واکنش رسانه‌های آمریکایی به تغییر واحد پولی در ایران
در پی تصویب لایحه تغییر واحد پولی از ریال به تومان برخی رسانه‌ها این اقدام دولت را تلاش برای تقسیم فشارهای ناشی از تغییرات بزرگتر یعنی برداشتن سه صفر از واحد پول ایران ارزیابی کردند. نقد اصلی وارد بر این استراتژی از منظر این رسانه‌ها متوجه چند برابر شدن هزینه چاپ اسکناس و دفاتر حسابرسی و مالیاتی است.
به گزارش ایلنا پایگاه خبری المانیتور در گزارشی با عنوان «چرا روحانی ناگهان تصمیم گرفت واحد پولی ایران را تغییر دهد» نوشت: بعد از اخذ این تصمیم از سوی دولت روحانی این اتهام به دولت وارد بود که شاید مطالعه عمیقی برای این منظور نداشته است.
علی رغم پافشاری دولت بر عدم آثار منفی این سیاست بر تورم و اقتصاد کشور٫ اکثر اقتصاددان‌های ایرانی معتقدند که تغییر پول یک حرکت مهم است و اقتصاد ایران آماده این تغییرات نیست.
المانیتور با اشاره به برخی واکنش‌ها به تصویب طرح تغییر نام ریال به تومان و برداشتن یک صفر از پول ایران در جراید کشورمان در این رابطه نوشت: اصلاحات ارزی در ایران باید با قواعد مالی سفت و سخت و سیاست‌های انقباضی برای سال مالی آینده ایران همراه باشد. هیچ یک از این ویژگی‌ها در برنامه بودجه دولت در سال آینده دیده نشده از این رو مهار تورم که هدف اصلی سیاست‌های پولی در سه سال گذشته بوده برای طرح چنین اصلاحاتی آماده نیست.
ولی الله سیف رییس بانک مرکزی ایران با اشاره به استفاده مکرر ایرانی‌ها از واحد پولی «تومان» گفته که بانک مرکزی تنها خواستار ساماندهی اتفاقی است که سال‌هاست در جامعه ایرانی رواج دارد. او همچنین گفته که این اقدام هیچ اثر روانی یا تاثیر تورمی نخواهد داشت.
واحد پولی ایران از سال ۱۹۷۹ و انقلاب اسلامی با افت جدی روبه رو شد و این به دلیل افزایش شدید تورم بود. در حالی که هر دلار قبل از انقلاب ایران به ارزش ۷۰ ریال مبادله می‌شد، امروز قیمت هر دلار به ۳۹۰۰۰ ریال رسیده است.
در این گزارش گفته شده مردم عادی عموما از واحد تومان به جای ریال در گفتار و در عمل استفاده می‌کنند. مسائل فرهنگی نیز در بروز این پدیده نقش مهمی داشته است. تومان واحد پولی ایران در زمان قاجار بوده و در سال‌های اولیه دوران پهلوی هم از این واحد پولی استفاده می‌شد و این واحد پول تنها در سال ۱۹۲۹ با ریال جایگزین شد.
المانیتور همچنین به ایده برداشتن صفر از ریال نیز اشاره کرد و گفته این ایده اولین بار در سال ۱۹۹۴ مطرح شد و بعد‌ها در سال ۲۰۰۸ این ایده قبل از برداشته شدن تحریم‌های هسته‌ای مجددا مورد ارزیابی قرار گرفت. در سال ۲۰۱۱ چند ماه قبل از رشد ناگهانی نرخ تورم و رسیدن آن به ۴۰٪ مجلس شورای اسلامی اعمال این لایحه را غیرضروری خواند.
موافقان و مخالفان تغییر واحد پول همگی معتقدند که سه صفر باید از واحد پول ایران حذف شود. اما شرایط آن‌ها برای اعمال این قاعده جدید و توانایی دولت در مهار تورم برای مدت زمانی مشخص است.
در این گزارش به گفته کار‌شناسان ایرانی نیز اشاره شده که معتقدند: مجلس باید این لایحه را رد کند یا آن را با یک لایحه جامع‌تری که بتواند از پس هزینه‌های ناشی از چاپ چندین تریلیون بر بیاید جایگزین کند.
برخی روزنامه‌های میانه‌رو نیز همین استدلال را مطرح کرده‌اند. دنیای اقتصاد مقاله‌ای را منتشر کرد که در آن نسبت به دوبرابر شدن هزینه‌ها در صورت اعمال این قانون هشدار داده بود. همه قواعد مالی، دفاتر حسابرسی، سکه‌ها و اسکناس‌های مورد نیاز در صورت تغییر واحد پولی باید تغییر کنند. دنیای اقتصاد همچنین نوشت که دولت باید این لایحه را با لایحه‌ای که چند صفر را از ریال کم می‌کند جایگزین کند.
بر اساس این گزارش نگرانی اصلی از بابت هزینه‌های چاپ اسکناس‌های جدید و دفاتر جدید حسابرسی است. ارائه پیشنهاد تغییر عنوان پول و برداشتن یک صفر از سوی دولت احتمالا با هدف تقسیم آثار ناشی از تغییر واحد پولی به دو فاز برای مدیریت انتقادات احتمالی به این تصمیم است.
المانیتور در پایان این گزارش مدعی شد حتی اگر مجلس شورای اسلامی با اکثریت نمایندگان میانه‌رو هم منتقد این لایحه نباشد؛ باز شورای نگهبان با این لایحه مخالفت خواهد کرد. دولت و بانک مرکزی باید توانایی مقابله با فشارهای احتمالی را داشته باشد اما متاسفانه هیچ ضمانتی از سوی دولت برای توانایی مقابله با این فشارها وجود ندارد.