محبعلی در گفت‌وگو با ایلنا:
روس‌ها نسبت به عفرین و ترک‌ها نسبت به غوطه شرقی چشمپوشی کردند/ نقش مسکو و آنکارا در سوریه با ایران هم‌اندازه نیست
مدیرکل اسبق غرب آسیا وزارت امور خارجه تاکید کرد: اگر ایران مناسبات بهتر و بیشتری با کشورهای عربی یا اتحادیه اروپا داشت و حتی از روابط گسترده‌تری با جریان‌های معارضه و مخالف بشار اسد برخودار بود، آنگاه می‌توانست نقش متفاوت‌تری را در سوریه ایفا کند.
قاسم محبعلی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا، با به نشست روز آینده سران ایران، روسیه و ترکیه درباره سوریه در آنکارا گفت: وضعیت سوریه نشان داده که بسیار سیال و پر تحول است. وضعیت یک ماه پیش سوریه با اکنون بسیار متفاوت است. ما در این مدت شاهد بودیم که ترکیه در عفرین و دولت سوریه و روسیه در غوطه شرقی پیشرفت‌هایی داشته‌اند و همین مسئله وضعیت سیاسی و میدانی سوریه را متفاوت‌تر از قبل کرده است.
دومین نشست سران ایران، روسیه و ترکیه حول اتفاقات غوطه و عفرین است
وی با بیان اینکه وضعیت درگیری‌ها بسیار متفاوت از گذشته است و ما باید منتظر جبهه‌های جدید درگیری در سوریه باشیم، اظهار داشت: این جبهه‌ها می‌تواند در شمال سوریه و احتمالا در ادلب و حما و حمص باشد یا در شرق سوریه که در اختیار کردها باشد یا آنکه در جنوب سوریه و شهر درعا شکل بگیرد.
این کارشناس مسائل خاورمیانه وضعیت کنونی در سوریه را به سود روسیه و ترکیه دانست و تصریح کرد: روس‌ها و ترک‌ها به دلیل پیشروی‌هایی که در غوطه شرقی و عفرین داشته‌اند، دست برتری را دارند. دومین نشست سران ایران، روسیه و ترکیه نیز در همین بازه زمانی و حول اتفاقات پس از پیشروی در غوطه و عفرین و احتمال کشیده شدن درگیری‌ها و ایجاد شدن جبهه‌های جدید در مناطق دیگر برگزار می‌شود.
در سوریه بازیگران متعدد با اهداف و منافع متفاوت حضور دارند
محبعلی در پاسخ به این سوال که در شرایط کنونی آیا ایران و روسیه و ترکیه از هماهنگی‌های لازم برخوردار هستند یا آنکه همچنان اختلافاتی میان طرفین است؟ خاطرنشان کرد: در سوریه بازیگران متعدد با اهداف و منافع متفاوت حضور دارند که موجب می‌شود در برخی از موارد با یکدیگر هم‌راستا شده و از منافع مشترک برخوردار شوند و در برخی از موارد، تضاد منافع داشته باشند.
وی ادامه داد: این مسئله مختص به یک یا دو بازیگر نیست بلکه ممکن است میان ایران و روسیه، ایران و ترکیه، ترکیه و امریکا، روسیه و امریکا و همچنین روسیه و ترکیه و... باشد.
روس‌ها نسبت به حمله به عفرین و ترک‌ها نسبت به مسائل غوطه چشمپوشی کردند
مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه با بیان اینکه ایران و روسیه و ترکیه هم‌اینک در راستای منافع مشترک‌شان بده و بستان‌های تاکتیکی و مقطعی دارند، ابراز داشت: این بده و بستان‌های مقطعی موجب شده است تا سه کشور در مسائلی چشم‌پوشی‌هایی نسبت به رویکردهای همدیگر در سوریه داشته باشند. به طور مثال، روس‌ها نسبت به حمله و حضور ترک‌ها در عفرین سکوت کردند و ترک‌ها نیز نسبت به اتفاقات غوطه شرقی مواضع سختی اتخاذ نکردند.
