۷۰ تن آب سنگین فروختیم/ در تولید یو اف ۶ محدودیت نداریم
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در رابطه با برجام گفت: هزاران سانترفیوژ درحال کار کردن هستند، سانترفیوژهای نسل جدید درحال آزمایش است و امید زیادی وجود دارد که بعد از پانزده سال بتوانیم در تولید سوخت هسته‌ای خود کفا شویم.
به گزارش ایلنا بهروز کمالوندی در گفت و گو با برنامه «من طهران» شبکه العالم، اظهار داشت: برنامه هسته‌ای بخش‌های مختلفی را دربر می‌گیرد، و از اکتشاف و استخراج شروع می‌شود و کل چرخه سوخت را شامل می‌شود، غنی سازی تا پس ماند و پس ماندداری، مباحث نیروگاهی و بحث رآکتورهای تحقیقاتی که این‌ها در زمینه‌های مختلف بهداشتی، پزشکی، صنعتی وکشاورزی کاربرد دارد و از اهمیت زیادی برخوردار است.
کمالوندی با بیان اینکه ظرفیت غنی سازی با توجه به برجام محدود شده است، اظهار داشت: باز هم درهمین حالت محدودیت، هزاران سانترفیوژ درحال کار کردن هستند، سانترفیوژهای نسل جدید درحال آزمایش است و امید زیادی وجود دارد که بتوانیم درانتهای پانزده سال ،که یک محدودیت پانزده ساله رو قبول کردیم درارتباط با سطح میزان غنی سازی که الان یک سال آن گذشته است، کشور ما به لحاظ صنعت تولید سوخت هسته‌ای خود کفا بشود.
وی افزود: اگرچه خودکفایی کامل مورد نظر ما نیست، به این دلیل که ما نیاز به منابع اولیه داریم، و طبیعتا امنیت سوخت برای ما مهم است؛ اینکه بتوانیم خودمان سوخت را تولید کنیم که اگر بنا به دلایلی سوخت به ما نرسید، نیروگاه‌های ما بیکار نمانند.
کمالوندی تأکید کرد: این درواقع برنامه کلی ما است، که به خوبی پیش می‌رود.
وی تأکید کرد: ما باید حدود بیست هزار مگاوات برق اتمی داشته باشیم، سال ۲۰۲۵می‌بایست ظرفیت اسمی تولید برق ما به صد هزار مگاوات برسد. الان هفتاد و پنج هزار تا هشتاد هزار مگاوات است که برای اینکه به صد‌ها هزار مگاوات برسد، ما باید چیزی بین هشت تا دوازده درصد از برق ما باید برق اتمی باشد؛ یعنی چیزی بین هشت تا دوازده نیروگاه مانند بوشهر ما نیاز داریم که یک نیروگاه داریم و یک نیروگاه هم قراردادش را بسته‌ایم، کار‌هایش شروع شده است و ان شااله نیروگاه‌های دیگر هم در پیش خواهیم داشت.
سطح همکاری‌های هسته‌ای با کشور‌ها، پس از برجام
کمالوندی درخصوص همکاری‌های هسته‌ای اظهار داشت: با توجه به اینکه برجام مسیر را برای کشور ما باز کرده است، ما هم اکنون همکاری‌های خوبی را با کشورهای مختلف شروع کردیم، و این‌ها می‌تواند مقدمه خوبی برای آینده نوید بخش و روشن باشد. تعداد کشورهایی هم که در زمینه هسته‌ای می‌توانند به ایران کمک کنند، زیاد نیست، چون صنعت هسته‌ای در کشورهای کمی رشد کرده است، اما با همین تعداد هم ما روابط خوبی برقرار کردیم، مثل ژاپن و کره و اروپا که بنده این اواخر یک سفر به چک داشتم، با روسیه ما همکاری خوبی داریم و همین طور با چین و در اروپا با سوئیس، سوئد، لهستان، مجارستان، اسپانیا؛ ما با همه این‌ها ارتباط‌های خوبی برقرار کردیم، به صورتی که با آن‌ها یادداشت تفاهم امضا کرده و یا درحال امضای یادداشت تفاهم هستیم.
