ناگفته‌های سفیر ایران از روابط تهران - ریاض پس از حادثه سفارت عربستان
سفیر ایران در عربستان گفت: برای نشستن پای میز مذاکرده نباید هیچ مفروضی را متصور باشیم.
حسین صادقی در گفتوگو با خبرنگار سیاست خارجی ایلنا، در پی اخراج دیپلمات‌های ایرانی از این کشور پس از حمله گروه‌های خودسر به سفارت عربستان در تهران و سرکنسولگری آن در مشهد به ایران بازگشته است، به وضعیت دو کشور در منطقه و جهان و لزوم تعامل این دوکشور در حوزه‌های مختلف از جمله مبارزه با تروریسم در منطقه اشاره کرد و در مورد روابط ایران و عربستان توضیحاتی ارائه کرد.
عدم اجازه ورود به حجاج یک کشور تاثیر زیادی در جهان اسلام دارد
او در خصوص عدم اعزام حاجیان به حج سال ۹۵ با توجه به شروط غیرمنطقی عربستان از ایران گفت: نماینده مقام معظم رهبری و رییس سازمان حج‌الزیاره آقای قاضی عسکر و آقای اوحدی این کار‌ها را دنبال می‌کنند و تصمیماتی که اتخاذ می‌شود در شورای عالی حج است. وزیر امور خارجه نیز عضو این شوراست بنابراین وزارت خارجه رای خود را در این خصوص به کارگروه متولی حج داده و وزارت خارجه هم در نهایت به تصمیم‌های نظام تن می‌دهد.
صادقی تاکید کرد: دو طرف از توقف اعزام حاجیان به عربستان متضرر می‌شوند و این به مصلحت طرفین نیست. دو طرف باید واقع بینانه تصمصم‌گیری کنند و تصمیمشان بر مبنای واقعیت‌های منطقه‌ای باشد. اگر با این رویکرد به مسایل نگاه کنیم خیلی از مسایل از جمله مسئله حج حل خواهد شد. به هر حال عربستان به عنوان متولی حج و پادشاه عربستان به عنوان کسی که عنوان خادم‌الحرمین الشریفین را دارد اگر مانع ورود مسلمانان به حج شود بر وجهه عربستان سعودی در جهان اسلام تاثیر خواهد گذاشت. عربستان باید شرایطی را فراهم کند که همه حجاج و همه مسلمانانی که مستطیعند بتوانند بدون مانع وارد شوند، از این رو نیامدن حاجیان یک کشور تاثیر منفی بر چهره عربستان خواهد گذاشت.
سیاست‌های کلان عربستان با روی کارآمدن سلمان تغییر نکرده است
سفیر ایران در عربستان با بیان اینکه سیاست‌های کلان عربستان با رفتن عبدالله و آمدن سلمان تغییری نکرده است، تصریح کرد: تغییر سیاست‌ها و مبانی سیاست‌ها زمانی رخ می‌دهد که یک تحول عمده شکل بگیرد. وقتی این تخول صورت نپذیرد اینجا به جایی قدرت در یک سلسه چندان قابل توجه نیست و تغییراتی که معمولا در سیاست خارجی و حتی سیاست داخلی رخ می‌دهد، متاثر از چند عنصر کلیدی است.
صادقی این عناصر کلیدی را برشمرد و گفت: یکی تحولات داخلی خود یک کشور، دوم تحولات منطقه و سوم تحولات بین المللی. به این ترتیب عربستان سعودی هم با این سه عنصر تا حدی رو به رو بوده و در شیوه‌های سیاست خارجی این کشور پس از روی کار آمدن سلمان تغییراتی صورت پذیرفت.
او به این تغییرات نیز اشاره و تصریح کرد: از جمله می‌توان به کنار گذاشتن تاکتیک‌های محافظه‌کارانه سابق در حوزه سیاست خارجی این کشور اشاره کرد و اینکه مواضع رادیکال‌تری را نسبت به گذشته اتخاذ کرده است.
صادقی توضیح داد: جامعه عربستان سعودی روز به روز متاثر از تحولات بین‌المللی و جهانی است. نسل جدید مطالبات جدید دارد و این حاکمیت نمی‌تواند نسبت به این خواسته‌ها بی‌توجه باشد، لذا تاثیرهای خود را در عرصه سیاستگذاری خواهد گذاشت.
