شفافیت حسابرسی و نظارت بیرونی پیش نیاز اصلی بررسی عملکرد بودجه است

به گزارش ایلنا، کاظم جلالی در نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی در ارائه گزارش عملکرد ۸ ماهه بودجه سال ۹۶ گفت: رئیس سازمان برنامه و بودجه اظهار کردند که ارقام پیش‌بینی شده مناسب بوده است اما طبق صحبت‌های رئیس دیوان محاسبات کل کشور هم اکنون ۹ هزار میلیارد تومان در طرح تحول سلامت و ۹ هزار میلیارد تومان در هدفمندی یارانه‌ها کسری داریم.

رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با اشاره به برخی از اعداد و ارقام پیش‌بینی شده، آن طوری نیست که مردم اثرات آن را در زندگی خود حس کنند، اظهار کرد: شفافیت حسابرسی و نظارت بیرونی دو پیش نیاز اصلی برای مواجهه با عملکرد بودجه است.

وی با اشاره به اینکه حسابرسی مالی و تناسب اعداد و ارقام بودجه دارای اهمیت زیادی است، افزود: برخی ضوابط نیز برای بودجه نوشته شده است که تشخیص اجرایی شدن یا نشدن آن در حوزه حسابرسی تطابق است و این امر نیز یکی از مولفه‌های مهم محسوب می‌شود.

جلالی با اشاره به حسابرسی عملکردی نیز ادامه داد: در این حسابرسی مشخص می‌شود آیا بودجه تصویب شده به هدف‌های در نظر گرفته شده دست یافته یا خیر.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی افزود: به عنوان مثال در کشور هندوستان در بخش کشاورزی، حسابرسی اجتماعی صورت می‌گیرد به عبارتی کشاورزان تأیید می‌کنند که بودجه پیش‌بینی شده به اهداف مورد نظر رسیده یا خیر.

وی با اشاره به اینکه ۴ مولفه در گزارش عملکرد بودجه باید مد نظر قرار گیرد، ادامه داد: عملکرد بودجه در اقتصاد کلان مانند بررسی تورم، ضریب جینی، میزان کیفیت سیاست‌های اجرایی مانند تحقق مالیات‌ها، ارتباط بودجه با شاخص‌های پایداری و ریسک مالی و ارتباط بودجه اجرا شده با چشم‌انداز میان مدت یا همان برنامه ۵ ساله از جمله مولفه‌های مهم در گزارش عملکرد بودجه محسوب می‌شود.

جلالی با اشاره به اینکه مجلس تلاش زیادی در حسابرسی مالی انجام داده و دیوان محاسبات کشور نیز در بحث حسابرسی تطابق وارد شده است، گفت: در حوزه حسابرسی اجتماعی هنوز گامی برنداشته‌ایم؛ آنچه مهم است اینکه پول دریافت شده برای مالیات و غیره به چه اهدافی رسیده و چه باری را از دوش مردم برداشته است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه طراحی گزارش‌های عملکردی بودجه ضروری است لذا کمیسیون‌های تخصصی مجلس باید به کمک مرکز پژوهش‌ها تک تک وزارتخانه‌ها را بررسی کنند تا مشخص شود عملکردشان در زندگی مردم به چه میزان تأثیر گذاشته است، اظهار کرد: به عنوان مثال افغانستان از سال ۱۳۸۹ بودجه کشورش را به طور دقیق بررسی کرده و اخیراً ۶ وزیر را به همین خاطر استیضاح کرده است که این موضوع بیانگر حساسیت کشورها نسبت به بودجه و عملکرد دولت‌ها در این راستا است.

وی افزود: در سال ۹۶ در ازای منابع در اختیار دولت همانند سال‌های قبل میلیون‌ها نفر از خدمات مختلف بهره‌مند، امنیت مرزها برقرار شده و تسهیلات عمومی مانند آب، برق، گاز و غیره ارائه شده است البته در مورد کیفیت و کمیت مباحث ارائه شده نکات قابل مطرحی وجود دارد.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی افزود: باید مشخص شود به ازای بودجه اختصاص یافته به آموزش و پرورش یا وزارت بهداشت و درمان کمیت و کیفیت خدمات ارائه شده چه میزان با استانداردها و نیازهای مردم تطابق داشته است.