ضرورت توسعه همکاری هسته‌ای در منطقه
کمالوندی با این حال خاطرنشان کرد: البته یک چشم ما به کشورهای منطقه است؛ به نظر ما این همکاری‌ها باید در منطقه هم توسعه پیدا کند، چون همان طوری که اشاره کردم، صنعت هسته‌ای باید در حوزه‌های دیگر مانند بهداشت، پزشکی و حوزه‌های کشاورزی و صنعت نیز توسعه پیدا کند و ما به کمک همدیگر برای توسعه منطقه نیاز داریم.
همکاری‌های هسته‌ای دورنمای خوبی دارد
وی افزود: موضوع هسته‌ای می‌تواند یکی از موضوع‌های همکاری ایران و کشورهای منطقه باشد و، ما بار‌ها اعلام کردیم و باز هم اعلام می‌کنیم و به نظرم باید یک دیپلماسی فعالی دراین زمینه داشته باشیم که بتوانیم چیزی را که داریم با همدیگر به اشتراک بگذاریم، از تجارب یکدیگر در جهت اهداف صلح آمیز استفاده کنیم، و در پاسخ به این سوال جنابعالی که همکاری‌های هسته‌ای چطور پیش می‌رود، باید بگویم که این همکاری‌ها طبق پیش بینی ما درحال پیش رفتن هست و دورنمای خوبی دارد.
وی افزود: ما از طریق شبکه العالم یکی دو جلسه پیام‌های خودمان را فرستادیم؛ به هرحال، همکاری دو طرفه است، ما از سمت خود آماده همکاری هستیم و البته از دوستان وزارت خارجه خواستیم که به تدریج این موضوع را در موضوعات روابط دوجانبه در سطح منطقه مطرح کنند، متاسفانه اکنون به علت شرایط منطقه، مذاکرات هنوز به طور جدی دراین زمینه شروع نشده و به نظرم باید هرچه زود‌تر این کار را انجام دهیم، ولی ما آمادگی داریم.
* پیشرفت خوب در تولید و فروش آب سنگین
کمالوندی با اشاره به پیشرفتهای صورت گرفته در زمینه آب سنگین، اظهار داشت: ما در زمینه آب سنگین پیشرفتهای خوبی داشتیم، در طول هفت ماه، هفتاد تن آب سنگین فروختیم؛ از این به بعد، با توجه به ظرفیت تولید، من فکر می‌کنم که ما سالی بیست تن در مجموع می‌توانیم آب سنگین به بازارهای جهانی عرضه کنیم.
وی افزود: البته این بازار محدود است، مجموع بازار جهانی آب سنگین، سالانه درحدود نود تا صد تن هست و ما در طول هفت ماه گذشته، هفتاد تن به بازارهای جهانی صادر کردیم، اکنون نوعی اشباع در بازار جهانی وجود دارد، و برای این بیست تن دیگر که تولید یک سال ما می‌باشد، درطول یک سال، فکر می‌کنم ما بتوانیم مشتری‌های خودمان را در طول همین یک سال داشته باشیم، کما اینکه مشتری‌های جدی و خوبی داریم.
کمالوندی ادامه داد: فکر می‌کنم که بتوانیم یک سری قراردادهای جدید را غیر از آنچه که با آمریکا و روسیه بستیم،با کشورهای جدیدی، که عمدتا اروپایی هستند منعقد کنیم.
کمالوندی با بیان اینکه کاربرد آب سنگین بیشتر برای کارهای تحقیقاتی و دارویی است اظهار داشت: ازآنجایی که طبق آنچه که دربهترین و پیشرفته‌ترین آزمایشگاه‌ها برای آمریکایی‌ها ثابت شده است، می‌توان گفت که آب سنگین ایران به لحاظ کیفیت و به علت نداشتن اضافاتی که علی القاعده نباید باشد، بهترین نوع آب سنگین دردنیا است، که طالب زیاد دارد و فکر می‌کنم که مشتری‌های خوبی هم خواهیم داشت.
