیزی عایدمان می‌شود
وزیر امور خارجه گفت: حکومتی که برای مشروعیت به مردمش وابسته باشد و کشوری که پیام داشته باشد از قدرت معنایی بهره‌مند است.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایلنا، محمدجواد ظریف عصر امروز در مراسم بزرگداشت مقام استاد در دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه برای بنده افتخار است که در روز معلم در خدمت اساتید و دانشجویان یکی از برجسته‌ترین دانشگاه‌های کشور حضور داشته باشم، گفت: امروز ما در شرایط ویژه در سطح جهان هستیم، شرایطی که بسیاری از آن به عنوان شرایط گذار در جهان یاد می‌کنند.
نظم جهانی پس از جنگ سرد فروپاشید
وی ادامه داد: هرچند که این شرایط گذار اتفاق جدیدی نیست و بعد از فروپاشی و بلوک شرق جهان با پدیده‌ای مواجه شد که یک نظم شکل گرفته‌ای که در بعضی مواقع کمتر این نظم وجود داشت این پدیده شکل گرفت.
رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به نظم در جهان دو قطبی در جهان اظهار داشت: خاصیت نظم در جهان دو قطبی قابل پیش‌بینی و اندازه‌گیری بودن است که شما می‌توانید با دقت پیش‌بینی کنید که با چه واکنشی روبرو می‌شوید و حاصل هر رفتاری چه چیزی خواهد بود اما این نظم بعد از جنگ سرد فروپاشید.
جنگ سرد بازنده داشت اما برنده نداشت
ظریف با بیان اینکه حمله عراق به کویت این روند را تسریع کرد، تصریح کرد: در آن زمان سوریه و دیگران پشت آمریکا ایستادند که کویت آزاد شود و آقای بوش پدر هم که فرد تازه‌کاری مثل این آدم جدید نبود، پروژه قرن جدید آمریکایی‌ها را پیش کشید و هزینه‌هایی را انجام دادند و می‌خواستند این نظم جدید را شکل دهند.
وی با اشاره به اینکه برخی می‌گویند جنگ سرد برنده داشت، خاطرنشان کرد: من اعتقادم این است که جنگ سرد بازنده داشت اما برنده نداشت و این موضوعی است که باید مورد توجه باشد که اصلا جنگ برنده‌ای دارد یا ندارد.
امروزه شکل رقابت عوض شده است/ رفتار امریکا در زمان ریاستجمهوری کلینتون صلح‌آمیز نبود
وزیر امور خارجه اضافه کرد: اگر به سابقه هزینه‌هایی که آمریکایی‌ها در این زمینه انجام دادند، توجه کنیم میبینیم که آقای ترامپ گفته هفت تریلیون دلار در منطقه ما هزینه کرده‌اند از زمان بوش پدر تا حمله به عراق و از زمانی کلینتون هم هر ساله جنگ وجود داشته است و این هزینه‌ها را انجام داده‌اند.
ظریف با اشاره به دوران ریاستجمهوری کلینتون ابراز داشت: این طور نیست که در زمان آقای کلینتون رفتار آنها صلح‌آمیز بود آنها تقریبا هر ساله جنگ داشته‌اند. دوران گذار دوران کوتاهی نبود، هرچند که گذار دوران قبلی هم به طول انجامید و ما جنگ جهانی نداشتیم اما امروزه شکل رقابت عوض شده چراکه منابع قدرت تغییر کرده‌اند. در زمانی منابع قدرت نظامی بود اما امروزه بنای قدرت تغییر کرده است.
قطر، عربستان را به زانو درآورده است/ عربستان حتی نمی‌توانند از پس خطر برآیند
وی با اشاره به گفته‌های محمد بن سلمان مبنی بر اینکه ایران در بین کشورهای اسلامی قدرت پنجم هم نیست، بیان کرد: امروز آمریکا با سیصد میلیون نفر جمعیت به میزان ۶۰۰ میلیارد دلار در حوزه‌های نظامی هزینه می‌کند و بعد از آن چین با بیش از یک میلیارد نفر جمعیت ۲۵۰ میلیارد دلار هزینه‌های تسلیحاتی و نظامی دارد و پس از آن، عربستان ۶۷ میلیارد دلار فقط خرید تسلیحاتی داشته است و روسیه با اختلافی تقریبا ۱۰ میلیاردی بعد از عربستان قرار دارد و به همین دلیل که خودشان معترف هستند، نمی‌توانند در مقابل جمهوری اسلامی بایستند آنها حتی نمی‌توانند از پس خطر برآیند.
این دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان افزود: قطر، عربستان را به زانو درآورده چراکه آن منابع قدرت تغییر کرده و همچنین ابزارهای دستیابی به قدرت متفاوت شده است.
کشوری که پیام داشته باشد از این قدرت معنایی بهره‌مند است
ظریف با بیان اینکه قدرت نرم رویکرد انتزاعی و قدرت معنایی رویکرد واقعی دارد و تقریبا هر دو به یک معنا به کار می‌روند و من قدرت معنایی را بیشتر قبول دارم، یادآور شد: مثلا حکومتی که برای مشروعیت به مردمش وابسته باشد و کشوری که پیام داشته باشد از این قدرت معنایی بهره‌مند است.
وی با اشاره به هزینه‌های آمریکا در جهت جذب قلب‌ها و مغزها عنوان کرد: حتی هزینه آمریکا برای سیاست خارجی‌شان هم بسیار زیاد است و شاید بودجه ما یک هزارم آنها هم نباشد، بودجه‌ای که هر ساله به ما می‌دهند زیر هزار میلیارد تومان است.
مزیت ما حوزه قدرت و حوزه معنایی ما است
وزیر امور خارجه افزود: این هزینه‌هایی که برای جذب قلب‌ها و مغزها می‌کنند برای این است که وقتی نیروهای آنها وارد منطقه‌ای می‌شوند آن نیروهای اشغال‌گر بتوانند در آن کشور با زبان خودشان هم حرف بزنند هرچند که در این سیاست شکسته خورده‌اند اما فهمیده‌اند که چقدر مهم است.
ظریف با بیان اینکه داشتن قدرت نظامی خیلی مهم است، گفت: مزیت ما حوزه قدرت و حوزه معنایی ما است که ما برای مشروعیت به مردم خود وابسته هستیم آنجایی که خودمان پیام داریم و برای هر تصمیمی نمی‌توانیم منتظر باشیم که قدرت‌ها چه دستورالعملی‌هایی را برای ما دارند این قدرت معنایی است.
اولین کسی که روابط بین‌المللی دوقطبی را در هم شکست امام بود
وی با اشاره به دنیای پساغربی اظهار داشت: این یعنی همه اتفاقات مهم در غرب شکل نمی‌گیرد و این غربی‌ها نیستند که برای دنیا تصمیم بگیرند در زمانی روابط بین‌الملل به غرب خلاصه می‌شد و برخی کشورها در حوزه‌های کناری بودند و آن زمان روابط بین‌الملل در غرب شکل می‌گرفت اما وقتی که این حوزه‌هایی که در تا آن زمان در حاشیه بودند، وارد شدند. آنها همچنان ذهنیت‌شان بر این بود که تصمیمات باید در غرب شکل بگیرد و اعتقاد داشتند که اگر آمریکا تصمیمی اراده کند اتفاق می‌افتد و این تصوری بود که کماکان در تعیین و تکلیف‌ها و کنشگری‌ها در غرب اتفاق می‌افتد .
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: ما باید بپذیریم جهان از آن شکل دو قطبی که روابط در آنجا مشخص بود، تغییر کرده و اولین کسی که آن روابط را در هم شکست امام بود. برخورد ایشان با آمریکا و شوروی یک پیش‌بینی بود که ما هم که در روابط بین‌الملل بودیم شاهد آن پیش‌بینی را نداشتیم. امروزه مکانیزم‌ها تغییر کرده و مولفه‌های دیگری بر روابط بین‌الملل تاثیر دارد.
امروزه همه کنشگر هستند
ظریف با بیان اینکه چه چیزی باعث شده که امام با آن نگاه به کشورها بنگرد، تصریح کرد: در شرایط پساغربی اتفاق دیگری که افتاد این بود که کنشگرها نه تنها غربی نیستند بلکه دیگر دولتی هم نیستند و تبدیل شدهاند به همه و امروزه همه کنشگر هستند.
