سفر ظریف به آنکارا و مواضع ایران و ترکیه در موضوع سوریه
سفیر سابق ایران در آذربایجان با بیان اینکه نزدیکی مواضع ایران و ترکیه در پرونده سوریه، هرچند می‌تواند از ماهیتی تاکتیکی حداقلی برخوردار باشد اما تقریب استراتژیک مواضع دو کشور در این رابطه از احتمال بسیار کمتری برخوردار است.
افشار سلیمانی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی ایلنا، با اشاره به سفر ناگهانی محمدجواد ظریف به آنکارا و در پاسخ به این سوال که رایزنی‌های فشرده ایران و ترکیه تا چه اندازه در نزدیکی رویکرد دو کشور در خصوص سوریه موثر بوده؟ گفت: در دوره پسا کودتای نافرجام در ترکیه، به دلیل تنش حاصله در روابط آنکارا - واشنگتن، برخی تحلیل‌ها حاکی از نزدیکی ترکیه به روسیه و ایران به ویژه در موضوع سوریه بود.
تغییر مواضع ترکیه درباره سوریه حداقلی خواهد بود
او با بیان اینکه در همان مقطع تحلیل بنده در تقابل با چنین ارزیابی‌هایی بود، اظهار داشت: ترکیه نه توان دوری از اردوگاه غرب به رهبری آمریکا را داراست و نه تمایلی به دور شدن از این جبهه را دارد، لذا تغییر مواضع ترکیه حداقلی و در حد پذیرش بشار اسد به عنوان یک مولفه در حل سیاسی بحران خواهد بود.
سفیر سابق کشورمان در جمهوری آذربایجان ادامه داد: ترکیه در صف کشورهای اهل سنت قرار دارد و هرچند به میزانی که عربستان و متحدانش نسبت به ایران شیعه مذهب حساس نیست، اما نسبت به شیعه‌گرایی حساسیت‌هایی دارد.
چشم‌انداز مثبتی نسبت به حل بحران سوریه در آینده نزدیک قابل مشاهده نیست
سلیمانی تاکید کرد: تحت تاثیر آمریکا بودنِ ترکیه از یکسو و حساس بودنش نسبت به تشیع سیاسی و علوی‌ها و برخی رقابت‌های منطقه‌ای میان دو کشور به ویژه در سوریه، عراق و مجموعه خاورمیانه مانع از همسویی این کشور با ایران می‌شود، لذا با توجه به ورود نظامی ترکیه به شمال سوریه و تقابل با «پ.ی.د» و تلاش این کشور برای ایجاد منطقه ممنوعه به نظر می‌رسد حداکثر تعدیل مواضع این کشور پذیرش مشارکت بشار اسد در حل سیاسی بحران سوریه باشد، هرچند که با توجه عدم اجرای توافقات روسیه و آمریکا و نقض آتش بس از سوی همه طرف‌های درگیر در سوریه، چشم‌انداز مثبتی نسبت به حل این بحران در آینده نزدیک قابل مشاهده نیست.
او با یادآوری اینکه نزدیکی مواضع ایران و ترکیه در پرونده سوریه، هرچند می‌تواند از ماهیتی تاکتیکی حداقلی برخوردار باشد اما تقریب استراتژیک مواضع دو کشور در این رابطه از احتمال بسیار کمتری برخوردار است، تصریح کرد: اگر حل سیاسی بحران سوریه اتفاق بیفتد احتمال افزایش رایزنی‌ها و همکاری‌های دو کشور و آمریکا و روسیه و تا حدودی عربستان سعودی در تشکیل دولت آینده سوریه بیشتر خواهد شد، به‌قول مثل معروف اگر صد حاصل شود، نود و نه می‌تواند در دسترس باشد.
ترکیه همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار نداده است
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که ایران تا چه اندازه می‌تواند از اتحاد ریاض و آنکارا جلوگیری کند؟ خاطرنشان کرد: هنر دیپلماسی ترکیه در این است که همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار نداده است و با همه بازیگران صحنه سوریه در ارتباط است، حتی با دولت سوریه که قطع ارتباط کرده بود پس از کودتای نافرجام با تغییر حداقلی در رویکرد خود توانست بشار اسد را علیه کردهای «پ.ی.د» با خود همراه کند.
احتمال دوری ترکیه از عربستان به نفع ایران و برعکس آن، ضعیف است
سلیمانی با بیان اینکه ترکیه تا جایی که منافعش تامین شود با همه بازیگران از جمله عربستان رایزنی و همکاری می‌کند و نگاه متحدانه صرف به آنها ندارد، ابراز داشت: احتمال اینکه ترکیه از عربستان به نفع ایران و از ایران به نفع عربستان فاصله بگیرد، ضعیف است.
او در پاسخ به این سوال که آیا ترکیه ظرفیت میانجیگری میان ایران و عربستان را دارد؟ بیان کرد: ترکیه اگرچه محتمل است در پشت صحنه تمایلی به تنش‌زدایی در روابط تهران - ریاض نداشته باشد اما در ظاهر محتمل است به این تنش‌زدایی تمایل نشان دهد.
توافق اوپک و جاستا شاید در نرمش ریاض در قبال تهران تاثیر مثبتی داشته باشد
این دیپلمات سابق کشورمان افزود: مولفه‌ها و اختلافات موجود در روابط ایران و عربستان به گونه‌ای است که حتی اگر کشور ثالثی بتواند نخستین گام را در مسیر تنش‌زدایی این دو کشور بردارد ادامه آن منوط به مذاکرات عریان و همه‌جانبه میان نمایندگان رسمی دو کشور باید صورت پذیرد. شاید در مقطع کنونی که میان ایران و عربستان در موضوع پذیرش سقف تولید نفت ایران و کاهش تولید نفت اوپک توافقی حاصل شده است، دیپلماسی نفتی بتواند استارت تنش‌زدایی میان دو کشور را بزند، به ویژه آنکه قانون جاستا در مجلس سنای آمریکا تصویب شد و حق وتوی باراک اوباما را نیز از او ستاند و این موضوع می‌تواند در نرمش ریاض در قبال تهران تاثیر مثبتی داشته باشد.