برنامه چرخه سوخت
کمالوندی درخصوص چرخه سوخت گفت: ما تا مرحله تولید یو اف ۶ عملا هیچ محدودیت برجامی نداریم، و از آن مرحله به بعد است که حدود پنجاه سانترفیوژ داریم، میزان غنی سازی کم می‌شود، اما معنایش این نیست که فعالیت‌های قبل از آن را کاهش دهیم، به طور مثال، ممکن است ما در یو اف ۶ تولید خوب داشته باشیم، آنرا به خارج از کشور بفرستیم و معادل آن کیک زرد بگیریم، در قسمت انتهایی هم بعد از اینکه ما آن‌ها را تولید و غنی کردیم، هدف اصلی این است که به سوخت تبدیل شود.
وی افزود: ما تلاش می‌کنیم که علاوه بر سوخت راکتور تهران که خودمان تولید کردیم، بتوانیم راکتورهای دیگر از جمله راکتور بازپروری شده اراک را هم تولید کنیم، و نگاه این را داریم که در آینده بلندمدت‌تر، سوخت نیروگاهی تولید کنیم و در این زمینه داریم خوب پیش می‌رویم.
کمالوندی تأکید کرد: بنابراین می‌توانیم بگوییم که درچرخه سوخت، برنامه‌های توسعه ما برنامه‌های خوبی هست، اما به دلیل برجام، محدودیت ظرفیتی را از حوزه غنی سازی به بعد داریم، ولی راه‌های دیگری هم داریم ممکن است بخشی را که خودمان غنی سازی می‌کنیم، می‌توانیم با کشورهای دیگر وارد مذاکره شویم و مثلا مواد غنی شده آن‌ها را به شکل‌های مختلف مثل قرص و این‌ها تحویل بگیریم و طی مبادلات این چنینی، بتوانیم فعالیت‌های شادابی داشته باشیم که صنعت روی پای خود بایستند.
پیامدهای منفی و مثبت برجام
کمالوندی در پاسخ به سؤالی درخصوص پیامدهای منفی توافق هسته‌ای اظهار داشت: طبیعی است که در هر همکاری جوانب منفی نیز وجود داشته باشد. اما باید ببینید که در توافق یک چیزهایی دادید و یک چیزهایی را هم گرفتید.
وی تأکید کرد: ممکن است بعضی‌ها به دلیل اینکه در موقعیت انتقادی قرار دارند، فقط به داده‌ها فکر کنند. به طور مثال خب مامثلا فرض کنید قبلا نه هزار سانتریفیوژ کار می‌کرده چرا الان باید پنج هزار سانتریفیوژ کار کند.
کمالوندی ادامه داد: این‌ها سوالی است که می‌تواند مطرح بشود. ولی جوابش این است که ما از آن طرف در واقع به یک همکاری وارد شدیم، که بر اساس این همکاری داریم یک چیزهایی را می‌گیریم.
کمالوندی گفت: به طور مثال الان فضایی که برای کشور ما در زمینه همکاری‌های هسته‌ای باز شده، یا بازاری که برای آب سنگین ما است؛ به هر حال ما به این اندازه آب سنگین نیاز نداشتیم و بعد از مصرف رآکتور اراک، عملا آب سنگین ما مازاد بود، ولی الان ما داریم این آب سنگین را می‌فروشیم، و این خود به لحاظ اقتصادی خوب است.
کمالوندی تأکید کرد: جنبه‌های سلبی و ایجابی، هر دو باید باهم در نظر گرفته شوند، و معنی همکاری هم همین است. یعنی فقط صفر و صدی فکر نکنید. به هر حال فکر می‌کنم در یک مجموعه‌ای اگر بخواهیم همه این‌ها را در یک کفه ترازو بگذاریم آن‌ها یک نگرانی داشتند فکر می‌کردند ایران به سمت بمب هسته‌ای می‌رود، در حالیکه این واقعیت نداشت. ما تلاش کردیم نگرانی این‌ها را از بین ببریم.