وی افزود: امروزه کسی می‌تواند پشت کامپیوتر خود بنشیند و جمله‌ای را بنویسد و در مدت کوتاهی به صد میلیون نفر منتقل کند که این نقش فرد انسانی را نشان می‌دهد زمانی حوزه‌های انحصاری قدرتمند و ثروتمند بوده‌اند اما امروزه هر رسانه باید با دیگر رسانه‌ها که از تک‌تک افراد انسانی تشکیل شده برای جذب مخاطب بیشتر رقابت کند.
بازیگران حوزه امنیت از دولت خارج شدهاند
وزیر امور خارجه با اشاره به شکل‌گیری دیپلماسی‌هایی از جمله دیپلماسی آموزشی، فرهنگی و عمومی خاطرنشان کرد: این دیپلماسی‌ها به وجود آمد چراکه فرد انسانی تصمیم‌گیری می‌کند، می‌تواند تولید نظر و اجماع ایجاد کند و هیجان به وجود آورد.
وی با بیان اینکه علاوه بر آن قدرت استفاده از زور سازمان‌یافته یعنی جنگ و خشونت در گذشته در اختیار دولت‌ها بوده که امروز هم از دست آنها خارج شده است، ابراز داشت: همانطور که میبینیم خشونت‌های سازمان‌یافته تا دهه‌‌های اخیر در اختیار دولت بود و همچنین بازیگران حوزه امنیت از دولت خارج شدهاند و یک بازیگر امنیتی می‌تواند باعث ایجاد امنیت شود و یک بازیگر امنیتی می‌تواند ناامنی ایجاد کند مثل داعش که اینها همگی تحولاتی مهم است.
شرایط در صحنه عمومی سیال است
این دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان با بیان اینکه امروزه اگر همه تحولات را در کنار هم قرار دهیم میبینیم که شرایط در صحنه عمومی سیال است، عنوان کرد: در این شرایط پیش‌بینی دشوار و نیاز به محاسبهگری دارد و براساس همه عوامل قدرت‌آفرین یک ضرورت غیرقابل اجتناب شده است یعنی شما باید محاسبهگری کندی که نفوذ خود را افزایش و آسیب‌پذیری خود را کاهش دهید اما امروز میبینیم که واقعا افزایش قدرت باعث کاهش نفوذ و ایجاد آسیب‌پذیری شده است یعنی با یک اقدامی که می‌خواهند قدرت بگیرند از قدرت‌شان کاسته می‌شود.
ظریف با اشاره به بحران موشکی کوبا یادآور شد: که در کتابی نوشته شده که در آن بحران هرچه اطلاعات می‌خواستند به رییس‌جمهور آمریکا بدهند طوری کانالیزه می‌شد که رییس‌جمهور آن چیزی را که باید می‌شنید، بشنود.
اشتباه محاسبهگری در افراط و تفریط کشنده است
وی با تاکید بر اینکه اشتباه محاسبهگری در افراط و تفریط کشنده است، بیان کرد: از این دست اشتباهات محاسبه‌ای را در اعمال صدام می‌توانیم ببنیم او محاسبه‌گر بدی نبود اما اطلاعات درستی در اختیار نداشت. او همچنین برای حمله به کویت در روزی انجام داد که همزمان با عاشورای ما و روز تعطیلی اروپایی بود و زمانی انجام داد که کسی نتواند کاری کند. او محاسبه‌گر بود اما محاسبات غلط انجام می‌داد براساس اطلاعات متحجر دوران قبل.
وزیر امور خارجه به اشتباه محاسبه‌ای بعدی او اشاره کرد و گفت: او در حوزه همراهی با قذافی هم محاسبهگری درستی هم انجام نداد لذا این اشتباه در محاسبه در افراط و تفریک با سرعت بالا اتفاق می‌افتد و غرب نمی‌تواند کنترلی بر اتفاقات داشته باشد و در مقابل محاسبات صحیح می‌تواند کشوری را بیش از امکانات و ظرفیت خود قدرت بخشد و در صحنه بین‌المللی حضور داشته باشد.
