ایران ارتباطات خود درباره سوریه را فراتر از روسیه ببرد
مدیرکل غرب آسیا وزارت امور خارجه در دولت اصلاحات تاکید کرد: ضروری است ایران ارتباطاتش را درباره سوریه فراتر از روسیه ببرد. البته ایران در این مدت رایزنی‌هایش را با ترکیه افزایش داده ولی ضروری است تا با قدرت‌های دیگر بین‌المللی و منطقه‌ای مانند اتحادیه اروپا، امریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس هم رایزنی کند.
قاسم محبعلی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که توافق آتش بس ایجاد شده در سوریه با ضمانت روسیه و ترکیه تا چه اندازه با منافع ایران همخوانی دارد؟ گفت: پاسخ به این سوال دشوار است زیرا مقامات مرتبط با این مسئله به صور مشخص نگفته‌اند که اهداف ایران در سوریه چیست و به نظر می‌رسد اهداف متفاوتی در سوریه دنبال می‌شود.
سه هدف ایران در سوریه
او ادامه داد: تا کنون سه هدف مبارزه با تروریسم و به ویژه داعش، حفظ تمامیت ارضی و عدم تجزیه سوریه و حمایت ایران از محور مقاومت برای حضور ایران در سوریه اعلام شده است.
این تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی با بررسی اهداف ایران در سوریه با رویکردهای روسیه و ترکیه اظهار داشت: نه ترکیه و نه روسیه محور مقاومت را قبول ندارند و هدف‌شان هم در سوریه به منظور حفظ و تداوم این محور نیست و حتی در برخی موارد با محور مقاومت تضادهایی هم دارند. از سوی دیگر، نیروهای داخلی حاضر یعنی مخالفان و موافقان بشار اسد نیز درباره محور مقاومت نظر یکسانی ندارند.
مبارزه با تروریسم و عدم تجزیه سوریه؛ دو هدف مورد توافق ایران و ترکیه و روسیه
محبعلی با بیان اینکه ایران، ترکیه و روسیه تنها بر دو نکته توافق دارند، تصریح کرد: توافق نخست میان ایران و روسیه و ترکیه، بر مسئله مبارزه با تروریسم و برخورد با داعش و جبهه النصره است که با یکدیگر توافق دارند. همچنین ایران و ترکیه و روسیه بر مسئله عدم تجزیه سوریه و تشکیل کشور کردی در حدفاصل شمال سوریه، ترکیه و عراق با یکدیگر توافق دارند.
او افزود: با این حال به نظر می‌رسد توافق آتش بس در سوریه با تلاش‌های دیپلماتیک روسیه و ترکیه به نتیجه رسیده و ایران تنها به حمایت از آن بسنده کرده است.
سناریوهای آینده سوریه چیست؟
مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه رایزنی‌های ایران با روسیه و ترکیه می‌تواند این دو بازیگر را متقاعد به در نظر گرفتن منافع تهران کند؟ خاطرنشان کرد: در بحران سوریه، بازیگران موثر دیگر هم وجود دارند که می‌توانند فرایند حل بحران سوریه را شکل بدهند. امریکا، اتحادیه اروپا، قطر و عربستان و حتی اسرائیل بازیگرانی هستند که می‌توانند فرایند حل بحران در سوریه را تحت تاثیر خود قرار دهند.
محبعلی با تشریح سناریوهای ممکن برای آینده سوریه ابراز داشت: نخستین سناریو، ادامه وضعیت موجود یعنی تداوم درگیری‌ها و در دست داشتن مقداری از خاک سوریه در دست هر یک از بازیگران. دومین سناریو، تداوم جنگ و تجزیه سوریه به سه کشور سنی، علوی و کردی است. سومین سناریو هم توافق میان معارضان و دولت با حمایت قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و تشکیل دولت ائتلافی است.
او اضافه کرد: تشکیل دولت ائتلافی در بیانیه ایران، روسیه و ترکیه مورد توافق قرار گرفته و در بیانیه ۲۲۵۴ شورای امنیت نیز تصریح شده است که متکی به بیانیه نشست ژنو است. در این چارچوب باید یک دولت ائتلافی متشکل از معارضان و دولت برای دوره انتقالی شکل بگیرد و دراین دوره، قانون اساسی سوریه نوشته شده و انتخابات برگزار شود.
این کارشناس مسائل غرب آسیا تاکید کرد: اولین سناریو، پرهزینه‌ترین و دومین سناریو، بدترین سناریو است. برای سناریو سوم نیز لازم است تا همه بازیگران موثر در سوریه حضور داشته باشند و تنها مذاکره میان ایران، روسیه و ترکیه کافی نیست.
توافق‌ها و نشست‌های امروز مربوط به دوران گذار است
محبعلی در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه توافق مسکو می‌تواند رضایت دیگر بازیگران را جلب کند؟ بیان کرد: توافق‌ها و نشست‌های امروز مربوط به دوران گذار است. هم‌اینک وقفه‌ای پس از اوج‌گیری مناقشات روسیه و امریکا و توافقات آنها برای سوریه شکل گرفته است و از طرفی، هم‌اکنون دوره انتقال قدرت در امریکا است. در این شرایط، مخالفان احساس ضعف می‌کنند و تمایل دارند تا آتش بسی شکل بگیرد تا زمین کمتری را از دست بدهند و از سوی دیگر، روس‌ها هم می‌خواهند پیروزی‌های نظامی خود در سبد سیاسی نقد کنند چون ممکن است در پی شرایط جدید، این دستاوردها از بین برود.
او یادآور شد: باید دید پس از ۲۰ ژانویه چه تحولی در روابط مسکو و واشنگتن، امریکا و اسرائیل، واشنگتن و آنکارا و امریکا و اعراب رخ می‌دهد و ائتلاف به چه سمتی میل پیدا می‌کند.
منافع ایران، در سوریه‌ای با ثبات و واحد است
مدیرکل غرب آسیا وزارت امور خارجه در دولت اصلاحات با اشاره به منافع ایران در سوریه عنوان کرد: منافع ایران، در سوریه‌ای با ثبات و واحد است که همه طوائف و گروه‌های مختلف قومی و مذهبی در آن حاضرند و به مشارکت می‌پردازند.
محبعلی با بیان اینکه ضروری است ایران ارتباطاتش را درباره سوریه فراتر از روسیه ببرد، گفت: البته ایران در این مدت رایزنی‌هایش را با ترکیه افزایش داده ولی ضروری است تا با قدرت‌های دیگر بین‌المللی و منطقه‌ای مانند اتحادیه اروپا، امریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس هم رایزنی کند.
او ادامه داد: همچنین لازم است تا ایران با دیگر نیروهای داخلی در سوریه نیز روابطش را بهسازی کند.