وی افزود: از طرفی این کار شاید به شکل این شد که یک سری فعالیت‌های ما برای یک دوره‌ای محدود بشود، ولی در یک حوزه‌های دیگری باز شود. بطور مثال در زمینه‌ای مثل برجام، زمینه‌های همکاری زیادی دیده شده حتی در بحث‌های نیروگاهی، ایمنی، امنیت، شتابگر‌ها و غیره، که همه این‌ها الان دارد خوب هم پیش می‌رود.
کمالوندی خاطرنشان کرد: بنابراین در یک مجموعه داد و ستد اگر بخواهیم بگوییم، این کفه ترازو شاید بیشتر هم به نفع جمهوری اسلامی ایران دارد سنگینی می‌کند.
گزینه دیگری وجود ندارد
وی تأکید کرد: هر چقدر زمان می‌گذرد و به جلو می‌رویم همه اطراف می‌بینند که گزینه دیگری وجود ندارد، حالا هرکس می‌خواهد باشد؛ یعنی اگر منتقدی وجود داشته باشد وقتی از او سوال کنید که خیلی خوب، شما می‌گویید این نباشد پس چه چیزی باشد، جایگزین دیگری ندارد؛ حالا چه منتقد در داخل آمریکا باشد، چه منتقد در داخل ایران باشد. می‌گوییم خیلی خوب، اگر این نه، چه چیز دیگری وجود دارد؛ به هرحال این روش، روش خوبی است و نتیجه تجربیات ده‌ها کشور مختلف بوده، و ضمن اینکه این بحث تنها مربوط به ایران نیست. ایران با یک عده کشور مهم و قدرتمند دنیا توافق کرده‌اند، که می‌تواند زمینه خوبی برای کار در زمینه‌های مختلف دیگر باشد.
پیشران در مراحل اولیه کار است
کمالوندی درخصوص پیشران اظهار داشت: پیشران در واقع برای حرکت کشتی‌ها و زیردریایی‌ها است، و جمهوری اسلامی ایران الان یکی از ناوگان‌های کشتی دنیا را دارد. و از نظر زیر دریایی هم در بلند مدت جمهوری اسلامی ایران، نیازهای خاص خودش را دارد؛ البته الان در مراحل اولیه کار است.
وی افزود: دستور آقای رئیس جمهور به سازمان این بوده که در این زمینه بررسی دقیق انجام دهد، و زمینه‌های انجام کار را فراهم کند.
کمالوندی تأکید کرد: به صورت جدی همان روز بلافاصله بعد از دریافت این دستور، ما تشکیل جلسه دادیم، کار را تقسیم کردیم، کمیته تشکیل دادیم و داریم در این زمینه کار می‌کنیم. حتی خود من که فرد فنی نیستم شاید صد‌ها صفحه مطالب فنی خواندم که یک ذهن و درک درستی داشته باشیم که در واقع ما دنبال چه چیزی هستیم.
کمالوندی اظهار داشت: با توجه به ظرفیت‌هایی که ما در کشورمان داریم این امر، امری شدنی است. البته یک سری بحث‌های فنی است.
کمالوندی تأکید کرد: پیشران‌ها از لحاظ سوخت می‌تواند سوخت مختلف داشته باشد، حتی تا سوخت ۹۵ درصد، آنچه که مهم است جمهوری اسلامی ایران می‌خواهد این کار را با توجه به برجام انجام دهد. البته مفهومش این نیست که حالا مثلاً اگر سوخت ۲۰ درصد لازم بود ما این را کنار بگذاریم، بلکه این می‌تواند در برنامه‌ها باشد که شما بتوانید کار رآکتور را به خوبی پیش ببرید کار تئوری را انجام دهید، اما در عمل وقتی که در واقع این محدودیت‌ها رفع بشود بتوانید این سوخت را تامین کنید.