ولیعهد عربستان و جانشین ولیعهد قدرت زیادی در تعیین تاکتیک‌های کشور دارند
او به نقش کلیدی دو تن از مقام‌های ارشد عربستان سعودی در تعیین خط مشی‌های حاکمیت عربستان اشاره و خاطرنشان کرد: امروز علاوه بر پادشاه، محمد بن نایب ولیعهد سلمان و معاون ولیعهد یا جانشین بعدی یعنی محمد بن سلمان قدرت زیادی در تعیین تاکتیک‌های این کشور دارند.
بهار عربی دامن عربستان را هم گرفت
سفیر ایران در عربستان به تحولات سیاسی و اجتماعی عربستان در سال‌های اخیر نیز اشاره کرد و خیزش‌های مربوط به بهار عربی را زمینه‌ساز ایجاد تاثیرزات ژرفی در شمال آفریقا و خلیج فارس خواند و گفت موجی در برخی از این کشور‌ها به راه افتاد و به دنبال آن تلاشی برای ایستادن جلوی این موج و تغییر مسیر آن شکل گرفت. موج به وجود آمده بر اساس مطالباتی بود که با سایر کشور‌ها نیز همپوشانی داشت. آنها به دنبال زندگی بهتر، حقوق شهروندی وئ موضوغاتی که مبتلا به جوامع امروزی به ویژه نسل جوان است بودند اما یک سری کشور‌ها بیان این مطالبات را نوعی تهدید برای خودشان قلمداد می‌کردند و یک سری از آنها آن را فرصت در نظر گرفتند.
بهار عربی به مثابه یک تهدید برای عربستان مطرح بود
صادقی با این مقدمه تصریح کرد عربستان سعودی در این بین از جمله کشورهایی بود که این موج را تهدیدی برای حاکمیت خود قلمداد کرد و در پی آن به دنبال راه کارهایی بود که اجازه ندهد این موج به کشورش سرایت کند. ما شاهد واکنش‌های عربستان در مقابل خیزش‌های منطقه بودیم. به طور کلی بحران‌هایی که در کشورهای مختلف به وجود می‌آید چند حالت دارد که مواجه با این بحران‌ها از بهترین وضعیت تا بد‌ترین آنها قابل ارزیابی است.
او حالت‌های مختلف را برشمرد و اظهار داشت: وقتی مطالباتی از سوی چه اکثریت و چه اقلیت یک کشور مطرح می‌شود مطلوب‌ترین وضعیت مقابله با این ابراز مطالبات این است که حاکمیت با معترضان گفتوگو کند و طرفین به نوعی تعامل دست پیدا کنند. مرحله دوم در صورت عدم دستیابی به تفاهم مشترک این است که حاکمیت علیرغم میل باطنی به این مطالبات تن دهد. مرحله سوم زمانی است که هیچ یک از دو مرحله قابل دستیابی نیست و حاکمیت به سرکوب پناه می‌برد. خیلی از حکومت‌ها هم در این مرحله موفق می‌شوند ولی آتش زیر خاکستر باقی می‌ماند.
صادقی ادامه داد: زمانی که حاکمیت در سرکوب موفق نشود این روند به بحران جدی می‌انجامد. در شمال آفریقا و لیبی و سوریه و عراق شاهد چنین وضعیتی هستیم. زمانی که در داخل بلوغ کافی برای حل معضلات وجود ندارد. در مرحله بعد این مشکل به منطقه تسری پیدا می‌کنند. اگر کشورهای منطقه قادر به حل مشکل نباشند سازمان‌های منطقه‌ای نظیر شورای همکاری‌های خلیج فارس، سازمان کنفرانس اسلامی و اتحادیه عرب پادرمیانی می‌کند. در حال حاضر در بٌعد منطقه‌ای و داخلی این عجز در حل و فصل مشکلات کشورهای منطقه مشهود است.
سفیر ایران در عربستان به نقش جامعه بین‌المللی در ایجاد راهکارهای لازم برای حل مسائل تاکید کرد و گفت: جامعه بین‌المللی هم در حل بحران‌های این منطقه تا امروز موفق نبوده است. از این مرحله که بگذریم کشوری که با چنین مطالباتی مواجه است در صورت عدم توفیق در حل مشکلات توسط چند قدرت‌های بزرگ اداره خواهد شد. ادامه مشکلات داخلی در این کشور‌ها کار را به جایی خواهد کشاند که قدرت در دورن بین دو قطب اصلی و دو بازیگر اصلی جهانی که امروز روسیه و آمریکا هستند تقسیم خواهد شد یا در نهایت توسط یکی از این قدرت‌ها اداره خواهد شد
ساختار حکومتی عربستان در مقابل تحولات اجتماعی سد ایجاد می‌کند
صادقی ساختار حکومتی عربستان را سدی در مقابل تحولات اجتماعی خواند و افزود: عربستان در برخی حوزه‌ها موفق به ایجاد بن‌بست در مقابل سرعت رشد تحولات بوده و در برخی عرصه‌ها نیز مغلوب مطالبات شده است.