محبعلی افزود: شاید عملیات عفرین چندان مورد علاقه ایران نبود ولی روس‌ها نسبت به این مسئله چشمپوشی کردند ترک‌ها با دست باز در آنجا عملیات انجام داده و کردها را از عفرین اخراج کرد و موجب شد تا آنها به سمت شمال و شرق سوریه بروند.
همکاری‌ها و اتحاد ایران و روسیه و ترکیه را نمی‌توان دائمی دانست
وی با بیان اینکه همکاری‌ها و اتحاد ایران و روسیه و ترکیه را نمی‌توان دائمی دانست، ابراز داشت: در این چارچوب بازیگران سوریه تلاش می‌کنند تا میان بازیگران مختلف، شکاف ایجاد کنند مثلا امریکا علاقه داشت ترکیه با ایران و روسیه درگیر شود یا ممکن است روس‌ها علاقه‌مند باشند که روابط میان ترکیه با امریکا و اروپا تخریب شود که این مسئله موجب گرایش بیشتر به این سمت می‌شود.
نقش روسیه و ترکیه در سوریه با ایران متفاوت بوده و هم‌اندازه نیست
این تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی درباره وزن ایران در بحران سوریه بیان کرد: نقش هر کشور براساس توانایی‌هایی که دارد، است. روس‌ها در شرایط کنونی در حال مدیریت کردن پرونده سوریه چه از لحاظ سیاسی و چه از لحاظ نظامی هستند و دست برتر را در سوریه دارند. از سویی، روابط میان مسکو و واشنگتن و به طور کلی غرب با تلخی بسیار همراه شده و یک جنگ سرد جدیدی شکل گرفته است.
محبعلی با اشاره به نقش ترکیه یادآور شد: ترکیه از نظر موقعیت ژئوپولتیکی بر سوریه تسلط دارد و ارتباط و نفوذ گسترده‌ای بر گروه‌های معارضه دارد. این مسئله موجب می‌شود تا بگوییم نقش روسیه و ترکیه با ایران متفاوت بوده و هم‌اندازه نیست.
ایران در سایه روسیه در سوریه عمل می‌کند
وی با بیان اینکه آنچه اکنون به چشم می‌آید این است که ایران در سایه روسیه عمل می‌کند تا اینکه بازیگر مستقلی باشد، عنوان کرد: اگر ایران مناسبات بهتر و بیشتری با کشورهای عربی یا اتحادیه اروپا داشت و حتی از روابط گسترده‌تری با جریان‌های معارضه و مخالف بشار اسد برخودار بود، آنگاه می‌توانست نقش متفاوت‌تری را در سوریه ایفا کند.
مدیرکل اسبق غرب آسیا وزارت امور خارجه اضافه کرد: عمده ارتباط ایران در سوریه با دولت بشار اسد است و نتوانسته ارتباط چندانی با گروه‌های معارضه داشته باشد در حالی که روس‌ها هم با دولت سوریه و هم معارضین ارتباطات گسترده‌ای دارد. با این وجود، به دلیل ارتباطات گسترده تهران با دولت بشار اسد و همچنین حزب‌الله و نقشی که ایران در عرصه زمینی – برخلاف روسیه که در عرصه هوایی فعال هستند – دارد، ایران هم نقش مهمی دارد.
محبعلی با بیان ایران برای نقش بیشتر در سوریه باید ارتباطاتش را با کشورهای بهتر کند، با طوائف و گروه‌های مختلف سوریه ارتباطاتش را بیشتر کند و با اروپایی‌ها درباره سوریه به گفت‌وگو بنشیند، گفت: در صورتی که ایران به اقدامات دست بزند، می‌تواند از سایه روسیه در سوریه خارج شده و نقش بیشتری ایفا کند مگرنه باید دید روسیه پرونده سوریه را چگونه مدیریت می‌کند و به کدامین سو می‌برد.
