صبر راهبردی تهران در برابر ریاض در راستای منافع ملی است
عضو سابق هیات نمایندگی ایران در سازمان ملل تاکید کرد: تهران در برابر ریاض سیاست صبر راهبردی را در پیش گرفته و این صبر مطابق با امنیت و منافع ملی است.
علیرضا میریوسفی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی ایلنا، با اشاره به قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان گفت: سیاست‌های رادیکال عربستان علیه ایران محدود به چند ماه گذشته و پس از قطع یک‌جانبه ریاض علیه تهران نیست، بلکه حداقل از سال ۲۰۱۱ و اوج گرفتن جنبش‌های عربی و بیداری اسلامی، عربستان سیاست‌های خصمانه‌اش را علیه ایران تشدید کرده است.
او با بیان اینکه با روی کار آمدن کادر جدید رهبری عربستان پس از مرگ ملک عبدالله سیاست‌های ضد ایرانی سعودی علیه تهران شدت یافت، اظهار داشت: قطع روابط دیپلماتیک با ایران و حمله به سفارتخانه سعودی در تهران فرصتی را در اختیار عربستان قرار داد تا سیاست‌های خصمانه‌اش را علیه ایران توجیه کند و از این اتفاق ناخوشایند نهایت سوءاستفاده را کند.
چرا عربستان رادیکال شده است؟
مدیر گروه مطالعات خاورمیانه دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با بیان اینکه عربستان فکر می‌کند تغییر نظام عراق در سال ٢٠٠٣ موازنه قدرت در خاورمیانه را به نفع ایران تغییر داده است، تصریح کرد: پس از خروج نظامیان آمریکایی از عراق عربستان به دنبال بازگرداندن شرایط به قبل از سقوط صدام و ایجاد توازن مجدد قدرت در منطقه شد و پس از آن مسائلی چون وقوع بیداری اسلامی در کشورهای عربی، بروز چالش‌های داخلی و مرگ ملک عبدالله سبب شد تا سیاست خارجی عربستان حالتی رادیکال‌تر به خود بگیرد.
عربستان دچار عدم توازن داخلی است
میریوسفی ادامه داد: عربستان کشوری است که در دهه‌های گذشته سیاست خارجی محافظه‌کارانه‌ای داشته است، اما در یکسال گذشته اتفاقات بی‌سابقه‌ای چون برکناری ولیعهد، کنار گذاشته شدن سعود الفیصل وزیر امور خارجه وقت عربستان پس از چند دهه، برکناری وزرای نفت و حج در روزهای اخیر و جنگ یمن به مثابه یک زلزله سیاسی در عربستان تفسیر شده است و نشان می‌دهد که عربستان دچار عدم توازن داخلی است.
بحران تهران – ریاض توسط عربستان دامن زده می‌شود
او با بیان اینکه تنش میان تهران و ریاض یک‌طرفه است، خاطرنشان کرد: بحران روابط ایران و عربستان، بحرانی است که از سوی ریاض به آن دامن زده می‌شود که بیش از هر چیز برای سرپوش گذاشتن به چالش‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی این کشور است.
این پژوهشگر ارشد مسائل روابط بین‌المللی در پاسخ به این سوال که نظر آمریکا در خصوص تنش میان ایران و عربستان چیست؟ ابراز داشت: روابط آمریکا و عربستان از ابتدا مبتنی بر معادله نفت در برابر امنیت بوده است. هنوز اصل معادله نفت در برابر امنیت میان ریاض و واشنگتن برقرار است، ولی عربستان از اواسط دهه ۶۰ و اوایل ۷۰ میلادی سعی کرده از نفت به عنوان یک سلاح سیاسی در برابر کشور‌ها و به ویژه آمریکا استفاده کند و دست بر‌تر را داشته باشد. این نوع روابط ریاض با واشنگتن مورد پسند هیات حاکمه آمریکا نیست و به همین خاطر آمریکا سعی می‌کنند این نوع معادله را تغییر دهند.