در عربستان بیش از ۱۰۰ هزار تحصیل کرده غرب وجود دارند
او در پاسخ به سوالی در خصوص نحوه تغییر و تحولات صورت گرفته در عربستان با توجه به حجم وسیع تحصیلکردگان این کشور در غرب و استراتژی آل‌سعود در ارسال اعضای جوان خاندان به غرب برای ادامه تحصیلات و بازگشت به عربستان و تاثیر این‌ها در آینده عربستان به تحلیل برخی کلیشه‌های غلط در ایران در خصوص تحلیل وضعیت داخلی عربستان اشاره کرد و تصریح کرد: متسفانه در ایران تصویر واقعی نسبت به جامعه عربستان وجود ندارد. ما جامعه عربستان را بیشتر از زاویه‌ای نگاه می‌کنیم که می‌خواهیم باشد نه واقعیت‌های آن جامعه. از این رو تحلیل درستی از وضعیت این جامعه نداریم.
صادقی عنوان کرد: جامعه عربستان سعودی هم مثل دیگر جوامعه مراحلی را متدرجا طی می‌کند و این تحولات هم از دید ما پنهان نیست. عربستان سعودی در یک سری عرصه‌ها از نظر در صد بیسوادی، آگاهی سیاسی و ساختار مثل ۱۵۰ سال پیش ایران است. در حال حاضر تعداد تحصیلکردگان این کشور به ویژه آنهایی که به غرب رفته‌اند و تحصیل کردند بسیار قابل توجه است. شاید همین الان بیش از ۱۰۰ هزار نفر تحصیلکرده غرب در این کشور باشد
بازگشت تحصیل کردگان غربی به عربستان سبب ایجاد تغییرات در سطح مطالبات شده است
این دیپلمات وزارت امور خارجه گفت: بازگشت این تحصیلکردگان به داخل کشور در حالی که تجارب متفاوتی را از سر گذرانده‌اند و دنیاهای دیگر را دیده‌اند و مطالباتشان تغییر می‌کند -چه این افراد از شهروندان عادی این کشور باشند یا چه از خاندان سلطنتی- به تفاوت دیدگاه به تحولاتی تدریجی در عرصه اجتماعی-فرهنگی و سیاسی می‌انجامد
سفیر ایران در عربستان تاکید کرد: این روند ممکن است به واسطه ساختار و بافت سنتی جامعه عربستان سعودی تا حدودی کند باشد. در این کشور علمای تندرو هستند که این تفکرات افراطی مشتری‌های خاص خودش را دارد و مردم نیز این تفکرات را می‌پسندند. اما امروز شاهد تغییر مطالبات مردم هستیم. تا چند سال قبل زنان در جامعه عربستان نقشی نداشتند اما امروز زنان را در ادارات مختلف می‌بینید که کار می‌کنند. یعنی نمی‌شود جلوی روند طبیعی تحولات را گرفت.
نظر ولیعهد و نایب ولیعهد نسبت به دیدگاه‌های فعلی متفاوت است
صادقی تاکید کرد: امروز چه محمد بن نایب و چه محمد بن سلمان دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به حاکمیت فعلی عربستان دارند. به ویژه محمد بن سلمان که چهره جوان‌تری هم هست دیدگاهش با گذشتگان متفاوت است و قدم‌هایی نیز در مسیر اصلاحات در عربستان سعودی برمی‌دارد. این اصلاحات در عربستان از زمان مرحوم ملک عبدالله آغاز شده بود و قدم‌هایی جدی در مسیر اصلاحات برداشته شده و این روند اصلاحات ادامه داشته است. ممکن است در برهه‌هایی از زمان این روند کند شده اشد اما وجود داشته است.