وی اظهار داشت: اما اگر سوال این باشد که آیا چنین پیشران‌های دریایی با سوخت غنای کم هم شدنی است، یا نه؛ باید گفت که بله، بعضی از کشور‌ها در این زمینه کار کردند و شدنی است؛ با توجه به اینکه ما هم تخصص خوبی به ویژه در زمینه سوخت داریم به نظرم ما می‌توانیم در زمینه سوخت هم کار را به صورت جدی پیگیری کنیم. به هر حال ما فعلا از طرف رئیس جمهور سه ماه وقت داریم که فعلا در این زمینه کار مطالعاتی کنیم. بعد از آن می‌توانیم دقیق بگوییم چه کاری می‌توان کرد.
روابط ایران و آژانس خوب است
کمالوندی درباره روابط با آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: البته رابطه ما با آژانس بین المللی انرژی اتمی خوب است. آژانس در این برجام یک جایگاه تشخیص و تایید اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران را دارد، و فرا‌تر از آن نیست. حالا بعضا من دیدم حتی در کشور خود ما یک انتظاراتی دارند، یعنی فکر می‌کنند که مثلا آژانس باید تعهدات طرف مقابل را هم در نظر بگیرد و مانیتور کند.
وی افزود: خب این یک واقعیت قضیه نیست، آژانس یک تشکیلات فنی است که مسئولیت مشخصی دارد. ما در مذاکرات توافق کردیم که دو طرف از آژانس بخواهیم یعنی ما و پنج کشور ۱+۵ که آژانس بر تعهدات جمهوری اسلامی ایران نظارت داشته باشد. البته ما بر اساس پادمان غیر از برجام هم ما رابطه‌ای با آژانس داشته و داریم اما پروتکل را به صورت موقت و داوطلبانه پذیرفتیم که این خود یک سری راستی آزمایی‌های جداگانه‌ای را دارد.
کمالوندی خاطرنشان کرد: در بحث برجام هم یک مقداری انواع نظارت‌ها می‌تواند کیفیتش تا اندازه‌ای متفاوت شود. آژانس در حال بررسی است و تا الان هم گزارشاتی که داده موید این بوده که جمهوری اسلامی ایران قاطعانه به تعهداتش پایبند بوده و آن را به خوبی انجام داده است.
وی افزود: البته لازم است ما هرازگاهی با مجموعه آژانس به خصوص خود آقای مدیرکل ارتباط داشته باشیم، به این علت که گزارشی که به شورای حکام ارائه می‌شود گزارش مدیرکل بوده و در نهایت مدیرکل آن را تایید و برای شورای حکام می‌فرستد. ضمن اینکه مدیرکل یک فرد فنی نیست، بلکه یک مجموعه فنی دارد.
کمالوندی اظهار داشت: اگر ما با مدیرکل در ارتباط باشیم، و تفاسیری را که فکر می‌کنیم به درک درست موضوع بیشتر کمک می‌کند، با مدیرکل درمیان بگذاریم و نظرات و ملاحظات خودمان را بگوییم، طبیعتاً این‌ها موثر است، و این سفر‌ها از این جهت حسن‌هایی دارد؛ ضمن اینکه آن‌ها بعضاً سوالاتی دارند کما اینکه آقای مدیرکل در زمینه پیشران سوالاتی داشت، که جواب دادیم، ایشان می‌گفتند که مثلاً اگر این مثلا در زمینه‌های نظامی استفاده شود یک مسیر خاص خودش را دارد یا ملاحظات اینچنینی که پاسخ لازم به این‌ها داده شد و آن هم این بود که به هر حال جمهوری اسلامی ایران متوجه تعهدات بین المللی خود می‌باشد و در واقع اگر ابهامی هم باشد از این جهت این ابهامات رفع می‌شود.