تاثیر جنگ سرد واشنگتن و تهران در روابط اروپا و ایران
دیپلمات اسبق ایران در مقر اتحادیه اروپایی تاکید کرد: تصویب پیش‌نویس سند راهبرد اتحادیه اروپایی با اعلام حمایت از همکاری اقتصادی با ایران نشانه جدی گرفتن این روابط از سوی اروپاییان است
فریدون مجلسی در گفتوگو با خبرنگار سیاست خارجی ایلنا، با اشاره به تصویب پیش‌نویس سند راهبرد اتحادیه اروپا در قبال ایران در دوران پسابرجام در در کمیته امور خارجی پارلمان اروپا و تاثیر تایید احتمالی آن در پارلمان اروپا در مناسبات تهران و بروکسل گفت: اروپا با ایران روابط اقتصادی سنتی و بسیار نزدیک داشت که تحریم‌های طولانی به آن آسیب رساند و نخستین تحریم‌ها در همدردی با آمریکا در موضوع گروگان‌گیری شد.
او با بیان اینکه بحران‌های دیگری مانند سلمان رشدی در اصلاح روابط مشکل ایجاد کرد و منجر به خروج سفیران اروپایی شد، اظهار داشت: در دورن اصلاحات تلاش‌هایی برای عادی سازی روابط انجام شد که همراه بود با بحران‌هایی که از سوی مخالفان اصلاحات در مقابله با عادی‌سازی روابط ایجاد می‌شد.
رادیکالیسم احمدی‌نژاد موجب تشدید ایران‌هراسی و مظلوم‌نمایی اسرائیل شد
این تحلیلگر مسائل اروپا با بیان اینکه رادیکالیسم دولت احمدی‌نژاد و شعار‌ها افراطی و غیرضروری او موجب تشدید ایران‌هراسی و مظلوم‌نمایی و بهانه‌جویی‌های اسرائیل در جلب حمایت‌های خارجی از خود و علیه ایران شد، تصریح کرد: ادامه آن سیاست با پیش کشیدن قضیه ابهام در برنامه‌های هسته‌ای و فعالیت‌هایی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آن را مغایر تعهدات ایران می‌دانست به ارجاع موضوع به شورای امنیت کشید و منجر به تحریم‌های عدیده شد.
مجلسی ادامه داد: پس از تصویب برجام و ابطال قطعنامه‌های تحریم توسط شورای امنیت و اطمینان اروپا از وفاداری ایران به تعهداتی که برعهده گرفته است اروپاییان امیدوار شدند که شاید بتوانند بخشی از بازار صادراتی دیرین خودشان را در ایران بازیابی کنند و رفت و آمد‌ها آغاز شد.
فضای هراس، کاهش یافته است
او با تاکید بر اینکه تصویب پیش‌نویس سند راهبرد اتحادیه اروپایی با اعلام حمایت از همکاری اقتصادی با ایران نشانه جدی گرفتن این روابط از سوی اروپاییان است، خاطرنشان کرد: فضای هراس اکنون کاهش یافته است اما تکرار برخی اخبار مانند سخت‌گیری‌ها و پیگیری عربستان در تشدید رفتارهای ایران‌هراسانه موجب ایجاد نگرانی و کاهش آن تمایل اولیه اروپا در توسعه روابط با ایرن شده است.
جنگ سرد ایران و آمریکا از سرعت عادی‌سازی روابط اروپا با ایران کاست
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه جنگ سرد ایران و آمریکا موجب کاسته شدن از سرعت آغازین عادی‌سازی روابط اروپا با ایران شده است، ابراز داشت: بخش مهمی صنایع اروپایی مانند ایرباس وابستگی مهمی با صنایع بزرگ‌تر آمریکایی دارند و این مانع تجدید رابطه سریع شرکت‌های اروپایی با ایران می‌شوند.
مجلسی افزود: لایحه اخیر به منظور تقویت همکاری دو طرف و کاهش فضای ایران‌هراسی بوده است، که باید به تصویب پارلمان اروپا برسد و البته مستلزم مذاکراه و کاهش خطر متقابل است.
توسعه روابط ایران با اروپا موجب اختلاف میان اروپا و آمریکا نمی‌شود
او در پاسخ به این سوال که تصویب این لایحه می‌توان گفت که برجام و فضا و شرایط ایران موجب شده تا اروپا و امریکا درباره همکاری با ایران با یکدیگر اختلافاتی پیدا کرده‌اند؟ یادآور شد: با این نظر که توسعه روابط دوجانبه ایران با کشورهای اروپایی موجب بروز اختلاف میان اروپا و آمریکا شد موافق نیستم.