میریوسفی یادآور شد: حتی پس از حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر، عربستان تلاش کرد از سلاح نفت استفاده کند تا نامی از او گزارش‌های مربوطه نباشد. در این شرایط آمریکا تلاش می‌کند تا از یک طرف، نوع روابط خود با عربستان را متوازن‌تَر کرده تا عربستان دست بر‌تر را در این باره نداشته باشد و از طرف دیگر، تلاش می‌کند از ابزار نفتی کشورهای حوزه خلیج فارس و عربستان در برابر رقبای دیگر مانند چین و هند همچنان استفاده کند.
ماهیت روابط آمریکا و عربستان همچنان استراتژیک است
او درباره اختلافات میان ریاض و واشنگتن بیان کرد: علیرغم لفاظی‌ها میان مسئولان سعودی و آمریکایی، نباید دچار اشتباه محاسباتی شویم و فکر کنیم ماهیت روابط راهبردی میان ریاض و واشنگتن تغییر یافته است. نوع روابط آمریکا با عربستان ماهیتی استراتژیک داشته و دو طرف با وجود اختلاف دیدگاه و سلیقه در روش‌های اجرایی، هنوز متحد یکدیگر محسوب می‌شوند.
مدیر گروه مطالعات خاورمیانه دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با بیان اینکه سیاست کنونی عربستان به عقیده بسیاری از تحلیلگران قابل دوام نیست، عنوان کرد: یکی از اختلاف‌های جدی میان آمریکا و عربستان پس از جنبش‌های عربی از سال ۲۰۱۱ به نسخه هر یک برای مقابله با این جریان‌ها بازمی‌گردد.
تاکید بر استفاده از سیاست مشت آهنین
میریوسفی اضافه کرد: هم ریاض و هم واشنگتن خواستار جلوگیری از ظهور یک انقلاب اسلامی جدید در منطقه بودند ولی امریکا در آن شرایط معتقد بود که در کنار ابزارهای قدرت سخت، باید از سایر روش‌ها مثل اصلاحات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی یا حتی مدل انقلاب‌های کنترل شده در مواقع لازم استفاده کرد، اما عربستان صرفا به استفاده از قدرت سخت و سیاست مشت آهنین در برابر این خواسته‌ها معتقد بوده و فکر می‌کند می‌تواند همه مسائل را با قدرت نظامی، حمایت از افراطی‌گری و دلارهای نفتی حل و فصل کند.
او در پاسخ به این سوال که سیاست‌های خصمانه ریاض علیه تهران تا چه زمانی قابلیت تداوم یافتن دارد؟ گفت: صبر و انتظار، رویکردی است که حتی قدرت‌های جهانی و آمریکا در برابر مسائل کنونی خاورمیانه در پیش گرفته‌اند، زیرا وضعیت منطقه به شدت شکننده است و هر اقدام غیرقابل پیش‌بینی می‌تواند منجر به بحرانی‌تر شدن خاورمیانه شود.
عضو سابق هیات نمایندگی ایران در سازمان ملل با بیان اینکه تهران در برابر ریاض سیاست صبر راهبردی را در پیش گرفته و این صبر مطابق با امنیت و منافع ملی است، اظهار داشت: هیات حاکمه جدیدی در عربستان بر سرکار آمده‌اند که نوعا کم‌تجربه و ناپخته هستند و به همین خاطر، راه ماجراجویی را در پیش گرفته‌اند ولی با گذشت بیش از یکسال از روی کار آمدن آن‌ها، ناکارامدی سیاست‌هایشان نشان داده شده است.
میریوسفی افزود: هم‌اینک اعتراض‌ها به هیات حاکمه عربستان و به ویژه عملکرد وزیر دفاع عربستان افزایش یافته و این مسئله دولت عربستان را برای تجدیدنظر در سیاست‌های کنونی‌اش تحت فشار گذاشته است. این فشار‌ها، ممکن است به برخی تغییرات در سیاست رادیکال فعلی بینجامد که به نفع منطقه خواهد بود.