گزارش اتاق فکر آمریکایی «آتلانتیک کانسیل» از مشکلات زیست‌محیطی ایران
خشکسالی در ایران به واسطه تغییر آب و هوا ، ساخت و ساز سد ها و خالی شدن منابع آبهای زیر زمینی موجب آتش سوزی جنگل ها، افزایش شدید دما در برخی استان ها و طوفانهای شنی شده که پایتخت ایران را تهدید میکند.
به گزارش ایلنا به نقل از اتاق فکر آمریکایی «آتلانتیک کانسیل»، ایران در تابستان امسال با مشکلات زیست‌محیطی زیادی نظیر آتش‌سوزی جنگل‌ها، افزایش شدید دما در برخی استان‌ها و طوفان شن که پایتخت را تهدید میکند، مواجه بوده است.
به گفته سیداحمد شریفی معاون سازمان حفاظت از محیط زیست استان قم، چهار مرکز آلودگی و شن، جمعا به اندازه ۴۰ هزار هکتار در بستر دریاچه سابق این استان شناسایی شده اند. هیچ روستایی در فاصله ۵۰ کیلومتری اطراف دریاچه وجود ندارد و پوشش گیاهی این منطقه به کلی از بین رفته و در حال نابودی است.
آلودگی و شن حاصل از دریاچه، استان‌های هم‌جوار به ویژه تهران را تهدید میکند و نمک باقی‌مانده از خشک شدن دریاچه در اثر وزش باد پخش شده و زمین‌های حاصل‌خیز کشاورزی را در اطراف تهدید میکند.
سید رحمان دانیالی رئیس سازمان محیط زیست استان قم این بحران را با بحران به وجود آمده برای دریاچه ارومیه مقایسه کرده و گفته که مقام‌های کشور را در بی‌توجهی به این موضوع و گسترش این بحران مقصر دانسته است و گفته آنها باید در سطح ملی همکاری کرده و ساخت و ساز فضای سبز شهری را در اولویت‌هایشان قرار دهند.
به گفته خداکرم جلیلی یکی از معاونان رئیس سازمان مدیریت منابع آبی و جنگلداری، سیاست‌هایی که زمین‌های مرطوب را از سهم آب قابل قبول محروم کرده است، یک میلیون هکتار از زمین‌های مرطوب را در مرکز آلودگی قرار داده است. این وضعیت به‌ویژه در استان‌های جنوب شرقی در سیستان و بلوچستان در مرز افغانستان جدی‌تر است.
در حال حاضر تلاش‌هایی در سطح ملی و بین‌المللی برای احیای دریاچه هامون و منطقه حاصل‌خیز مرز ایران و افغانستان در جریان است.
سه دریاچه در این منطقه به هم متصل شده‌اند که توسط آبهای رودخانه هلمند افغانستان تغذیه می‌شوند، اما ترکیب خشکسالی، انحراف آبها برای مصارف آبیاری، ساخت و ساز چهار مخزن آب در سیستان و بلوچستان و سد سازی‌ها، آب هامون را منحرف کرده است.
این گزارش دریاچه خشک‌شده را منبع تولید آلودگی خوانده که موجب ایجاد بحران‌های جدی سلامت عمومی شده است. اقتصاد منطقه نیز منحل شده و هزاران روستایی از خانه هایشان نقل مکان کرده‌اند. کمبود شغل موجب افزایش کسب و کار مواد مخدر در منطقه هامون شده است و بادهای معروف به «۱۲۰ روزه» -طوفان‌هایی که اواخر بهار آغاز شده و در طول تابستان ادامه دارد- به ۱۶۰ روز افزایش یافته و شدتشان نیز افزایش پیدا کرده است.
بر اساس گفته‌های علیرضا خسروی رئیس مرکز فرهنگی. تفریحی توریست در شهر زابل، در گذشته مردم از قدرت بادهای ۱۲۰ روزه برای چرخاندن آسیاب بادی و خنک کردن محیط استفاده می‌کردند.
این درحالی است که با خشک شدن زمین‌های مرطوب و بسترهای رودخانه، این بادها زمینه‌ساز طوفان شن شده است و بادی که در گذشته محیط را خنک می‌کرد، الان منطقه را به جهنم تبدیل کرده است.
برنامه زیست محیطی سازمان ملل با همکاری ایران و افغانستان بر بازتوانی هامون متمرکز شده است و بر اساس گفته‌های معصومه ابتکار، مقام‌های ایران باید در نحوه آبیاری‌های تجدید نظر کرده تا به این ترتیب حدود ۴۶ هزار هکتار از زمین‌های سیستان و بلوچستان را برای استفاده‌های کشاورزی مناسب‌تر بهره‌برداری کنند.
یونسکو دریاچه هامون را به عنوان ذخیره آب زیست کره نامگذاری کرده است و معصومه ابتکار معاون رییس جمهور نیز با اشاره به وضعیت این دریاچه گفته دیگر مقیاسی که در نظر گرفته شده شامل مطالعات حول ماهیت آلودگی‌ها و اقدامات و حمایت‌های دیپلماتیک بین‌المللی برای بازسازی هامون است.
ابتکار همچنین برنامه کارگاه‌های آموزشی مشترک با افغانستان را اعلام کرده و گفته قرار است از این طریق درخواست همکاری‌های بیشتر بین موسسات مختلف و وزارتخانه‌ها را در ایران برای رسیدگی به بحران هامون سرعت ببخشد.
طوفانهای شن با گرمای شدید هوا در جنوب غرب ایران همراه شده است؛ در بندر ماهشهر خوزستان اخیرا شاخص‌های گرمای هوا و دمای هوادرجه حرارت بالای ۱۴۰ درجه فارنهایت را نشان داده است.
برای دهه‌های طولانی مدیریت کمبود آب، به انتها رسیدن سفره‌های آب زیر زمینی و سیاست‌های توسعه‌ای که در خصوص تاثیرگذاری بر محیط زیست و اکوسیستم شکست خورده‌اند ، هزینه‌های زیادی را بر آینده ایران تحمیل کرده است.