استاندار سیزدهم آذربایجان شرقی کدام مسیر را طی خواهد کرد؟

به گزارش ایلنا، بعد از طوفان معرفی کابینه، حالا سیاست محلی شده است و فعالان سیاسی و مدنی در اقصی نقاط ایران به دنبال آن هستند که گزینه مناسب بر مسند استانداری آنان قرار بگیرد. در این میان، یکی از حساس‌ترین مسئولیت‌ها به عهده مجید خدابخش قرار گرفت تا سیزدهمین استاندار آذربایجان شرقی بعد از انقلاب باشد. دوستان اردبیلی خدابخش در این روزها از موفقیت او در اردبیل مقاله‌های زیادی نوشتند اما همه می‌دانند سیاست‌ورزی در تبریز بسیار دشوارتر و مسئولیت استانداری آذربایجان شرقی بسیار سنگین‌تر است.

استان سیاسی

شاید همین سیاسی بودن استان بود که موجب شد اسماعیل جبارزاده، بعد از چهار سال حضور در استانداری آذربایجان شرقی، راهی تهران شده و معاون سیاسی وزیر کشور روحانی شود. البته ارتقای استانداران آذربایجان شرقی در وزارت کشور امری تازه نیست چنانچه وقتی دوره محمدزاده استاندار دولت اول خاتمی، در استانداری آذربایجان شرقی به پایان رسید، مشاور موسوی لاری وزیر کشور خاتمی شد و پرهیزکار استاندار دولت دوم میرحسین موسوی و دولت اول هاشمی نیز بعد از استانداری مدیرکل وزارت کشور همان دولت شد. حسین طاهری نیز بعد از استانداری آذربایجان شرقی در سال ۶۲، به استانداری تهران منصوب شد.

دوران استانداری جبارزاده البته خالی از تنش نبود. اوج این تنش‌ها انتخابات مجلس دهم بود. همان زمانی که مسعود پزشکیان به عنوان منتخب اول تبریزی‌ها به نایب رئیسی مجلس رسیده بود، برای منتخب آخر بحث و اختلاف بود و نتایج انتخابات بعد از بازشماری تغییر کرد تا محمداسماعیل سعیدی به عنوان منتخب ششم این حوزه به مجلس دهم برود و علیرضا منادی‌سپیدان از راهیابی به مجلس بازماند. در حالی که فردای انتخابات منادی سپیدان به عنوان منتخب مردم تبریز معرفی شده بود.

اما تبریز تنها شهر محل اختلاف نبود و در اهر و هریس هم که اختلاف گزینه اصلاح‌طلبان و اصولگرایان زیاد بود، در نهایت انتخابات باطل شد. با این حال بیت‌الله عبدالهی، گزینه اصلاح‌طلبان در خرداد ۹۶ بار دیگر اعتماد مردم را جلب کرد و به خانه ملت رفت. به جز اینها یکی از منتخبان استان نیز قبل از شروع مجلس در تصادف رانندگی جان باخت.

اما کنش‌های سیاسی در تبریز در انتخابات خلاصه نمی‌شود. همین چند هفته قبل بود که تشکل‌های اصولگرا از پزشکیان و بیگی نمایندگان تبریز برای مناظره دعوت کرده بودند. با این حال امام جمعه تبریز (حجت الاسلام آل هاشم رئیس سابق عقیدتی سیاسی ارتش) از این نمایندگان خواست به خاطر حساسیت‌های سیاسی در این برنامه شرکت نکنند و به فکر مسائل جدی مردم باشند. پزشکیان مناظره را ترک کرد اما بیگی ماند تا در مناظره یک نفره، تیغ نقد را به دولت روحانی حواله کند.

بیگی که به توصیه امام جمعه گوش نسپرد، قبل از جبارزاده، استاندار آذربایجان شرقی بود و پیش از آن هم از فرماندهان ارشد نیروی انتظامی به شمار می‌رفت. شاید به خاطر سابقه بیگی در نیروی انتظامی بود که توانست اعتراضات ۸۸ را در آذربایجان شرقی مدیریت کند- کاری که استاندار قبلی او در زمان انتشار کاریکاتور توهین‌آمیز روزنامه ایران در انجام آن ناموفق بود. شاید به خاطر همین مدیریت بود که احمدی‌نژاد بیش از سایر استانداران، به بیگی اعتماد کرد. بیگی البته بعد از استانداری به نیروی انتظامی برنگشت. او بهتر از هر کسی شاهد بود که محمدکاظم معمارزاده، استاندار دولت اول احمدی نژاد، بعد از عزل به انزوا رفت و او نمی‌خواست به سرنوشت سلف خود دچار شود. پس بعد از دولت روحانی، وی رهبری طیفی از اصولگرایان را عهده‌دار شد و سرلیست اصولگرایان تبریز برای مجلس دهم شد.

از استانداری تا نمایندگی!