چشم انداز ۲۰۳۰ نشان دهنده سطح تحولات داخلی در عربستان است
او به طرحی که از سوی عربستان و سلمان به عنوان چشم‌اندار ۲۰۳۰ مطرح شده است اشاره کرد و گفت: این طرح مبتنی بر واقعیت‌های عربستان سعودی در منطقه و جامعه جهانی است. اینکه چقدر در اجرای این طرح موفق خواهند شد بحث دیگری است که نمی‌خواهم وارد آن شوم اما واقعیت این است که شرایط داخلی منطقه و بین المللی عربستان را به این مرحله رسانده که باید یک تحولاتی را بپذیرد.
سفیر ایران در عربستان به برخی تحولات صورت گرفته در نظام کنونی عربستان نیز اشاره کرد و عنوان داشت: امروز حاکمیت به این نتیجه رسیده که در تعداد بی‌شماری شاهزاده که حقوق و بهره از اموال دولتی می‌برند تجدید نظر کند چرا که می‌دانند این رویکرد پیامد‌هایی منفی در جامعه خودشان دارد.
صادقی ضمن بیان روند اصلاحات اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی در عربستان نسبت به آینده روابط ایران و عربستان ابراز امیدواری کرد و افزود: اگر این روند متحقق شود پیش‌بینی ما این است که بستر مناسب تری برای بهبود مناسبات بین دو کشور فراهم خواهد شد. یعنی عربستان از حالت بسته و دگم خارج می‌شود و در ایران هم که رویکرد خاصی وجود دارد لذا بهتر می‌شود گفتوگو و تفاهم کرد. ار این رو تحولات تحت چشم‌انداز بستر مناسب‌تری را برای ایران فراهم می‌کند
افکار عمومی نباید چشمش را بر روی واقعیت‌ها ببندد
سفیر ایران در عربستان ضمن بیان لزوم تنویر افکار عمومی در خصوص نحوه اخراج دیپلمات‌های ایرانی از عربستان گفت: باید قبل از هر چیز مقابل اخبار غیر واقعی ایستاد. این روشن است که ما تضاد‌های عمیقی به ویژه در عرصه سیاست خارجی داریم اما این بدین معنا نیست که ما بخواهیم چشمانمان را بر روی واقعیت‌ها ببندیم.
او در خصوص شایعاتی در خصوص بازگشت دیپلمات‌های ایرانی در عربستان از طریق امارات به دلیل عدم اخذ مجوز از طرف کشور میزبان برای هواپیمای ایرانی گفت: این طور نبوده که به هواپیمای ما اجازه ورود به خاک عربستان را ندهند.
عربستان به دنبال بهانه برای قطع رابطه بود و ما این فرصت را به آن دادیم
این دیپلمات وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: عربستان سعودی مترصد بهانه‌ای بود که با آن روابط فی مابین را قطع کند و متاسفانه ما این بهانه را به آنها دادیم که منویاتی که داشت را اجرا کند. البته عربستان تصمیم عجولانه‌ای گرفت. شاید چنین عملکردی از حاکمیتی که از پختگی سیاسی برخوردار بود تا حدی بعید بود. با توجه به سابقه حکمرانی و دو تجربه در قطع روابط با ایران یکی بعد از انقلاب و دیگری قبل از انقلاب اسلامی به نظر می‌رسید، نباید این تصمیم شتاب‌زده را می‌گرفت
او ادامه داد: قطع رابطه به مصلحت عربستان نبود و اگر این اتفاق رخ نمی‌داد دو کشور می‌توانستند در خصوص بحران‌های منطقه و بین المللی کارهای بزرگتری بکنند
در فاصله اعتراض مردمی و حمله به سفارتخانه در سطح بالا در حال رایزنی با مسئولان بودیم
صادقی همچنین ضمن اشاره به فاصله‌ای که این بحران رخ داد یعنی مدت زمان بین زمانی که تصمیم به قطع روابط گرفته شد و زمانی که به سفارت خانه و کنسولگری این کشور در ایران تعرض شد، گفت: در این فاصله در بالا‌ترین سطح مذاکرات با سفارت ایران در جریان بود. آنها این هشدار را می‌دادند که چنین اتفاقی در ایران در حال وقوع است و از ما می‌خواستند که جلوی وخیم شدن اوضاع را بگیریم.
او افزود: من هم به طور طبیعی که به این دلیل که حمایت از سفارتخانه‌ها در خاک هر کشور بر عهده آن کشور است با تماس‌هایی که با مقام‌ها در ایران داشتم این اطمینان را به آنها می‌دادم. متاسفانه اقدامی که از این طرف توسط افرادی که شاید از سر دلسوزی هم بوده باشد، انجام گرفت مناسب نبود.
