بیانیه معاونت حقوق بشر وزارت دادگستری به مناسبت روز حقوق بشر اسلامی

به گزارش ایلنا، معاونت حقوق بشر و امور بین الملل وزارت دادگستری به مناسبت روز حقوق بشر اسلامی بیانیه صادر کرد که متن آن به شرح زیر است:

بسم الله الرّحمن الرّحیم

فلسفه نامگذاری چهاردهم مرداد به عنوان روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی از آن جهت است که در چنین روزی در سال ۱۳۶۹ (برابر با پنجم اوت ۱۹۹۰ میلادی) اعلامیه حقوق بشر اسلامی در اجلاس وزرای امور خارجه سازمان همکاری‌های اسلامی به تصویب رسید.

به واقع از این تاریخ گفتمان‌های سه‌گانه حقوق بشر اسلامی مرحله نوینی از شکوفایی را پیمودند. گفتمان نظری اسلام در حوزه حقوق بشر که قرن‌ها از جانب اندیشمندان مسلمان تبیین شده و با جدیت و پیگیری دولت‌های اسلامی در سطح بین‌المللی وارد گفتمان سیاسی-اجرایی نیز شده بود، از این پس با تدوین در قالب سندی بین‌المللی، گفتمان قانونی حقوق بشر اسلامی را عرضه می‌کند.

چنین تحولی در سطح بین‌المللی در پی آن محقق شد که طیف گسترده‌ای از دولت‌ها از جمله دولت های اسلامی پذیرش ارزش‌ها و هنجارهای حقوق بشر بین المللی را که متناسب با اندیشه و فرهنگ غربی تنظیم گردیده و متأثر از رویکردهای پس از عصر خردگرایی بود، برنتافته و در واکنش به حقوق بشر مزبور، هنجارها و ارزش هایی متفاوت را ارائه کردند؛ موازینی که اگرچه جهانشمولی حقوق بشر بین المللی ملهم از یک فرهنگ خاص را به چالش می کشید، اما خود جهانشمولی حقوقی را ارائه می داشت که مبتنی بر ارزش هایی دگرگونه بود.

اتخاذ چنین رویه ای از جانب دولت های اسلامی در عرصه بین المللی میسر نبود مگر به برکت وجود یک سلسله ارزش‌ها، هنجارها و مبانی حقوق بشری در آموزه‌های اسلامی.

به این ترتیب رویه دولت های اسلامی برگرفته از رویکرد متعالی اسلام به انسان و حقوق او بوده و در نتیجه نظریه، رویه را به خود معطوف داشته است.

رویکرد اسلامی به حقوق بشر که چنین تحولی را در سطح بین المللی مدیریت نموده است، رویکردی مبتنی بر فطرت انسانی و حامی فرهنگی واحد است.

این نظرگاه انسانیت را فراتر از حیوان خودآگاه و ترکیبی مادی می داند و انسان را خداگونه می‌انگارد؛ بشر را با ماهیت «و نفخت فیه من روحی» می شناسد و با تصریح به «لقد کرّمنا بنی آدم» در زمانی که دوران جاهلیت حیات بشری در مغرب و مشرق بوده است، حیثیت انسان را از آن حیث که انسان است، مدنظر قرار می دهد و با توسل به آگاهی بخشی پرده از زوایای تاریک جامعه بشری بر داشته و افق های نوینی را می گشاید.

این رویکرد نه تنها برتری و کارآمدی خود را در خلال تاریخ اثبات کرده است، بلکه امروزه نیز بیرق معتقدان به خود را برافراشته نگاه داشته است.

به بیان دیگر فرامکانی و فرازمانی بودن ارزش های حقوق بشری اسلام علاوه بر آن که در رویکرد متعالی اسلام برجسته گردیده، در میدان عملکرد هم گوی سبقت را از رقبا ربوده و روابط داخلی و بین المللی دولت های اسلامی از دیروز تا به امروز از آبشخور آن سیراب گردیده است.

حقوق بشر اسلامی با در برداشتن آموزه هایی همچون توحید، رقابت و رویارویی با سایر نظام های حقوق بشری را در درون خود می پرورد. توحید به مثابه یکی از مهم ترین مفاد اعلامیه حقوق بشر اسلامی والاترین اصل مرامنامه مسلمانان است؛ اصلی که در نگرش اسلامی از حقوق فطری و متعلق به همه انسان ها است.

توحید نه متعلق به قوم یا ملتی خاص بلکه حقّی متعلق به انسانیت است. از جمله عناصر فارق این اعلامیه با اعلامیه جهانی حقوق بشر آن است که در اعلامیه اسلامی همان گونه که جسم و جان انسان مشمول حمایت بوده و آدمی واجد حق حیات است، روح و اندیشه وی نیز دارای ارزشی والا و مشمول حمایت است و نمی تواند منزلگاه افکار موهن باشد.

اگر اعلامیه حقوق بشر اسلامی انسان را در مقابل به زنجیر کشیده شدن و سرکوب حمایت نموده و از اسارت اجتماعی و عقیدتی رهایی می بخشد، به سبب اتکاء بر آموزه هایی توحیدی است.

با این همه تأکید مکتب اسلام بر حقوق بشر و ارزش و جایگاه انسانیت، امروزه جریان های تکفیری و تروریسم امنیت بخش هایی از جهان اسلام و ثبات بین المللی را به مخاطره افکنده اند. در چنین شرایطی ضرورت همگرایی و همفکری امت اسلامی برای تحقق مفاد اعلامیه حقوق بشر اسلامی ضرورت تامه دارد.

معاونت حقوق بشر و امور بین الملل وزارت دادگستری با تبریک و گرامیداشت روز حقوق بشر اسلامی بر این باور است که چنین مکتبی می تواند تضمین گر سعادت بشر و مقوم حقوق بنیادین او باشد و جامعه بین المللی را فرامی خواند که در آموزه های حقوق بشری این مکتب تدبر کرده و زمینه اصلاح یا تکمیل حقوق بشر بین‌المللی را با بهره گیری از این ظرفیت پویا در قالب گفتمانی سازنده فراهم کنند.