جلالی تصریح کرد: پرسشی که مطرح می شود و بسیار مهم است این است که بین مصوبات مجلس شورای اسلامی و عملکرد بودجه چقدر فاصله است و در این راستا شما ملاحظه کنید که در سال ۹۶، دولت لایحه داده و منابع و مصارف عمومی ۳۲۰ هزار میلیارد تومان پیشنهاد کرده است و ما در مجلس چکار کردیم؟ دوستان توجه داشته باشند برای بودجه نویسی سال ۹۷ ما در بودجه ۸ درصد این رقم را افزایش دادیم، بدین معنا که این رقم به ۳۴۷ هزار میلیارد تومان رسیده است.

وی ادامه داد: عملکرد ۹ ماهه نشان می دهد که ۱۹۶ هزار میلیارد تومان تحقق شده است، و پیش بینی می شود تا آخر سال نزدیک به ۳۰۰ هزار میلیارد تومان محقق شود، بنابراین در این راستا چه اتفاقی می افتد؟ ما که خوشمان می آید برای شهرهایمان بودجه عمرانی عددی را بنویسند و بعد نمی توانیم به این عدد برسیم، می دانید چه اتفاقی می افتد؟ کل مدیریت بودجه را در اختیار دولت می گذاریم و ما باید از خودمان بپرسیم، شما ملاحظه کنید، تا کنون ۲۹ هزار میلیارد تومان تاکنون در حوزه عمرانی محقق شده است و در این راستا آقای نوبخت گفت که ۳۷ هزار میلیارد تومان درصدد تحقق است.

رئیس مرکز پژوهش های مجلس با بیان اینکه چرا ما اعداد را در مجلس غیرواقعی بنویسیم که فردا خودمان دنبال آن برویم و سپس قانون اجرا نشود.

جلالی تصریح کرد: ما چند تراز داریم؛ نخست تراز عملیاتی است که مابه التفاوت درآمدهای غیرنفتی و عمدتاً مالیاتی از هزینه های جاری کشور است و تراز تملک دارایی سرمایه ای داریم که مابه التفاوت حاصل از فروش نفت و اعتباراتی است که صرف طرح های عمرانی می شود و تراز تملک دارایی های مالی که ما به التفاوت منابع حاصل انواع استقراض و بازپرداخت استقراض در آن انجام می شود.

وی ادامه داد: دقت کنید که تراز عملیاتی طبق مصوبات مجلس شورای اسلامی در قانون ۹۶ حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان است، بدین معنی که هزینه های جاری کشور حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان بیش از درآمدهای غیرنفتی است و در این راستا پیش بینی می شود این کسری در عمل در حدود همین ۸۰ هزار میلیارد تومان باقی بماند و در بحث تملک دارایی های سرمایه ای ۱۱۹ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کرده است و از محل آن ۷۱ هزار میلیارد تومان صرف طرح های عمرانی می شود. در عمل در ۹ ماهه اول حدود ۶۴ هزار میلیارد تومان از این درآمدها یعنی حدود ۵۴ درصد محقق شده است.

این نماینده مردم در مجلس دهم با بیان اینکه از آنجا که مصارف ما به تفکیک منابع تقسیم بندی نشده نمی توان دقیقا گفت که منابع حاصل از نفت به چه میزانی در طرح های عمرانی هزینه می شود، اذعان داشت: اما این را می توانیم بگوییم که براساس گزارش عملکرد بودجه، میزان اعتبارات عمرانی اعلام شد حدود ۲۹ هزار میلیارد تومان تخصیص داده شده است. در حدود ۲۳ هزار میلیارد تومان این رقم از طریق اوراق تامین شده است. ما می توانیم اینگونه برداشت و استنباط کنیم که فقط ۶ هزار میلیارد تومان آن یعنی حدود ۱۰ درصد از درآمدهای نفتی صرف سرمایه گذاری عمرانی شده است، این دردناک است. یعنی ما کالاهای سرمایه‌ای مانند نفت را می فروشیم ولی فقط ۱۰ درصد آن در بحث سرمایه گذاری وارد می شود و بقیه در هزینه های جاری می رود.

جلالی درخصوص هدفمندی یارانه ها نیز گفت: در ۹ ماهه اول ۱۱ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان از ناحیه اصلاح قیمت ها دراختیار سازمان هدفمندی قرار گرفته است و ۱۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از سایر منابع تامین شده است، که این خود یک بار اضافی برای کشور است.