سفیر ایران در عربستان به تحریک افکار عمومی به واسطه اعدام شیخ‌نمر اشاره کرد و آن را زمینه‌ساز ناراحتی افراد با گرایش‌های مذهبی خواند و گفت: با این حال این اقدام متاسفانه منجر به آتش‌سوزی سفارت عربستان شد. در یک لحظه نیروی‌های انتظامی ما که مسئولیت حفاظت از آنجا را داشتند دچار غافلگیری شدند که این اتفاق رخ داد.
صادقی تاکید کرد وزرات خارج قبل از وقوع این اتفاق آن را پیش‌بینی می‌کرد، چرا که با اعدام شیخ نمر افکار عمومی جریحه‌دار شده بود، بنابراین وزارت خارجه از همان ابتدا در بالا‌ترین سطح تلاش‌های خود را کرد که چنین اتفاقی روی ندهد یا حداقل سفارت و سرکنسولگری عربستان در تهران و مشهد مورد تعرض قرار نگیرد؛ اما این اتفاق افتاد
وزارت خارجه پیگیر مسائل مرتبط با امنیت سفارتخانه‌ها در تهران است
این دیپلمات وزارت امور خارجه تصریح کرد: ورازت خارجه تا همین امروز پیگیر موضوع بوده است. این وزارتخانه چند موضوع را در رابطه با امنیت سفارتخانه‌ها به صورت موازی دنبال می‌کند. یکی اینکه در بین مردم و در افکار عمومی این تصویر جا بیفتد که امنیت سفارتخانه‌ها بر عهده کشور میزبان است؛ دوم اینکه اهتمام بیشتری توسط نیروهای ذی‌ربطی که وظیفه تامین امنیت را بر عهده دارند شکل بگیرد و اشتباه‌هایی که درگذشته رخ داده حال می‌توان اسم آن را غافلگیری یا هر چیز دیگری گذاشت، دیگر تکرار نشود. نکته سوم اینکه با کشورهای ثالث هم گفت‌و‌گو‌هایی شکل گرفته تا آنها هم تا حدی واقعیت‌های موجود را درک کنند.
اعتراض و تجمع قابل قبول است، اما نباید در راستای منافع گروهی باشد
او ادامه داد: در همه جای دنیا ممکن است مردم به موضوعی اعتراض داشته باشند. اعتراض و تجمع قابل قبول است. آنچه مورد سوال است، تعرض است. این درست است که ممکن است اقدامی صورت بگیرد که با منافع ملی ما یا با منافع یک گروه خاص در تضاد باشد. یکی از راه‌هایی که وجود دارد تا صدای این اعتراض به گوش آنها برسد از طریق سفارت خانه هاست. از این رو تجمعاتی صورت می‌گیرد و مطالباتی نیز ذیل آن مطرح می‌شود اما تعرض به سفارت خانه‌ها ایراد دارد.
برخورد با عوامل حمله به سفارتخانه‌ها نشان‌دهنده جدیت ما در برقراری مجدد رابطه است
صادقی همچنین تاکید کرد: برخورد مستقیم با عوامل تعرض به سفارتخانه‌ها نشانگر آن است که جدیتی در درون حاکمیت ایران برای مقابله با چنین عملکردهای وجود دارد. این عوامل دستگیر شده‌اند و مراحل قانونی آن در حال طی شدن است اما اینکه به کجا برسد، هنوز معلوم نیست.
او گفت: این را از یک زاویه می‌شود به فال نیک گرفت، چرا که هم حاکمیت و هم مردم متوجه شدند که چنین عملکردهایی چقدر هزینه مادی و معنوی بر دوش آنها خواهد گذاشت. زمانی که جایگاه بین المللی یک کشور تضعیف شود همه مردم و حاکمیت متضرر می‌شوند. از این رو امیدواریم دیگر چنین اتفاق‌هایی در جمهوری اسلامی ایران به وقوع نپیوندد.