نباید تصور کنیم تنها تصمیم‌گیرنده غربی‌ها هستند
ظریف به تصمیم لاوروف و کری مبنی بر تصمیم سوریه اشاره کرد و اظهار داشت: آن تصمیم بی‌نتیجه بود اما وقتی ترکیه و روسیه و ایران خواستند که توافقی داشته باشند، موفق شدند لذا نباید تصور کنیم تنها تصمیم‌گیرنده غربی‌ها هستند.
وی با اشاره به هزینه روابط عمومی عربستان برای سفر بن سلمان به آمریکا و عدم ارتباط آنها در حوزه سیاسی و داخلی تصریح کرد: وقتی بن سلمان به آمریکا رفت پدرش در عربستان بسیاری از حرف‌های او را پس گرفت و این به دلیل این است که به آنجا رفته بود تا حرف‌‌‌هایی مورد پسند آن جامعه بزند.
امریکا سایه حمایتش را یک هفته از کشورهای عربی بردارد آنها ساقط می‌شوند
رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به بحث قالب‌سازی در دنیای امروزی خاطرنشان کرد: من معتقدم آینده جمهوری اسلامی بسیار روشن است و ممکن فشارهایی وارد شود اما نکته اینجاست که تفاوت ما عامل قدرت ما در پیشرفت و توسعه است چرا که ما متکی به مردم و درون‌زا هستیم امروزه ترامپ نمی‌تواند بگوید اگر ما سایه حمایتمان را از شما برداریم شما ساقط می‌شوید که اگر سایه حمایتش را یک هفته از کشورهای عربی بردارد آنها ساقط خواهند شد.
ظریف اضافه کرد: ۴۰ سال هر کاری بر علیه ما کردند ما توانستیم بمانیم و مقاومت کردیم و تاثیرگذار بودیم و این به این معنا نیست که باید با قدرت‌ها سر جنگ داشته باشیم بلکه ما باید قدرت‌مان را حفظ کنیم و به مردم اعتماد به نفس بدهیم.
دعواهای سیاسی داخلی چه فایده‌ای دارد که حاضریم منافع ملی‌‌مان را برایش هزینه کنیم
وی با اشاره به اظهارات ترامپ در کارزارهای انتخاباتی‌اش ابراز داشت: اولین کاری که ترامپ می‌گفت انجام می‌دهم برجام را نابود خواهم کرد اما الان شانزده ماه از ریاست جمهوری او گذشته است و ما می‌توانیم بگوییم جنگ زرگری‌ای با ما دارند اما در مقابل هم می‌توانیم بگوییم نتوانسته در مقابل مردم ایران مقابله کند.
وزیر امور خارجه با یادآوری انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد: مردم ما در زمان انتخابات به صحنه می‌آیند و در همین انتخابات گذشته ۷۳ درصد مردم با توجه به همه تبلیغ‌ها بر علیه انتخابات در آن حماسه شرکت کردند و برای من مهم نیست که مردم به چه کسی رای دادند و علیرغم بداخلاقی‌هایی که در مبارزات انتخاباتی وجود داشت اما چرا ما باید به مردم بگوییم کدام دیوانه‌ای در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند؟ چرا نباید به مردم خودمان اطمینان کنیم و چرا به آنها اطمینان ندهیم و این دعواهای سیاسی داخلی چه فایده‌ای دارد که اینقدر حاضر هستیم منافع ملی‌‌مان را برایش هزینه کنیم.
ما هم باید آینده‌سازی را و خودباوری را باور کنیم
ظریف ادامه داد: امروز کشور در شرایط ویژه‌ای قرار دارد اگر ما امروز به دیپلمات خود اعتماد نکنیم و اگر بخواهیم بخشی از سخنان وزیر امور خارجه را که در منظوری صحبت می‌کرده، تیتر روزنامه‌ها کنیم و وزیرمان را با آن بکوبیم چه چیزی عاید ما خواهد شد.
وی با بیان کشور ما با همین امید می‌تواند بسیار بهتر ظاهر شود و نقش‌آفرینی کند، یادآور شد: در ادامه ما هم باید آینده‌سازی را و خودباوری را باور کنیم که بزرگترین یادگار امام راحل و رهبر انقلاب همین خودباوری است و همچنین اساتید آینده‌سازان را می‌سازند که من برای آنها آروز توفیق دارم.