بیگی از استانداری به مجلس رفت تا مسیری برعکس اسماعیل جبارزاده را طی کند. جبارزداه قبل از استانداری سابقه چهار دوره نمایندگی مجلس را در کارنامه داشت و البته کار سیاسی را از طریق عضویت در شورای مرکزی کارگزاران سازندگی تجربه کرده بود. محمد علی‌نژاد سارخانی (استاندار دولت رجایی) هم سابقه نمایندگی مجلس را هم در دوران قبل از استانداری (مجلس اول) و هم در دوران بعد از استانداری (مجلس چهارم) در کارنامه دارد.

فراتر از نمایندگی

در میان استانداران آذربایجان شرقی البته بودند افرادی که بعد از تجربه موفق استانداری به مسئولیت‌های دیگر رسیدند. روزنامه کیهان چند روز پیش در گزارشی نوشته بود «برخلاف تصور عموم، آمد و رفت استانداران به اصطلاح راست یا موسوم به چپ، هیچ‌وقت سودی برای کیهان نداشته و این روزنامه در اکثر موارد، مورد بایکوت هر دو جناح استانداران بوده است و تنها در دوره استانداری عبدالعلی‌زاده و یحیی محمدزاده این موضوع منتفی بود و نگاه استانداری به خبرنگاران، کاملا متوازن و منطقی بوده است.»

از میان این دو نفر که کیهان موفق خوانده، علی عبدالعلی زاده بیشتر از دیگران موفق شد و به عنوان یکی از موفق‌ترین استانداران دولت هاشمی، با روی کار آمدن دولت سید محمد خاتمی، هشت سال وزیر مسکن شد و همچون دوران استانداری آذربایجان شرقی، کارنامه درخشانی از خود به جای گذاشت و حتی مجید خدابخش استاندار فعلی استان از جمله معاونان عبدالعلی زاده در دوران استانداری آذربایجان شرقی بود.

فرد دیگر یحیی محمدزاده، استاندار اول خاتمی بود که جایگزین عبدالعلی زاده شده بود و سابقه استانداری ایلام را نیز در کارنامه داشت و دوران پرتنشی را در استانداری آذربایجان شرقی تجربه کرد. در زمان محمدزاده حوادث کوی دانشگاه رخ داد و بعد از تهران، جدی‌ترین اعتراضات در تبریز بود.

وی بعد از پایان مسئولیت در استانداری آذربایجان شرقی مشاور موسوی لاری، وزیر کشور دولت خاتمی شد و از اعضای ارشد مجمع استانداران ایران به شمار می‌رود. پیش از معرفی خدابخش به عنوان استاندار، عده‌ای از اصلاح‌طلبان تبریز دوست داشتند تا محمدزاده بر سر مسئولیت پیشین بازگردد.

محمدعلی سبحان اللهی استاندار دولت دوم خاتمی که جایگزین محمدزاده شده بود نیز در حال حاضر ریاست دانشگاه خوارزمی را بر عهده دارد. در زمان بررسی گزینه‌های وزارت علوم، تعداد زیادی از فعالان سیاسی و رسانه‌ای و دانشگاهی به دنبال آن بودند که سبحان اللهی در مسئولیت وزارت علوم قرار بگیرد و احتمالا، وی نیز جزو گزینه‌هایی است که در تعامل روحانی با سازمان‌ها و نهادها، امکان معرفی به عنوان وزیرعلوم را پیدا نکرد.

استاندار نام آور

هرچند عبدالعلی زاده سابقه استانداری و وزارت و نمایندگی را دارد و هرچند جبارزاده معاون سیاسی وزارت کشور است، اما کیست که کتمان کند جذاب ترین استاندار ادوار آذربایجان شرقی فردی است که شهرت را در فوتبال به دست آورده است. عابدینی که سابقه بازی در پرسپولیس را داشت بعد از استانداری به فدراسیون فوتبال و بعدها به مدیریت باشگاه پرسپولیس رفت و بدل به یک مدیر ورزشی شد. امروز کمتر کسی به یاد می آورد وی در دهه شصت استاندار آذربایجان شرقی و در دهه هفتاد در کنار حجاریان و عبدالله نوری عضو شورای شهر تهران بوده است.

تبریز، روزگار نو

حالا اما خدابخش به تبریز می‌رود تا در روزهایی آرام، استان را برای توسعه بیشتر مدیریت کند. آل هاشم امام جمعه تبریز بر خلاف برخی روحانیون، چندان علاقه‌ای به سیاست ندارد و چهره‌ای معتدل محسوب می‌شود. شورای شهر تبریز نیز اکثریت شکننده اصلاح‌طلب دارد. در مقابل او هم سرنوشت افرادی مثل عبدالعلی‌زاده است و هم سرنوشت رحمت‌الله مقدم مراغه‌ای که بهمن ۵۷ و با دستور کابینه شورای انقلاب استاندار آذربایجان شرقی شد اما وقتی بیگی به استانداری رسید، تصویر او را از میان استانداران تاریخ استان حذف کرد!

باید دید خدابخش در این چندصباحی که بر این اریکه تکیه زده کدام طریقت را پیشه خواهد کرد.