عربستان اقدام به قطع رابطه کرده، خودش هم باید برای وصل مجدد اقدام کند
سفیر ایران در عربستان با بیان اینکه اعتقاد داریم چون عربستان سعودی اقدام به چنین کاری کرده است، خود این کشور هم برای ترمیم این روابط باید پیشقدم شود، اضافه کرد: تا این لحظه هیچ گفت‌و‌گوی جدی‌ای بین دو کشور برای از سر گیری و عادی‌سازی روابط صورت نگرفته است؛ شاید نیاز به زمان باشد
او یادآور شد: البته واسطه‌هایی بوده‌اند که تلاش صادقانه‌ای برای عادی‌سازی روابط بین دو کشور انجام داده‌اند، اما هیچ کدام از این‌ها به نتیجه‌ای نرسیده اما به عنوان یکی از طرفین از این کشانی که صادقانه با فهم درست از نقش دو کشور در ایجاد ثبات در منطقه جهت عادی سازی روابط فی مابین تلاش کرده‌اند استقبال کرده‌ایم و تشکر هم کرده‌ایم.
صادقی تصریح کرد: ایران در مقابل این تنش‌افزایی‌های عربستان صبر کرده است و معتقدیم هرکس صبوری منطقی داشته باشد، بی‌شک پیروز می‌شود. ما فکر می‌کنیم با توجه به نقش دو کشور در منطقه و جهان اسلام باید اختلافات خود را بشناسند و هم نقاط اشتراک و روی جاهایی که منافعشان با هم منطبق است کار کنند. اگر این گام‌های اولیه را در درک درست از واققعیت‌های منطقه و منافع مشترک و شناسایی منافع و به رسمیت شناختن اختلافات را بردارند می‌توانند پرونده‌های اختلافی را بهنگام باز و حل و فصل کنند.
دو کشور در مقابله با تروریسم هم نظرند
او گفت: خیلی از کشور‌ها هستند که اختلافات زیادی دارند ولی در تعامل‌اند. ما تهدیدهی مشترکی با عربستان داریم؛ یکی تروریسم است. بالخره دو کشور در مقابله جدی با تروریسم هم نظر هستند. دیگری در مقابل افراطی‌گرایی و آسیب‌های آن به منطقه و جهان است. سومین نقطه اتفاق نظر فرقه‌گرایی است. فرقه گرایی چه قومی چه مذهبی به نفع هیچکس نیست. ممکن است برخی فکر کنند برای منافع کوتاه‌مدت می‌شود از این مواضع استفاده کرد اما در بلند مدت آسیب می‌زند.
قیمت پایین نفت به ضرر هر دو کشور است
این دیپلمات وزارت امور خارجه به مسئله دیگر یعنی اقتصاد انرژی اشاره و خاطرنشان کرد: پایین بودن قیمت نفت با توجه به رقابت‌های دو کشور به ضرر هر دو خواهد بود و باید به دنبال بازی برد-برد باشیم و برد خود را در نفی طرف مقابل نبینند.
صادقی همچنین به امنیت منطقه خلیح فارس اشاره کرد و گفت: در کنار برخی اختلاف نظر‌ها می‌شود در این عرصه کار جدی انجام داد.
سفیر ایران در عربستان با اشاره به اینکه عربستان سعودی آرام آرام به این واقعیت خواهد رسید که ایران را نمی‌تواند نادیده بگیرد، گفت: کما اینکه ایران هم نمی‌تواند عربستان را نادیده بگیرد. روابط دو طرف باید واقع‌انگارانه باشد. وقتی این باور به وجود بیاید و بفهمیم که ما به دنبال حذف هم نیستیم همه چیز تغییر خواهد کرد.
او تاکید کرد: عربستان سعودی باید به این باور برسد که باید با ایران کار کند و تصور می‌کنم می‌شود به تفاهم رسید. کما اینکه در گذشته هم با سعودی‌ها در این خصوص گفتوگو کردیم و به تفاهم رسیدیم. در این مسیر نیز هر دو طرف سود بردند.
نباید مفروضی برای مذاکره متصور شویم
صادقی همچنین تاکید کرد: ما نباید مفروضی برای مذاکره داشته باشیم. مفروضاتی نظیر اینکه ما نمی‌توانیم تولید خود را کاهش دهیم و آنها هم نمی‌خواهند عرضه خود را کاهش دهند، درست نیست. این مسایل باید پشت میز گفتوگو مطرح شود تا به یک نتیجه‌ای برسیم. ممکن است فریز شود؛ ممکن است کاهش تولید باشد. هر کدام این‌ها باید در مذاکرات تعیین شود. یعنی روی یک موضوع خاص نباید با جزمیت برخورد کرد چراکه ما را به جایی نمی‌برد. حتی در این شرایطی که در قطع رابطه هستیم هم می‌شود برای بسیاری از مسائل گفتوگو کرد و به نتیجه رسید.
