نمایندگان پیشنهاد حذف مجازات اعدام را از قانون نداده‌اند
معاون حقوقی قوه قضاییه با اشاره به طرح اصلاح قانون تشدید مبارزه با مواد مخدر : این طرح مشتمل بر کاهش مجازات اعدام و محدود کردن آن به جرایم قاچاق مسلحانه و باندی است.
به گزارش ایلنا، ذبیح‌الله خدائیان با بیان اینکه در تهیه طرحی که اخیرا با قید یک فوریت در خصوص اصلاح قانون تشدید مبارزه با قاچاق مواد مخدر اعلام وصول شده نظر مشورتی قوه قضائیه اخذ نشده است تأکید کرد: دستگاه قضایی مخالف اصلاح قانون تشدید مبارزه با قاچاق مواد مخدر نیست؛ اما تقاضای ما از نمایندگان محترم این است که در برخورد با معضل قاچاق مواد مخدر به گونه‌ای عجولانه عمل نشود. دستگاه قضایی با لحاظ شرایط و اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه موافق اصلاح قانون تشدید مبارزه با مواد مخدر است.
در اصلاح قانون، متهم و قربانیان قاچاق مواد مخدر را توأمان در نظر داشته باشیم
این مقام عالی قضایی ضمن تأکید بر ضرورت همه‌جانبه‌نگری و اتخاذ رویکردی جامع در امر اصلاح این قانون اظهار داشت: بدیهی است که در این میان نباید توجه خود را صرفاً معطوف به متهمان قاچاق مواد مخدر کنیم؛ بلکه باید در اصلاح قانون، متهم و قربانیان قاچاق مواد مخدر را توأمان در نظر داشته باشیم.
خدائیان با اشاره به اینکه در طرح مذکور نمایندگان پیشنهاد حذف مجازات اعدام را از قانون نداده‌اند، تصریح کرد: این طرح مشتمل بر کاهش مجازات اعدام و محدود کردن آن به جرایم قاچاق مسلحانه و باندی است.
بر چه اساسی مدعی بی تأثیر بودن مجازات اعدام هستید؟
معاون حقوقی قوه قضائیه با یادآوری این موضوع که تهیه‌کنندگان این طرح معتقدند که مجازات اعدام تأثیر بازدارنده نداشته و در مقابله با پدیده شوم قاچاق مواد مخدر موثر نبوده است، خاطرنشان کرد: در تبیین شبهه مذکور این سوال مطرح می‌شود که آیا صرفاً مجازات اعدام موجود در قانون، موجب افزایش قاچاق شده است یا عوامل دیگر نیز دخیل هستند؟ به عبارت دیگر آیا می‌توان به این امر اطمینان حاصل کرد که کاهش مجازات اعدام، کاهش قاچاق مواد مخدر را در پی خواهد داشت.
او اضافه کرد: به طور قطع پاسخ این پرسش منفی است؛ چرا که ادعای کسانی که معتقدند وجود مجازات اعدام در قانون و اجرای احکام صادره در این زمینه تأثیر بازدارنده در ارتکاب جرم نداشته است، متکی به بررسی آماری و سنجش‌هایدقیق نیست؛ از این عده می‌توان پرسید که بر چه اساسی مدعی بی تأثیر بودن مجازات اعدام هستید؟ یا بر چه پایه‌ای اطمینان حاصل کرده‌اید که اگر مجازات اعدام اجرا نمی‌شد شاهد وضعیت بهتری بودیم؟
باید تدابیر پیشگیرانه را در قانون پیش‌بینی کنیم
خدائیان در ادامه به بیان مواضع و دیدگاه‌های قوه قضائیه در این رابطه پرداخت و گفت: ما اعتقاد داریم این باور که اگر موارد مجازات اعدام را در قانون کاهش دهیم، قاچاق مواد مخدر نیز کاهش پیدا می‌کند. باور درستی نیست؛ بلکه در صورتی چنین اقدامی به صلاح جامعه است که ضمن اختصاص مجازات اعدام به موارد باندی، مسلحانه و امثال آن، تدابیر پیشگیرانه را هم در قانون پیش‌بینی کنیم و برای دستگاه‌های مرتبط در جهت پیشگیری از قاچاق مواد مخدر تکالیفی ایجاد کنیم.
او پیش‌بینی تدابیر لازم در طرح اصلاح قانون تشدید مبارزه با مواد مخدر برای پیشگیری از قاچاق را امری ضروری دانست و افزود: قانونی در پیشگیری از جرم موفق است که جامع باشد یعنی هم مشتمل بر مجازات متناسب با نوع جرم و وضعیت مرتکب باشد و هم تدابیر پیشگیرانه در بر داشته باشد؛ لذا در این طرح باید نکات دقیق کاربردی مبتنی بر راهکارهای پیشگیرانه مد نظر قرار گیرد.