این کارشناس مسائل اروپا با بیان اینکه روابط فرهنگی و نژادی و تاریخی اروپا و آمریکا و منافع متقابل اقتصادی آنان به قدری گسترده و پیچیده است که با روابط بالفعل و بالقوه آنان با ایران قابل مقایسه نیست، عنوان کرد: آمریکا و اروپا روابط خود را به دلائل فرهنگی و نژادی و تاریخی راهبردی می‌دانند لذا توسعه روابط اقتصادی با آنان مستلزم سازگاری بین‌المللی بیشتر ایران به شرایط و الگوهای رفتاری جدید بین‌المللی است.
مجلسی اضافه کرد: اتحادیه اروپایی و آمریکا متحدان راهبردی هستند و هر دو طرف خود را نسبت به دفاع از موجودیت اسرائیل متعهد می‌دانند.
انعطاف؛ شرط موفقیت مذاکرات ایران و اروپا
او درباره موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات سطح عالی میان ایران و اتحادیه اروپایی نیز بیان کرد: شرط موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات کاستن از برخی رفتار‌ها و شعارهای تحریک‌آمیز از سوی رادیکال‌های طرفین است که با اجرایی شدن برجام مخالفت می‌ورزند
این دیپلمات سابق کشورمان با بیان اینکه گفت‌وگو‌ها موفقیت‌آمیز خواهد بود به شرط آنکه طرفین متقابلاً تن به انعطاف‌هایی به خاطر حفظ و صلح امنیتی در منطقه و جهان بدهند، گفت: مذاکرات و نیل به تفاهم برجام الگوی مناسبی برای دیپلماسی متعهدانه در سایر مسائل است. اگر هر دو طرف در مسائل انعطاف لازم نداشته باشند نمی‌توان به تفاهمی اصولی و با دوام دل خوش داشت.
اروپا، ایران را در خاورمیانه مهم می‌داند
مجلسی درباره نگاه اروپا به نقش منطقه ایرانی در خاورمیانه اظهار داشت: معلوم است که اروپایی‌ها ایران را به دلیل منابع انسانی و طبیعی و و ثرت بالقوه و موقعیت ژئوپولتیکش بسیار مهم می‌دانند و مشتاق به گشایش در روابط هستند اما اختلاف دید و برنامه درباره اسرائیل جدی و محوری است.
او در پاسخ به این سوال که افزایش گفت‌وگوهای ایران و اروپا درباره بحران سوریه، تا چه اندازه در تعدیل دیدگاه اروپا نسبت به بحران خاورمیانه موثر بوده است؟ تصریح کرد: مسئله سوریه مراحلی را طی کرده است. نخست توهم بهار عربی و جنبش دموکراسی‌خواهی بود که حتی انسجام ارتش آن کشور را متزلزل کرد. مرحله بعدی اجرای برنامه شتابزده یورش سلفی‌های مورد حمایت ترکیه و عربستان و عارض داعشی آن بود که نفرت جهانیان را بر انگیخت.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به پیوستن هزاران نفر از معارضان ظاهران مدنی به داعش خاطرنشان کرد: این تحول و مهاجرت میلیونی آوارگان به اروپا نگرانی اروپا و متحدان غربی را برانگیخت و آن خصومت متعصبانه کاهش داد و آنان را به مذاکراتی ترغیب کرد که احساس کردند حضور ایران در آن الزامی است.
مجلسی افزود: اکنون سوریه در آستانه بازپس‌گیری بخش باقیمانده حلب است و قاعدتاً نوبت بعدی رقه مرکز خلافت خودخوانده داعش خواهد رسید که احتمالاً با عملیات عراق برای آزادسازی موصل هماهنگ خواهد شد. با وجود این تحولات نباید به پیشرفت مذاکرات کم بها داد، بلکه باید معارضان را تشویق کرد که با گرفتن امتیازاتی با دولت مرکزی به مذاکره بنشینند.
او درباره گفت‌وگوهای حقوق‌بشری ایران و اروپا نیز ابراز داشت: توسعه حقوق بشر امر مفیدی است، اما به شرط آنکه بهانه‌جویی سیاسی نباشد. اگر طرفین بکوشند به شعارهای بی‌اثر اما بحران‌آفرین و خصومت زیانبخش چهل ساله میان خود پایان دهند بقیه مسائل و تحریم‌ها جایی نخواهد داشت.