کشتی حامل کمک به مردم یمن یک بازی بود
سفیر ایران در عربستان در پاسخ به سوالی در خصوص کشتی حامل کمک‌های مردمی که از آبهای عمان به سمت یمن از سوی ایران در بحبوحه درگیری‌های داخلی یمن میان حوثی‌ها و عناصر مسلح تحت حمایت عربستان در این کشور گفت: آن مساله یک بازی بود که ترجیح می‌دهم در مورد آن صحبتی نکنم چرا که باز کردن آن موضوع کاری از پیش نخواهد برد و در عین حال کمکی نیز به ما نخواهد کرد.
عربستان بر مبنای یک تصویر غلط در مورد ایران تصمیم می‌گیرد
این دیپلمات وزارت امور خارجه به تصویر خطرناکی که عربستان از ایران ساخته است اشاره کرد و گفت: عربستان سعودی یک تصویر غیر واقعی از ایران دارد و تمام سیاست‌های خودش را ذیل این تصویر غلط اتخاذ می‌کند. این تصویر آن است که ایران را یک تهدید می‌بیند. بر این اساس تلاش می‌کند این دیدگاه و این تصویر غیر واقع‌بینانه از ایران را برای کشورهای دیگر هم چه در حوزه خلیج فارس چه در جهان اسلام و چه کشورهای غربی جا بیاندازد.
عربستان احساس خطر می‌کرد که حل مشکل ایران با جهان حل کند، به ضررش باشد
او ادامه داد: هر حرکتی که ایران انجام دهد که به دیدگاه‌های عربستان خدشه‌ای وارد کند آن را در جهت مخالف منافع خودش تفسیر کرده و برای رفع آن مانع تلاش می‌کند. یکی از این‌ها انرژی هسته‌ای است.
صادقی با بیان اینکه در همین راستا عربستان ایران را به عنوان یک تهدید جهانی قلمداد می‌کند، خاطرنشان کرد: دولت یازدهم در جهت حل مسئله هسته‌ای قدم برداشت و این نگاهی که در جهان نسبت به ایران وجود داشت را تغییر داد. امروز دیگر ایران تهدید نیست. اینجا عربستان سعودی احساس خطر می‌کرد که اگر ایران مشکل خودش را با جهان حل کند، به ضررش باشد.
سفیر ایران، سفر سعود الفیصل به آمریکا در خلال مذاکره هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی نیز تحت این تصویرسازی‌ها و نگرانی‌های عربستان نسبت به ایران تفسیر کرد و اظهار داشت: عربستان سعی می‌کند کشورهای غربی را متقاعد کند که با ایران به تفاهم نرسند.
صادقی تاکید کرد: عربستان احساس می‌کند اگر ایران مشلکلش را با جهان حل کند و در کشورهای عربی نیز جایگاهی پیدا کند سرمایه‌گذاری‌های کلان آنها در منطقه از بین برود. آنها می‌دانند که واقعیت صحنه تغییر می‌کند. بر همگان مشخص می‌شود که ایران به دنبال راه‌های غیر قانونی نیست.
هیچ‌گاه دنبال حذف سعودی‌ها نبودیم
این دیپلمات وزارت امور خارجه گفت: ایران هیچ‌گاه دنبال حذف سعودی نبوده است. عربستان قدرتی قابل توجه در منطقه است. آنها دائما به دنبال حذف ایران از صحنه‌ها بین المللی است.
سفیر ایران در عربستان ضمن ابراز امیدواری نسبت به آینده روابط دو کشور گفت: در چنین شرایطی که ایران به نقش سعودی در منطقه معترف است بهتر است هرچه زود‌تر عربستان یک تغییر بنیادین در رویکردش داشته باشد تا بهترین مناسبات را با همسایگانش داشته باشد و ما هم در میان همسایگان بیشترین و بهتیرین رابطه را با این کشور داشته باشیم
عربستان پروتکل‌های دیپلماتیک را رعایت نمی‌کند لذا در سطح بالا مسئولان سفری وجود ندارد
صادقی همچنین در خصوص امتناع مسئولان ایرانی در سفر رسمی به عربستان تصریح کرد: عربستانی‌ها پروتکل‌های دیپلماتیک را در استقبال و میزبانی از میهمانان ایرانی رعایت نمی‌کنند و همین امر به علاوه رفتار‌شناسی اعراب عربستان در این خصوص سبب شده است ما از سفر مسئولان عالی رتبه کشور به عربستان جلوگیری کنیم
مناسبات سیاسی یک جاده دو طرفه است
او همچنین با بیان اینکه مناسبات سیاسی جاده‌ای دوطرفه است، افزد: بحث حائز اهمیت در این رابطه برخوردهای گزینشی عربستانی‌ها با ایرانی هاست. ما متاسفانه طی سال‌های گذشته سفرهای زیادی از مسئولان ایران به این کشور داشتیم که هیچ پاسخ در خوری ندیدیم.