نگهداری معتاد در زندان فایده‌ای ندارد
معاون حقوقی قوه قضائیه با اعلام اینکه ما در قوه قضائیه آمادگی همکاری و مشارکت با نمایندگان محترم در تکمیل این طرح را داریم، خاطرنشان کرد: از جمله تدابیر لازم برای پیشگیری در این حیطه ایجاد مراکز بازپروری برای معتادان است. ما در حال حاضر محلی برای بازپروری معتادان نداریم و معتادان در سطح شهر رها می‌شوند. از طرفی بسیاری از مسئولان انتظار دارند قوه قضائیه معتادان را بازداشت کند، در حالی که نگهداری معتاد در زندان نه برای معتاد و نه برای جامعه فایده‌ای ندارد.
این مقام قضایی اظهار داشت: مراجعی نظیر ستاد مبارزه با مواد مخدر، وزارت کشور، شهرداری‌ها و سایر مراجع باید مکلف به احداث مراکز بازپروری شوند تا نسبت به جمع‌آوری معتادان و اصلاح و بازپروری آن‌ها اقدام شود.
قبح‌زدایی از پدیده قاچاق مواد مخدر بسیار آسیب‌زا است
خدائیان همچنین تأکید کرد: در این قانون باید تدابیر لازم جهت انسداد مرز‌ها پیش‌بینی شود و دستگاه‌های متولی ملزم به انجام آن شوند.
معاون حقوقی قوه قضائیه جایگاه تدابیر فرهنگی و نقش دستگاه‌های متولی امور فرهنگی را در پیشگیری و کاهش جرایم قاچاق مواد مخدر مهم توصیف کرد و گفت: قبح‌زدایی از پدیده قاچاق مواد مخدر بسیار آسیب‌زا و خطرناک است؛ لذا فرهنگی باید در جامعه حاکم شود که مبتنی بر آشکار کردن قبح این نوع جرایم باشد.
امروزه قاچاق مواد مخدر قبح لازم را در جامعه ندارد
او افزود: متأسفانه امروزه قاچاق مواد مخدر قبح لازم را در جامعه ندارد حال آنکه قاچاقچیان مواد مخدر جانیانی هستند که بی‌رحمانه جان هزاران نفر را فدای منفعت‌طلبی خود می‌کنند؛ اما به نظر می‌رسد مردم به آن‌ها به دید یک جانی نمی‌نگرند. به عنوان، مثال اگر کسی یک نفر را به طرز وحشیانه‌ای به قتل برساند. مردم و مسئولان یک‌صدا تقاضای اعدام او را دارند اما نسبت به قاچاقچی که صد‌ها کیلو هروئین و مواد روان‌گردان را در جامعه توزیع کرده است و موجب اعتیاد هزاران نفر و متلاشی شدن خانواده‌های بسیار شده چنین دیدی وجود ندارد؛ لذا نهادینه کردن فرهنگ قبیح شمردن چنین جرایمی مستلزم اقدام عملی و همکاری دستگاه‌های فرهنگی است.
معاون حقوقی قوه قضائیه مبارزه با این پدیده را نیازمند آیین دادرسی ویژه دانست و افزود: با توجه به گسترش قاچاق مواد مخدر در جامعه و اینکه این قاچاق غالباً توسط باندهای مخوف صورت می‌گیرد، ما نمی‌توانیم با همان قواعدی که برای جرائم عادی مانند ترک انفاق در قانون وجود دارد با قاچاقچی مواد مخدر برخورد کنیم؛ بنابراین اصلاح این قانون باید مشتمل بر آیین دادرسی ویژه نیز باشد.
با محدود کردن اعدام، موارد تخفیف، تعلیق و آزادی مشروط قاچاقچیان محدود شود
خدائیان ضمن تأکید بر مد نظر قرار دادن موارد لازم در اصلاح قانون خاطرنشان کرد: صدور حکم محکومیت در صورتی اثر بازدارنده دارد که حتمی‌الاجرا باشد یعنی اگر مجازاتی تعیین شد ریسک فرار از آن حداقلی باشد؛ بنابراین اگر می‌خواهیم مجازات اعدام را محدود کنیم باید تدابیری اتخاذ شود که مجازات‌های جایگزین حتمی‌الاجرا باشد و موارد تخفیف، تعلیق و آزادی مشروط قاچاقچیان محدود شود.
معاون حقوقی قوه قضائیه یکی از راه‌های پیشگیری از قاچاق مواد مخدر را افزایش ریسک دستگیری قاچاقچیان برشمرد و تصریح کرد: بر این اساس باید در اصلاح قانون تدابیری اتخاذ شود که موفقیت نیروی انتظامی و سایر ضابطین در پیشگیری از ورود مواد مخدر به کشور و دستگیری قاچاقچیان افزایش پیدا کند.