سفیر ایران در عربستان تاکید کرد: خوشبختانه دولت یازدهم جسارت خوبی از خودش نشان داد و این تصمیم را گرفت که وزیر خارجه‌اش را بفرستد اما حداقل توقعی که داشت این بود که پروتکل‌های لازم رعایت شود اما این اطمینان هیچ‌گاه به ما داده نشد.
او به سه گونه سفر اشاره کرد و به خبرنگار ایلنا گفت: یکی از سفر‌ها رسمی است که رییس یک کشور سفر می‌کنیم. در این سفر‌ها استقبال و بدرقه و ملاقات‌هایی که باید صورت بگیرد همگی پروتکل‌هایی دارد. یک سفر، سفر کاری است که برای یک موضوع خاص یکی از وزرا به دیگر کشور‌ها سفر می‌کند. در این سفر‌ها ممکن است خیلی قید و بندی برای پروتکل‌ها وحود نداشته باشد. سفرهای غیر رسمی هم شرایط خاص خودش را دارد.
صادقی گفت: زمانی که بنا به درخواست مقام‌های رسمی یک کشور صورت بگیرد باید همه پروتکل‌ها در بر داشته باشد. اما از آنجایی که سفر وزیر خارجه ما به این کشور با اشکالاتی در خصوص رعایت پروتکل‌ها از سوی عربستان مواجه بود باعث شد این سفر انجام نشود
سفیر ایران در عربستان ضمن اشاره به موضوع سفر اوباما به عربستان و عدم استقبال رسمی او در فرودگاه نیز تصریح کرد: آمریکا و عربستان پیمان‌های استراتژیک دارند و با کشوری که روابط فی مابین ضعیف و حتی تحت‌الشعاع مشکلات و اختلاف‌های عمیق است، بسیار متفاوت است.
او افزود: عدم استقبال رسمی از اوباما می‌تواند مشکلات کمتری به همراه داشته باشد. ممکن است رییس جمهور آمریکا به عربستان سفر کند و دیدار‌های او در اتومبیل صورت بگیرد یا هیچکس هم به استقبال او نرود. ولی کشوری مثل ایران که چالش هایی در روابط وجود دارد از آنجایی که هر حرکت از سوی طرفین ممکن است بازتاب‌های گسترده‌ای داشته باشد، طبعا پروتکل‌های خاص خودش را دراد.
سعودی‌ها از مسئله توافق ایران و ۵+۱ ناراحت بودند
صادقی در ادامه تایید کرد که سعودی‌ها از مسئله توافق ایران و ۵+۱ ناراحت بودند و می‌خواستند با این حرکت پیامی را به آمریکایی‌ها بفرستند اما تاثیر این حرکت به ویژه در صحنه داخلی بازتاب‌های کمتری خواهد داشت. ممکن بود چنین رفتاری با طرف ایران صورت بگیرد و افکار عمومی به شدت نسبت به نوع رفتار عربستانی‌ها واکنش منفی نشان دهد و کل سفر به این واسطه زیر سوال برود.
سفیر ایران در عربستان در پایان با اشاره به اینکه هنوز مشخص نیست رایزنی‌های آمریکا برای ایجاد صلح سرد بین دو کشور پاسخ داده است یا خیر، خاطرنشان کرد: چیزی که روشن است این است که حل مشکلات زمانی امکانپذیر است که دو کشور به این نتیجه برسند که باید با هم تعامل کنند. بستر تعامل بین دو کشور هم در مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی در منطقه از طریق جنگ‌های نیابتی فراهم است. ایران و عربستان باید به این نتیجه برسند که به عنوان دو عنصر قدرتمند منطقه و جهان اسلام باید با هم به تعامل برسند.
گفتوگو: سیده سارا ریاضی